Dit is een complete samenvatting van het boek: Psychologische Gespreksvoering, een basis voor de hulpverlening. Geschreven door Lang en van der Molen (2016, 17e druk). Ook een aantal aspecten van de e-modules zijn in de samenvatting verwerkt. Dit boek wordt gebruikt op de UU voor het vak gespreksvo...
Hoofdstuk 1, Inleiding
1.1 Doel van dit boek
- Uitgangspunt -> helpen is in veel gevallen mogelijk en op dit gebied valt veel te leren
- Doelen:
1) Inzicht krijgen in processen die een rol spelen bij het voeren van hulpverleningsgesprekken
-> inzicht in bedoelingen vd hulpverlener
-> inzicht in wat voor opvattingen de hulpverlener heeft over de manier van functioneren van mensen)
-> hulpverlener moet leren inzien wat voor invloed het eigen gedrag heeft op degene die hij wil helpen
2) Zo nauwkeurig mogelijk beschrijven vd concrete vaardigheden die nodig zijn om iemand met een
persoonlijk probleem te helpen
1.2 Opbouw van dit boek
1.3 Terreinafbakening
1.3.1 Voor welke hulpverleners is dit boek geschreven
1.3.2 Voor welke hulpvragers id dit boek geschreven?
- Gewone mensen met vragen en problemen -> aanspreekbare personen = mensen die nog
verantwoordelijkheid kunnen dragen voor hun eigen daden
- Vaak gaat het om tijdelijke problemen
- Niet enkel ‘alleen maar praten over het probleem’, maar vooral aansluiten bij de noodzaak om iets aan het
probleem te doen
1.3.3 Voor welke situatie?
- Tweegesprekken in een situatie waarin de hulpvrager zich tot de hulpverlener wendt om te praten over wat
er dwars zit
- Er moet vertrouwen zijn tussen de hulpvrager en de hulpverlener -> zo kan het gesprek meer diepte krijgen
,Hoofdstuk 2, De gezindheid van de hulpverlener
2.1 Inleiding
- Persoonlijke problemen oplossen in stappen:
1) Afvragen hoe we in algemene zin met de ander omgaan
2) Methode van werken en soorten technieken kiezen
3) Afvragen in wat voor situatie de hulpverlener en cliënt zich bevinden t.o.v. elkaar
- De hulpverlener moet een standpunt innemen om deze 3 vragen te beantwoorden -> is een persoonlijke
keuze en dus niet objectief -> gezindheid
2.2 De gezindheid van de naaste
- Wanneer iemand die dichtbij je staat zich onverantwoordelijk en onverstandig gedraagt, ontstaat er een
dilemma -> verantwoordelijkheid nemen voor de ander of vrijheid laten aan de ander
2.3 De gezindheid van de hulpverlener
- Vragen die gelden als richtlijn:
1) Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
2) Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
3) Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
2.3.1 Het diagnose-recept gesprek
- Voorbeelden bij de vragen die gelden als richtlijn:
1) Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
-> bijv. uitnodigen om over problemen te vertellen en vervolgens initiatief overnemen
2) Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
-> bijv. dmv een psychologisch onderzoek, subject (cliënt) zien als object, interpretatie maken vd
antwoorden vd cliënt, eigen visie ontwikkelen op probleem vd cliënt dmv persoonlijk referentiekader,
en natuurlijk vragen stellen
3) Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
-> voor de cliënt is dit vaak een oplossing vinden voor de problemen
-> een psycholoog is vaak belangeloos, terwijl naasten (bijv. ouders) ook denken aan eigenbelang
-> vrije communicatie -> cliënten moeten maximaal geholpen worden
- Gevaren diagnose-recept methode:
De psycholoog heeft als belang om deskundig te lijken -> kan leiden tot een te doelgerichte en
eenvoudige aanpak van problemen
Cliënt krijgt vaak te weinig ruimte om andere problemen op tafel te gooien
Psychologen zijn vaak te snel geneigd om ‘te weten wat er aan de hand is’ en zo verkeerde adviezen te
geven
Dergelijke adviezen worden weinig opgevolgd -> adviezen die wel vaak worden opgevolgd, bevatten
meer duidelijkheid, openheid en overleg
,2.3.2 Het samenwerkingsmodel
- Meer ruimte voor de cliënt om op een vrije manier info te delen die nuttig kan zijn voor de hulpverlener
- Voorbeelden bij de vragen die gelden als richtlijn:
1) Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
-> hoe iemand moet leven, wordt niet over gesproken
-> cliënt zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid, vrijheid en inzicht geven -> zelf oplossing kiezen
2) Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
-> hoe verantwoordelijker de cliënt zich voelt voor hun vragen, problemen en oplossingen, hoe
zelfstandiger ze te werk zullen gaan
- Doelen -> cliënt een beter inzicht laten vormen over de gevoels- denk- en leefwereld
-> goed beeld krijgen vd al genomen stappen om het probleem op te lossen
-> cliënt niet zien als object van een onderzoek, maar als gesprekspartner
-> samenwerken aan de verheldering, nuancering en behandeling vd vragen vd cliënt
-> cliënt actief betrekken bij het proces van probleem oplossen + dit proces leren aan cliënt
3) Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
-> voor cliënt -> als mondig mens behandeld worden
-> voor hulpverlener -> willen verplaatsen in belevingswereld vd cliënt en deskundigheid laten zien
2.4 De geraffineerde hulpverlener
- Hulpverleners proberen feiten en gevoelens vd cliënt te ordenen, in samenhang te plaatsen en aan te voelen
zoals ze door de cliënt zijn beleeft
- Vervolgens opzoek naar verschillende gezichtspunten, andere samenhangen of conclusies -> voorleggen aan
cliënt
- Relatie met cliënt en eigen gevoelens t.o.v. de cliënt zo goed mogelijk inschatten en bewaken
- Opzoek gaan naar wegen om zo te handelen, dat de cliënt zich op zijn gemak voelt en werkt aan de
problemen
, Hoofdstuk 3, De cliënt-gerichte benadering
3.1 Inleiding
- Kenmerken van een goede theorie wat betreft klinische gespreksvoering:
1) De theorie moet concreet inzicht bieden in het functioneren van mensen
2) De theorie moet duidelijk maken hoe persoonlijke problemen kunnen ontstaan
3) De theorie moet relatief eenvoudige richtlijnen bieden om de problemen vd cliënt te verminderen
4) De theorie moet de cliënt zoveel mogelijk activeren bij het zoeken naar oplossingen
- Kenmerken cliëntgericht benadering
1) Persoon staat centraal als uniek individu met zijn/haar kenmerkende eigenschappen en eigen wijze van
denken/voelen
2) De hulpverlener richt zich op de persoonlijke kant vd cliënt -> belangstelling voor de complexe mens die
tegenover je zit, zonder diegene snel in een algemeen hokje te plaatsen
3) De hulpverlener biedt de cliënt rust en vertrouwen, verplaatst zich in de belevingswereld vd cliënt en
spreekt de cliënt vervolgens op aan op individuele krachten en mogelijkheden
3.2 De theorie van Rogers
- In zijn tijd bestond er een afstandelijke wetenschappelijke benadering vd mens in het directe contact -> hij
ging over op een meer betrokken, persoonlijke manier van werken, maar hij bleef wel zorgvuldig en kritisch
3.2.1 Zelfactualisering
- De neiging tot zelfactualisering is volgens Rogers een kenmerk van alle levens
- Het gaat om een proces van steeds verdergaande ontwikkeling en verfijning vd mogelijkheden die in aanleg
al aanwezig zijn
- Het ontwikkelingsproces wordt vooral bepaald door de kwaliteit vd experiencing -> belevings- en
ervaringsproces vd persoon -> de kwaliteit neemt toe, wanneer je meer stimuli bewust kunt beleven en
verwerken
3.2.2 Onvoorwaardelijke acceptatie
- Is van essentieel belang voor de ontwikkeling
- In een geaccepteerde omgeving voel je je veilig en vrij om je open te kunnen uiten -> belevingswereld wordt
zo ook steeds groter
- Dus volgens Rogers heeft de omgeving een belangrijke invloed op de ontwikkeling van een individu
3.2.3 Hoe ontstaan problemen?
- Conditional regard -> voorwaardelijke zorg en aandacht -> hiervan is sprake wanneer de omgeving de
persoon niet meer accepteert als zichzelf, maar wanneer deze liefde en acceptatie afhankelijk is van ander
gedrag vd persoon -> persoon gaat zich dus anders voordoen om geaccepteerd te worden
- Incongruentie -> verschil tussen echt zijn en moeten zijn -> gedrag wordt aangepast aan de verwachtingen
en normen vd omgeving (dit gebeurt vaak onbewust -> internaliseert op een gegeven moment) ->
vervreemding van jezelf
3.3 De methode van Rogers
- Iedereen ervaart wel eens mate van incongruentie -> hoeft niet per definitie te leiden tot ernstige problemen
- Hoe moeten we met cliënten omgaan wanneer we hen willen helpen met persoonlijke problemen?
-> je moet gedrag tonen aan de cliënt wat een compensatie bevat voor het verstorende gedrag van
significante anderen vd cliënt die het proces van zelfactualisering belemmeren
3.3.1 Onvoorwaardelijke positieve waardering
- Eerste voorwaarde volgens Rogers
- De therapeut moet een accepterende houding aannemen t.o.v. de cliënt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hmschakel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
