Samenvatting cursus: Inleiding in de criminologie
Inhoudstafel
Deel 1: Wat is criminaliteit en wat is criminologie?.............................................................................10
H1: Criminologie als een huis met vele kamers...................................................................................10
1. Het materiele voorwerp van de criminologie: criminaliteit?........................................................10
1.1 ‘Criminaliteit’ in wezen betwist?............................................................................................10
1.2 De legalistische definitie van criminaliteit, de beperkingen ervan, en de constructivistische
reacties erop................................................................................................................................10
1.3 Alternatieve defnities en concepten......................................................................................11
2. Het formele voorwerp van de criminologie.................................................................................11
2. De criminologie als zelfstandige discipline?.................................................................................12
H2: Inleiding tot de wetenschapsfilosofie............................................................................................12
1. Assumpties over kennis................................................................................................................12
1.1 Ontologie...............................................................................................................................12
1.2 Epistemologie........................................................................................................................14
1.3 Methodologie........................................................................................................................15
2 Paradigmata in de criminologie.....................................................................................................15
2.1 Positivisme.............................................................................................................................16
2.2 Constructivisme.....................................................................................................................16
2.3 Realisme.................................................................................................................................16
2.4 Conclusie................................................................................................................................16
Deel 1 Criminaliteitsvormen en de mediarepresentatie ervan............................................................17
H3: Gegevensbronnen voor criminologen...........................................................................................17
1. Historische achtergond................................................................................................................17
2 Officiele criminaliteitscijfers..........................................................................................................18
2.1 Officiele criminaliteitscijfers in Belgie....................................................................................18
2.2 Officiele criminaliteitscijfers in internationale context...........................................................19
2.3 Sterktes en beperkingen van Officiele Criminaliteitscijfers....................................................19
3 Onderzoek bij daders: Zelfrapportagestudies...............................................................................20
3.1 Algemeen geldende bevindingen voor de criminologie afkomstig uit zelfrapportages..........21
3.2 Sterktes en beperkingen van zelfrapportages........................................................................21
4 Onderzoek naar slachtofferschap: slachtofferenquetes................................................................22
4.1 De veiligheidsmonitor............................................................................................................22
4.2 De internationale Crime Victimization Survey (ICVS).............................................................22
4.3 Sterktes en beperkingen van slachtofferenquetes.................................................................23
1
, 4.4 De resultaten van de Belgische Veiligheidsmonitor omtrent veiligheid.................................23
4.5 Pijnpunten bij het onderzoek rond onveiligheidsgevoelens...................................................23
5 Besluit...........................................................................................................................................24
H4: Veelvoorkomende criminaliteit.....................................................................................................25
1. What’s in a name.........................................................................................................................25
2. Hoe drukken we het voorkomen van criminologische feiten uit? Enkele kernbegrippen.............26
1. Recente cijfers en trends met een focus op België.......................................................................27
3.1 Eigendomscriminaliteit..........................................................................................................27
3.2 Persoonscriminaliteit.............................................................................................................28
3.3 Het speciale geval van moord en doodslag............................................................................29
3.4 Jeugddelinquentie..................................................................................................................30
4. The bigger picture: Internationale en historische trends.............................................................32
4.1 Daling van geweldscriminaliteit over de eeuwen...................................................................32
4.2 De ‘crime drop’.......................................................................................................................33
4.3 Hoe verhoudt België zich ten opzichte van andere landen?..................................................34
5. Conclusie......................................................................................................................................34
H5: Georganiseerde misdaad...............................................................................................................34
Samenvatting...................................................................................................................................34
1. Georganiseerde misdaad: een betwistconcept............................................................................35
2 Maffia-achtige organisaties...........................................................................................................36
3. Illegale markten/activiteiten en hun actoren...............................................................................36
4. Besluit..........................................................................................................................................37
H6: Criminaliteit en de media..............................................................................................................39
1. Frequentie en beelden van de criminaliteit in de media..............................................................40
1.1 De frequentie, representaties en vertekeningen van criminaliteit in het tv-nieuws...............40
1.2 De frequentie, representaties en vertekeningen van criminaliteit in populaire cultuur.........41
1.3 Patronen in de karakteristieken van de weergegeven criminalitiet in media-inhoud algemeen
.....................................................................................................................................................41
2. De oorzaken van mediarepresentaties van criminaliteit..............................................................42
2.1 Benaderingen in de berichtgeving van criminaliteitsnieuws..................................................42
2.2 Nieuwswaardigheid................................................................................................................43
2.3 Andere elementen van belang bij nieuwsselectie..................................................................44
2.4 Agendasetting en framing......................................................................................................44
3. De gevolgen van mediarepresentaties van criminaliteit..............................................................44
3.1 Is de media criminogeen?......................................................................................................44
3.2 Gerbner’s cultivatietheorie en -effecten................................................................................44
2
, 3.3 Moral panics..........................................................................................................................46
3.4 Onveiligheidsgevoelens ten gevolge van mediarepresentaties van criminaliteit...................46
4. Besluit..........................................................................................................................................47
Deel 2: Criminologisch onderzoek.......................................................................................................47
H7: Eigenaardigheden van het criminologisch onderzoek...................................................................47
1. Verborgen populaties...................................................................................................................47
2. Dark number en pakkans.............................................................................................................47
3. Scheve verdeling van criminaliteit................................................................................................48
H8: Kenmerken van het positivistisch criminologisch onderzoek.........................................................48
Inleiding...........................................................................................................................................48
1. Empirisch kennen.........................................................................................................................48
2. Determinisme..............................................................................................................................48
3. Reductionisme.............................................................................................................................49
4. Wetenschap als het gebruik van de wetenschappelijke methode...............................................50
5. Wetenschap als een onderneming gegrond in theorie................................................................50
H9: Kwantitatief onderzoek.................................................................................................................51
1. Het onderzoeksjargon van kwantificerend onderzoek: een voorbeeld uitgewerkt......................51
1.1 Een voorbeeldartikel: Nijboer (1969).....................................................................................51
1.2 Toepassing onderzoeksjargon op het artikel..........................................................................51
2. De hoofdbegrippen van het kwantificerend onderzoek...............................................................52
2.1 De probleemstelling gedefinieerd..........................................................................................52
2.2 Soorten onderzoeksvragen....................................................................................................52
2.3 Theorie, concepten en variabelen..........................................................................................53
2.4 Kwantitatieve dataverzameling..............................................................................................54
2.5 Kwaliteitscriteria: Betrouwbaarheid en validiteit...................................................................54
H10: De kwalitatieve onderzoeksbenadering in de criminologie.........................................................55
Inleiding...........................................................................................................................................55
1. Datacollectie en -analyse.............................................................................................................55
Belangrijke dataverzamelingsmethoden..........................................................................................55
1.1 Datacollectie..........................................................................................................................55
1.2 Kwalitatieve databronnen......................................................................................................56
1.3 Data-analyse..........................................................................................................................57
2. Kwalitatieve onderzoeksmethoden..............................................................................................57
2.1 Het biografisch onderzoek.....................................................................................................57
2.2 Het fenomenologisch onderzoek...........................................................................................57
3
, 2.3 Grounded theory...................................................................................................................57
2.4 Etnografisch onderzoek..........................................................................................................58
2.5 De casestudy (gevalsstudie)...................................................................................................58
2.6 Actie-onderzoek.....................................................................................................................58
3. Verschillen met kwantitatief onderzoek.......................................................................................58
3.1 Verschillen in ontologie en epistomologie.............................................................................59
3.2 Verschillen in waardenkeuzes en onderzoeksobjecten ???....................................................59
3.3 Verschillen in methodologische benadering, kwaliteitscriteria en eindproducten???...........59
H11: De klassieke school......................................................................................................................60
1. Historische en filosofische achtergronden van het klassieke denken...........................................60
1.1 Sociaal contract denken.........................................................................................................60
1.4 Utilitarisme............................................................................................................................61
1.5 Epistemologische benaderingen............................................................................................61
2. Beccaria en zijn Dei delitti e delle pene........................................................................................61
2.1 Filosofische uitgangspunten van Beccaria’s werk...................................................................61
2.2 De rol van de wetgever en rechters volgens Beccaria............................................................61
2.3 Beccaria’s beginselen van het strafrecht................................................................................61
2.4 Beccaria’s voorstellingen rond preventie...............................................................................62
3. Bentham en het Panopticonmodel..............................................................................................62
4. Evaluatie van Beccaria’s en Bentham’s werk................................................................................62
H12: Het ontstaan van het criminologisch positivisme en de eerste ontwikkeling van de criminologie
.............................................................................................................................................................62
Inleiding: Wat is het (criminologische) positivisme?........................................................................62
1. Historische aanledingen tot het ontstaan van het positivistisch paradigma................................63
1.1 Industriële revolutie...............................................................................................................63
1.2 Wetenschappelijke ontwikkelingen........................................................................................63
1.3 De eerste empirische onderzoeken........................................................................................64
2. Lombroso en de Italiaanse school: bio-antropologische oorzaken van criminaliteit....................64
2.1 Cesare Lombroso en zijn theorie van de geboren misdadiger................................................64
2.2 Lombroso’s verdere ontwikkelingen van zijn theorie.............................................................64
2.3 Lombroso’s beleidsaanbevelingen.........................................................................................65
2.4 Evaluatie van Lombroso’s oeuvre...........................................................................................65
2.5 Lombroso’s Italiaanse medestanders: Ferri en Garofalo........................................................65
3. De Franse ‘school’: sociologische oorzaken van criminaliteit.......................................................66
3.1 Alexandre Lacassagne............................................................................................................66
3.2 Gabriel Tarde..........................................................................................................................66
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iseleisje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.98. You're not tied to anything after your purchase.