Class notes
College aantekeningen van het vak Seksualiteit vanuit een klinisch psychologisch perspectief
- Course
- Institution
Dit zijn alle 6 colleges die zijn behandeld tijdens dit vak (SKPP) aan de UU.
[Show more]
Seller
Follow
clairenooijen
Reviews received
Content preview
HC 1: Geschiedenis (klinische) seksuologie &onderzoek
Klinische psychologie x seksuologie =
- Een wetenschappelijke benadering van seksualiteit vanuit een bio
psychosociaal perspectief.
- Met speciale aandacht voor seksuele stoornissen (DSM-5-TR) en
problemen, maar ook voor positieve seksualiteit.
Psychopathia Sexualis (1886) -> eerste handboek om seksuele
psychopathie te beschrijven aan de hand van casestudies.
Richard von Krafft-Ebing, psychiater:
- Rond 1900 eerste echte wetenschappelijke interesse in seksualiteit.
- Eerste boek over ‘seksuele psychopathie’ -> vele casestudies met
uiteenlopende seksuele afwijkingen -> belangrijkste handboek. Het
enige handboek dat er was.
- Dit boek geeft een belangrijke overgang aan van een religieus
morele en juridische (in termen van goed/slecht), naar een medisch-
psychiatrische benadering van seksualiteit (in termen van
gezond/ongezond). Is de basis voor wat we nu ook nog doen.
Sigmund Freud (1900 – 1940)
- Psychiater en grondlegger van de psychoanalyse (vooral de
driftpsychologie):
o Al het menselijk handelen wordt gedreven door driften
(onbewuste biologische processen die maken hoe we ons
gedragen).
o Mensen vertonen gedrag dat voortkomt uit driften waarvan zij
zichzelf niet bewust zijn.
, - Seksualiteit is zo’n drift (aangeboren menselijke behoefte, ofwel een
biologisch instinct) -> “libido”.
- Driften komen tot rust als ontlading wordt bereikt, hiervoor is een
seksueel object nodig (een persoon, of een deel daarvan).
- Driften drijven mensen tot seksuele handelingen (seksueel doel).
Doel was ontlading vinden.
o Normale doel volgens Freud = heteroseksuele coitus. Ultieme
einddoel waardoor driftontlading kon worden bereikt.
Als ontwikkeling probleemloos verloopt en alle fases worden doorlopen
ontwikkelt een persoon zich als seksueel gezond.
- Fase 1: borstvoeding, kinderen stoppen alles in mond.
- Fase 2: kinderen zindelijk maken, positief op reageren.
- Fase 3: kinderen worden bewust van geslachtsdelen -> doktertje
spelen.
- Fase 4: nadruk op ontwikkeling van intellectuele functies.
- Fase 5: als alle fases goed zijn doorlopen kan genitale fase bereikt
worden. Intieme relaties, losmaken van ouders.
Alfred Kinsey (post – WO2)
- Pionier in seksonderzoek: bioloog, zoöloog, seksuoloog.
- Revolutionair: hij verplaatste het vakgebied van medisch naar
meerdere disciplines (biologie, sociologie, etc.). Meer
interdisciplinair.
- De Kinsey Reports (1948, 1953), gebaseerd op 5000 en 6000
interviews.
o Taxonomie van menselijk seksueel gedrag (inclusief pedofilie):
beschreef het volledige spectrum van waarneembaar seksueel
gedrag, zonder morele oordelen over goed/fout.
, - Introduceerde een schaal om homoseksualiteit te 'meten’. Mensen
kunnen variëren in de mate waarin ze zich aangetrokken voelen tot
hetzelfde of het andere geslacht.
- Controversieel in zijn tijd: onthullingen over masturbatie, orgasme,
seks voor het huwelijk, homoseksualiteit, etc. Koppelde ook geen
oordeel eraan over goed of fout.
Masters & Johnson (‘60s)
- Human sexual response cycle ->
ontdekking van de menselijke seksuele
responscyclus.
o Fase 1: opwinding.
o Fase 2: plateau.
o Fase 3: orgasme.
o Fase 4: resolutie.
o In de 70s kwam er een toevoeging
van de fase ‘verlangen’.
- Controversiële methoden: mensen
observeren tijdens seks/prostituees.
- Grondleggers van psychosociaal-gedragstherapeutische seksuologie:
o Seksuele respons = een natuurlijk fysiologisch proces, dat
geblokkeerd kan worden door psychologische remmingen.
- Human sexual inadequacy boek (1970)
o Spectatoring -> disfunctioneel proces waarbij een persoon
overmatig aandacht richt op de eigen lichaamsdelen en/of de
geschiktheid van zichzelf als seksuele partner -> seksuele
vermijding en disfuncties. Er wordt niet meer de nadruk gelegd
op plezier.
- Legden de basis voor gedragstherapie bij seksuele disfuncties
(koppels).
o Doel: d.m.v. gedragsoefeningen de ‘natuurlijke seksuele
respons’ opnieuw doen laten optreden. Hoe kunnen we sexual
inadequacy oplossen.
o Stappen: (1) niet-genitaal strelen, (2) strelen, inclusief de
genitalia en (3) coïtushouding en beweging.
o Nadruk op coitus verbod en sensate focus -> streeloefeningen
met aandacht, die bewustwording geven van het eigen
lichaam en wat wel en niet prettig is.
1973 – 2000
1974: homoseksualiteit niet langer in de DSM
- Na een verhitte discussie stemde 58% van de 10.000 psychiaters
van de APA ervoor dat homoseksualiteit niet langer een 'mentale
stoornis' is.
- Toegenomen bewustzijn: Wat is normaal en abnormaal? Wat is
seksuele 'afwijking' of 'variatie'?
The 70’s
, - Opkomst van het sociaal-constructivisme -> afwijzing van het
Freudiaanse idee van 'seksueel instinct’ en de biologische
opvattingen.
- Groeiende aandacht voor seksueel geweld, seksuele gelijkheid (m/v).
- Seksualiteit = sociaal-maatschappelijk product en heeft geen
biologische oorsprong: Maatschappelijke regulering bepaalt wat
mensen als (normale) seksualiteit ervaren, welke betekenis
seksualiteit heeft en in welke mate mensen de vrijheid/het recht
hebben om hun eigen seksualiteit vormt te geven.
- Seksueel gedrag = sociaal gedrag
o Sexual Script theory (Gagnon & Simon, 1973): “Iedereen heeft
een seksueel script dat voor ons is 'geschreven' door onze
opvoeding, cultuur, omgeving, alledaagse invloeden en
eerdere seksuele ervaringen”. Deze vormen een mentaal
beeld en mensen gaan zich hiernaar gedragen.
1998: viagra. Weer toename biologische benaderingen van seksualiteit,
zeker na de komst van dit blauwe pilletje… weer een startpunt voor
biologische interventies bij seksuele disfuncties onder mannen.
>2000
Verdere professionalisering van de seksuologie:
- Toename van wetenschappelijk onderzoek.
- Formalisering en specialisatie van opleidingen.
- Integratie van seksuologie in de gezondheidszorg.
- Erkenning van seksuele rechten (WHO).
- Digitale technologie en online interventies.
- Verandering in seksuele voorlichting.
- Internationale samenwerking en richtlijnen voor behandeling.
1998/2005: ontdekking van de volledige anatomie van de clitoris.
Ellen Laan
- Focus op seksueel plezier als belangrijk onderdeel van seksuele
gezondheid (pas rond 2020 ook door wetenschappers erkend!).
- Focus op gelijkheid tussen mannen en vrouwen in het ervaren van
seksueel plezier.
- Belangrijkste conclusies uit het “In pursuit of pleasure” paper:
o Mannen en vrouwen zijn vergelijkbaar in hun vermogen om
seksueel genot te ervaren:
Responsiviteit op seksuele prikkels
Seksueel verlangen
Seksdrive/hormonen
o Maar: in cis-hetero relaties hebben mannen en vrouwen
verschillende kansen op seksueel genot:
Genderscripts (penis-in-vagina seks bevordert niet de
orgasmes van vrouwen).
Dit beïnvloedt de VERWACHTING van genot, wat op zijn
beurt de seksuele respons kan beïnvloeden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller clairenooijen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
57114 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now