Deze puntsgewijze samenvatting behandelt hoofdstuk 3 van het 'Feniks 3 VWO' geschiedenisleerboek, met focus op de Eerste Wereldoorlog (WO1). Het document bevat duidelijke uitleg over belangrijke thema's zoals de loopgravenoorlog, het uitputtingsoorlog-concept, propaganda, militarisme, bondgenootsch...
• Aan begin 19e eeuw waren Berlijn, Londen, Parijs , Sint-Petersburg en Wenen
centra val politieke macht.
o Vanuit paleizen heersten koningen en keizers over miljoenen inwoners.
o Adel speelde nog steeds belangrijke rol in landbestuur.
§ Ook rijke fabrikanten, handelaren, bankiers eisten hun plaats op.
• Deze vormden toplaag van middenklasse
• Er waren nog steeds veel arbeiders arm, maar hun situatie was verbeterd.
o Arbeiders sloten zich aan bij sociale politieke stromingen, die voor hogere
lonen wilde zorgden.
• In 1870-1871 voerden 30 Duitse staatjes onder leiding Pruisen oorlog tegen
Frankrijk.
o Deze samenwerking leidde tot uitroepen Duitse Keizerrijk. Wilhelm 1 was
eerste keizer.
o Fransen werden verslagen. Elzas-Lotharingen (gebied in Frankrijk met veel
mijnbouw) werd Duits.
• Waar nationalisme in Duitsland tot eenheid leidde in de Balkan vielen staten uit
een.
o Oostenrijk-Hongarije, Turkse rijk: veelvolkerenstaten.
§ Volken hier werden ook nationalistisch, verlangen naar
onafhankelijkheid groeide.
§ In Oostenrijk-Hongarije hadden Hongaren in 1867 al grote mate
van zelfbestuur gekregen.
o In 1830 Griekenland onafhankelijk, Serviërs en Roemenen in 1878 en
Bulgaren in 1908.
§ Turkse rijk zwakte af, maar Oostenrijk-Hongarije werd sterker, die
breidde hun macht uit naar Bosnië-Herzegovina.
• Dit had zich vrijgevochten van Turkse rijk
• Werd in 1908 oXicieel overgenomen door Oostenrijk-
Hongarije.
• Rond 1900 was Duitsland grote macht, keizer Wilhelm II was echter niet
tevreden. Wilde dat Duitsland koloniale macht werd, hiervoor liet hij oorlogsvloot
vergroten.
o Bij Frankrijk en Groot-Brittannië stress hierover groter, en gingen ook meer
wapens maken er ontstond een wapenwedloop
o Militarisme: enthousiasme voor alles wat te maken heeft met leger.
• Vanwege spanningen gingen landen bondgenootschappen sluiten
o Driebond: Oostenrijk-Hongarije, Duitsland en Italië
o Triple Entente: Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk
, • Duitsers bang voor tweefrontenoorlog, Von SchlieXen bedacht plan om dit te
voorkomen. (Eerst Frankrijk aanvallen via België daarna pas naar Rusland)
• Rond 1910 verwacht iedereen in EU-oorlog.
o Waren al oorlogen in 1912/1913 geweest in Balkan
o Spanning moest tot ontlading komen
• Op 28 Juni 1914 ging Franz Ferdinand (Kroonprins Oostenrijk-Hongarije) naar
Sarajevo (Hoofdstad Bosnië-Herzegovina)
o Hier leefden ook Serviërs, waaronder ook terroristische organisatie De
Zwarte Hand.
§ Gavrilo Princip schoot op Franz Ferdinand/vrouw, die kwamen
allebei om.
§ Moest levenslang de gevangenis in
• Oostenrijk-Hongarije wilde onderzoek in Servië met 2000 militairen.
o Servië wilde dit niet, Rusland, Frankrijk steunde Servië
o Oostenrijk werd gesteund door Duitsland
o Nadat er een definitieve nee kwam, verklaarde Oostenrijk oorlog aan
Servië.
§ Duitsland, Frankrijk, Rusland allemaal gelijk betrokken
o Rusland ging mobiliseren bij Servië
o Duitsland ging volgens SchlieXenplan door België/Luxemburg.
§ Omdat Duitsland inbreuk deed op neutraliteit België ging Groot-
Brittannië ook meedoen.
• Mensen dachten dat oorlog snel voorbijging zijn door nieuwe technologieën.
o Door spoorwegen, vrachtauto’s, telefoon
o In realiteit viel het tegen, door Belgische smalle wegen was het vervoer
moeilijk, en de telefoon was kwetsbaar.
§ Soms was communicatie zo traag dat soldaten door eigen legers
werden aangevallen.
§ Belgische dorpen werden geplunderd, en veel mensen gedood.
• Voor Duitsers werd het steeds moeilijker, België was sterker dan gedacht,
Frankrijk mobiliseerden snel, Groot-Brittannië was snel ter plaatse, Rusland was
snel bij grens
o Door Rusland moesten ze ook soldaten naar oosten verplaatsen.
o Oorlog liep in Frankrijk vast bij rivier de Marne/Rivier de ijzer.
§ Hier schoten soldaten zo lang op elkaar, dat ze zich moesten
ingraven.
• Bewegingsoorlog veranderde naar loopgravenoorlog
o Generaals Hindenburg/LudendorX slaagden erin in oosten Russen terug
te dringen, hier was het front in de beweging.
§ Wel was het een zware oorlog
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaspervdw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
