volledige samenvatting European Integration since 1945 (European Politics)
5 views 0 purchase
Course
European Politics (S0A48C)
Institution
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Book
Why Europe?
De samenvatting omvat het volledige boek van het vak European Integration since 1945 alsook aangevuld met lesnotities. Het vak maakt deel uit van het bredere vak European Politics. Het vak wordt gegeven door Prof. dr. Van Hecke aan de KUL in de eerste fase van de bachelor pol & soc + com.
De samen...
Waarom Europa?
Van vredesproject tot oorlog in Oekraïne
1) Treaties
EU is based on an International Treaty
o Schuman declaration 1950 > Paris 1950-51-52 > ECSC
o EDC 1951-51- (1954)
o Treaties of Rome 1956-57-58 > EEC + Euratom
o SEA 1985-86-87
o Maastricht Treaty1990-92-93 (Summit December 1991) >EU
o Amsterdam 1996-97-99
o Nice 2000-01-03
o Convention 2002-03 > Constitutional Treaty 2003-04- (2005)
o Lisbon Treaty 2007-07-09
+ Fusion treaty/Schengen/Fiscal Compact …
2) Geography/enlargement
EU has a history of enlargement
o 1952: France/(West) Germany/Italy/Benelux-countries
o 1973: UK/Ireland/Denmark (Norway)
o 1981: Greece
o 1986: Spain/Portugal
o 1990: former GDR
o 1995: Austria/Finland/Sweden (Norway)
o 2004: Estonia/Latvia/Lithuania/Poland/Czech
Republic/Slovakia/Slovenia/Hungary/Cyprus/Malta
o 2007: Bulgaria/Romania
o 2013 (1 juli): Croatia
o 2020 (31 January): United Kingdom
o + Iceland/Türkiye/Western Balkan countries + …
3) Crises
EU has a history of crises
o Council of Europe
o EDC > NATO membership Germany
o British accession
o ‘empty chair crisis’ 1965-66
o monetary union
o Eurosclerose
o referenda Maastricht/Nice/Constitutional Treaty
o euro crisis
o migration crisis
o Brexit
, 1. Waarom bestaat er nog geen Europees leger?
1948: derde Algemene Vergadering van de VN
- Paul-Henri Spaak
o Belgisch premier en minister van Buitenlandse Zaken
o Gerichte boodschap aan de aanwezige delegatie van Moskou; probeert de
kerk tussen VS en SU zoveel mogelijk in het midden te houden
o Niet enthousiast over toetreding NAVO en economische hulp via
Marshallplan, maar beslist dat tegenstellingen tussen VS en SU
onoverbrugbaar zijn en voelt zich genoodzaakt een kant te kiezen
o ‘Nous avons peur’
De Koude Oorlog
Meteen na WOII is er hoop op meer constructieve internationale samenwerking. Tijdens
WOII besloten de geallieerden (waaronder VS en SU) niet alleen het nazisme en fascisme van
DUI, ITA en JAP te bestreiden, maar ook om de naoorlogse wereld vorm te geven.
Okt 1943: ministers van Buitenlandse Zaken van SU, VS en VK verzamelen + ambassadeur
van China in SU komen samen in Moskou.
- Nood aan nieuwe internationale organisatie wordt erkend, gebaseerd op het principe
van soevereinne gelijkheid tussen vredevolle staten
- De nieuwe organisatie moet leren uit de fouten van de Volkerenbond
Na ontmoetingen in Teheran en Washington D.C. wordt de VN voor het eerst opgeworpen.
In conferentie van Jalta (feb 1945) bevestigt Stalin de deelname van de SU aan de VN
(noodzakelijk voor slagen van de organisatie).
25 apr 1945: soldaten van VS en SU komen elkaar tegen in Oost-Duitsland aan de Elbe. 850
afgevaardigden uit50 landen komen samen om de VN formeel op te richten. Cruciaal voor
hun geloofwaardigheid was de VN veiligheidsraad met China, FRA, VS, SU en VK als
permanente leden (met een vetostem) → 6 roterende leden die elkaar om de 2 jaar
afwisselen, naar 10 roterende leden in 1965
Gevoel van optimisme en idee dat er een nieuw tijdperk aanbreekt waarin landen in vrede
samenleven, maar begin van Koude Oorlog door wederzijds wantrouwen.
➔ Stalin’s perspectief: VS en VK wachten heel lang tijdens WO2 om een westelijk front
op te richten (tot de landing van Normandië in juni 1944). SU lijdt al vanaf 1941
onder de permanente en directe confrontatie met Hitlers troepen. Hebben ze zo lang
gewacht om SU af te zwakken?
➔ Westers perspectief: communisten doen het heel goed in West-Europa (BE, ITA, FRA)
door beslissende rol van SU om de Duitsers te verslaan. Wordt er dubbel spel
gespeeld?
Tijdens de oorlog nog annexeert de SU de Baltische staten en een stuk van Finland.
Na de oorlog: betrokken bij de burgeroorlog in Griekenland en communistische
staatsgreep in Tsjecho- Slowakije. SU maakt ook veelvuldig gebruik van haar
, vetorecht. Pro-Sovjetpremier aan de macht in Perzië, steun van de Russen voor de
territoriale ambities van Armenië en Georgië.
➔ Verdrag van Washington in april 1949: oprichting van de NAVO, met als
zwaartepunt: collectieve verdedigingsbepaling: agressie op het grondgebied van 1
van de lidstaten boven de Kreeftskeerkring kan een aanval op alle deelnemende
landen betekenen. Eerste deelnemende landen zijn België, NL, Noorwegen, Port, VK
en VS, later ook Turk en Griek.
Bedoelt door de VS om de veiligheid van West-Eu tegen de dreiging van de SU
(communisme) uit econ en pol eigenbelang te garanderen.
➔ Reactie: oprichting Warschaupact (1955), als tegenhanger van NAVO, met Albanië,
Hongarije, Polen, Bulgarije, Roemenië, DDR en Tsjecho-Slowakije.
Pan Europa
Al na WO1 ideeën van Europese eenmaking.
• Cultureel: komt voort uit kosmopolisme dat al voor de opkomst van natinalisme
bestaat
• Politiek: overtuiging dat de natiestaat enkel geschikt is om actuele problemen aan te
pakken
• Economisch: Europa moet competitief blijven tov de SU en de VS
Bv: Graaf Richard von Choudenhove-Kalergi start in 1923 een pan-Europese beweging: Eu
landen kunnen via eco samenwerking in de erts-, kool- en mijnindustrie de handen in elkaar
slaan om toenadering tussen de Duitse Weimarrepubliek en de SU vermijden.
Bv: Briand-Kellogpact (1929): landen over heel de wereld ertoe verbinden om inplaats van
oorlog te kiezen voor vredevolle oplossingen wanneer conflicten opduiken. Hoewel WO2
gebeurt, zijn de geesten om de W-EU constallatie op een andere manier aan te pakken
gerijpt bij een deel van de elite.
Frans-Duitse verzoening
Relatie tussen FRA en Dui na WO2 heel delicaat, door Frans-Pruisische oorlog (1870-71),
WO1 en WO2 → allemaal in minder dan 75 jaar.
➔ Christendemocratische politici van beide landen spreken in het geheim op neutraal
terrein af (Genève) en leggen later ook langs heleboel kanalen informele contacten.
Ook liberalen en socialistische strekkingen leggen over de grenzen heen contacten.
De transnationale netwerken zijn zwak en spontaan, maar vormen wel belangrijke
basis voor Europese integratie (bv. aan de onderhandelingstafel waren de
hoofdrolspelers geen onbekenden meer) later meer structurele netwerken
➔ Churchill (1946): pleit voor Frans-Duitse verzoening als noodzakelijke voorwaarde
voor een ‘Verenigde Staten van Europa’. Zo kan Dui gere-integreerd worden in
Europa.
Konrad Adenauer (1876-1967)
• Geboren tijdens Duitse keizerrijk. Is een vooraanstaand politicus tijdens het
Weimarrerepubliek, tegenstander van het naziregime en na WO2 grondlegger en
vader van Bondsrepubliek Duitsland.
, • Actief als politici in geboortestad Keulen, wordt daar burgemeester in 1927.
• In de jaren ’30 op gespannen voet met de NSDAP (nationaalsocialistische partij van
Adolf Hitler). Hij weigert om nationaalsocialistische vlaggen op te hangen, nazi’s de
hand te schudden en Hitler te ontvangen in stadhuis van Keulen.
• Hitler ontheft hem in 1933 zijn ambt. Adenauer duikt onder, wordt echter opgepakt,
vrijgelaten en opnieuw opgepakt. In 1944 wordt hij 9 weken vastgehouden omdat de
NSDAP denkt dat hij iets te maken heeft met de mislukte moordpoging op Hitler.
• Meteen na WO2, in 1946, wordt Adenauer voorzitter van de pas opgerichte CDU. Drie
jaar later wordt hij verkozen als eerste kanselier van het Duitse Bondsrepubliek +
Minister van Buitenlandse Zaken.
• Met hulp van Ludwig Erhard (minister van Economische Zaken) slaagt Adenauer er snel
in om de West-Duitse economie snel terug te doen opbloeien (Wirtschaftswunder). Hij
kiest voor een relatief vrije economie, een sociale markteconomie met ordoliberale
model.
• Hij beseft dat een volwaardige Europese integratie pas kan plaatsvinden als hij er in
slaagt het wantrouwen bij de rest van de West-Europese landen weg te nemen.
o EGKS in 1952
o Lidmaatschap NAVO in 1955
o Europese Gemeenschappen in 1957
• Overleeft in 1952 een moordaanslag in München.
• Slaat in 1952 voorstel van Stalin af om Duitsland als neutrale macht te herenigen.
• Ligt onder vuur in eigen land omdat de vervolging van de SS’ers te mild zou verlopen.
• In nadagen van zijn bondskanselierschap: bouw van de Berlijnse Muur + Spiegel-
affaire.
• Sluit vlak voor aftreden samen met Frans president Charles De Gaulle het Duits-Franse
vriendschapsverdrag.
• Blijft tot 1963 bondskanselier, leidt 5 opeenvolgende regeringen in toenmalige
hoofdstad Bonn. Blijft na aftreden voorzitter van CDU.
Benelux als voorbeeld
België, NL en Lux bereiken in 1943 en 1944 een akkoord over uniform betalingsverkeer,
versterkte econ betrekkingen en een eengemaakte tariefgemeenschap. (basis hiervan is de
Belgisch-Luxemburgse unie (1921) waarmee BE en Lux-stad één munt en douane-unie
nastreven.)
➔ 1944: Benelux wordt opgericht als internationale organisatie
➔ 1948: Benelux-verdrag gaat in werking: de drie landen vormen één douane-unie
➔ 1958: Economische Unie, gericht op een gemeenschappelijk handelsbeleid met derde
landen, coördinatie van het economisch, financieel en sociaal beleid om het vrije
verkeer van goederen, diensten, personeel en kapitaal.
➔ Fritalux: poging om Frankrijk en Italië mee te betrekken, lukt niet.
➔ Relatief autonome instellingen: ministercomité, algemeen secretariaat, gerechtshof
en parlement. (4 instellingen zien we ook terug in EGKS en EU → voorbeeldfunctie)
,Marshallplan
West-Europa is sterk verzwakt door de oorlog, klaar om opgepeuzeld te worden door Stalins
Rode leger (zijn zelfs buiten de bezette gebieden actief gebleven). VS hebben hun troepen
wel weggehaald uit niet-bezette gebieden, maar willen de bevrijde gebieden niet zomaar
opgeven. VS Banken hebben heel veel leningen gegeven aan W-EU landen, die ze
terugbetaald willen zien en W-EU moet een afzetmarkt worden voor de consumptie-
industrie van de VS.
➔ VS blijft een cruciale rol spelen op het EU toneel (uit eigenbelang)
o Militair vlak: NAVO-bondgenootschap
o Econ vlak: een breed financieel steunpakket (Eu Recovery Programme), niet
enkel voor w-Eu landen, maar ook landen in centraal en oost Eu, zij slaan
echter af onder druk van SU.
o Plan krijgt permanent karakter door oprichting van de Organisatie voor
Europese Economische Samenwerking (OEES) in 1948. Vanaf begin jaren ‘60
wordt het Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO)
o VS hoopten dat het plan ook zou leiden tot politieke samenwerking, maar zal
niet gebeuren met OEES en OESO. Leidt tot frustratie: zonder pol
samenwerking geen duurzame eco en militaire integratie, volgens VS
Raad van Europa
1948: Congres van Europa in Den Haag: aanwezig zijn een heleboel vertegenwoordigers van
20 Eu landen, Canada en de VS.
➔ Buigen zich over de vraag of en in welke mate ze voor hun gedeelde belangen een
centrale en overkoepelende autoriteit willen aanvaarden. Moet waarborg bieden
voor de handhaving van de vrede.
➔ Uiteindelijk gaan BE, Den, FRA, Ierl, ITA, Lux, NED, Noor, VK en Zwe na 4 dagen
onderhandelen akkoord met de oprichting van de Raad van Europa. Wordt in 1949
geformaliseerd in het Verdrag van Londen.
o Er vindt wel geen soevereiniteitstrafser plaats.
o Krijgt wel een supranationale Assemblee, maar ministerraad blijft
intergouvernementeel.
➔ Oprichting van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens: moet er op toezien
dat de recente gruweldaden niet opnieuw kunnen plaatsvinden → 1950: Europees
Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Met de raad willen ze ook hier meer Eu integratie, maar ook hier ver onder de
verwachtingen.
De Schumanverklaring
Door voorgaande zaken, maar ook door de angst van het ontstaan van de Bondsrepubliek
Duitsland, door de samensmelting van de Franse, Britse en Amerikaanse bezettingszones in
1949 en het feit dat het meer ruimte krijgt om volwaardig deel te nemen aan internationale
organisaties zoals de Raad van Europa en de Internationale Autoriteit voor de Ruhr door het
akkoord van Petersberg, zorgen ervoor dat Jean Monet de Duitse en Franse economie met
,elkaar wil integreren. Er is ook zenuwachtigheid door de snelle wederopbouw
(Wirtschafswunder) en de mogelijke hermilitarisering van Duitsland.
➔ Ipv Duitsland politiek en economisch in te perken, samenwerken op het vlak van
kolen en staal. Monet brengt dit voorstel tot bij Schuman, minister van Buitenlandse
Zaken.
➔ Schumanverklaring (9 mei 1950): Schuman nodigt andere Eu landen uit om in een
nieuwe internationale organisatie te stappen, waarin lidstaten nu wel supranationaal
willen samenwerken door hun soevereiniteit te bundelen. De samenwerking moet in
de praktijk voelbaar zijn en de reikwijdte ervan moet relatief beperkt blijven.
➔ Adenauer (Bondskanselier) neemt het voorstel met beide handen aan:
o Europese integratie is de enige manier om West-Europa en het Westen in zijn
geheel sterker te maken tov de SU
o Enige manier om het Franse wantrouwen tegen West-Duitsland te temperen
o Kans om de veeleer beperkende juk van de geallieerde mogendheden af te
werpen
➔ Italië ook blij met voorstel; biedt kans om na het debacle van de WO2 opnieuw
gelijkwaardige partners te vinden in een int organisatie
➔ VS ook blij; wens tot meer politieke samenwerking wordt ingelost
➔ VK doet niet mee; toenmalige Labourregering is niet bereid om deel van de Britse
soevereiniteit over te hevelen. Ook niet zeker over de overlevingskansen.
➔ Verdrag van Parijs (18 apr 1951)
o Be, Fr, It, Lux, NL en West-Duitsland ondertekenen het: EGKS is geboren
o Treedt vanaf 1952 gefaseerd in werking en geldt voor 50 jaar.
o 4 instellingen:
o De Hoge autoriteit
o De Parlementaire Vergadering
o De Raad van Ministers
o Het Hof van Justitie
→ zelfde als instellingen Benelux
Europese Commisie
• In 1952 ontstaan als Hoge Autoriteit van EGKS. Vanaf de Verdragen van Rome de
Europese Commisie. Tot op dag van vandaag één van de drie kerninstellingen van de
EU.
• Taken:
o Verzekeren van het naleven van de Europese verdragen
o Externe vertegenwoordiging van de Unie
o Beheren van financiën
o Initiëren van Europese wetgevingsproces
▪ Commisie lanceert wetgevend voorstel
▪ Overleg in Europees Parlement en bevoegde ministers van de lidstaten
(de Raad van de Europese Unie of de Raad van Ministers)
▪ Gaan al dan niet akkoord
▪ Commisie checkt of gemaakte afspraken keurig door lidstaten worden
omgezet en opgevolgd
, ▪ Indien niet het geval: obv van inbreekprocedure lidstaat op matje
roepen en zaak des noods voor Hof van Justitie van de EU brengen
• Samenstelling van de Europese Commisie verandert elke 5 jaar. Na de verkiezingen
voor het Europees Parlement draagt de Europese Raad van staatshoofden en
regeringsleiders een kandidaat-Commissievoorzitter voor. Gebeurt via gekwalificeerde
meerderheid. Europese Parlement besluit via gewone meerderheid of het die keuze
aanvaard. Indien niet, moeten de hoofdsteden binnen de maand een nieuwe
kandidaat voorstellen.
• Commissievoorzitter stelt het college samen en kent elk lid een bepaalde bevoegdheid
toe. Commissarissen moeten een ‘examen’ doorstaan en dan kan na een stemming
door Europees Parlement de nieuwe Commissie aan de slag. Om onafhankelijkheid,
vooral ten aanzien vd lidstaten, te garanderen leggen de commissarissen een eed af
aan het Hof van Justitie.
• Voorzitter van de Commissie is een primus inter pares, de eerste onder gelijken.
Minstens 1x per week vergaderd de Comissie onder leiding van de voorzitter.
Beslissingen worden collegiaal genomen. Parlement kan dus enkel hele commissie
ontslaan. Wel kan een individuele Eurocommissaris zelf ontslag nemen.
• Elke commissaris heeft een eigen kabinet dat politieke en communicatieve
ondersteuning biedt. Ook administratieve ondersteuning via een dictoraat-generaal
(DG) dat aansturing krijgt van een secretaris-generaal.
• Commissie heeft in elke EU-lidstaat een vertegenwoordiging om nationale, regionale
en lokale ontwikkelingen op te volgen. Sinds 2011 delen de Commissie en de lidstaten
een Europees ministerie van buitenlandse zaken: de European External Action Service
(EEAS).
• Ruim 32 000 mensen werken bij de commissie. In verhouding werken er meer Belgen
dan andere EU-lidstaat nationaliteiten bij de Commissie.
Duitse herbewapening
Besef groeit dat gewapend conflict tussen de grote ideologische stromingen geen
ondenkbaar scenario is:
- Koude oorlog waar de ideologische verschillen tussen het Oosten en Westen vaste
vorm krijgen. Oost-Dui opgeeist door de SU, Berlijn en Oostenrijk onderverdeeld in 4
bezettingszones
- SU troepen gestationeerd op slechts enkele honderden km’s van West Eu
- Tegenstellingen tussen de communistische en prowesterse krachten bij de Koreaanse
en 1ste Indochinese Oorlog
➔ 1947: FRA en VK besluiten met het Verdrag van Duinkerke om militair samen te
werken: voornamelijk gericht op eventuele toekomstige aanval op West-Dui.
➔ 1948: Benelux-landen voegen zich toe: ontstaan van de Westerse Unie onder leiding
van Montgomery, maar verliest aan betekenis door oprichting NAVO
Besef groeit dat West-Duitsland (gedemilitariseerd en geen lid van de NAVO en WU) de
zwakke schakel is. VK en VS dringen aan om het te herbewapenen, maar weinig steun van
FRA
➔ Voormalig Frans minister van defensie Pléven komt met het plan om de West-Duitse
troepen in te kapselen in een Europees leger dat in oorlogstijd tot honderdduizend
, manschappen kan tellen, een een eigen commando, budget, wapenaanschaf en
minister van defensie kent. MAAR: wel geen eigen leger voor West-DUI
➔ 1952: Verdrag ter oprichting van de Europese Defensiegemeenschap (EDG) door de
zes EGKS lidstaten goedgekeurd
➔ Overlijden Stalin, einde Koreaanse en 1e Indochinese oorlog + Charles de Gaulle
komt aan de macht in FRA, die tegen het overdragen van kernbevoegdheden zoals
defensie over te geven aan een supranationale autoriteit (VK doet ook niet mee en
Trauma van WO2 is nog niet verteerd dus willen geen Duitsers in een militair uniform
op hun grondgebied uitnodigen): gevoel van hoogdringendheid over
defensiesamenwerking raakt op de achtergrond, dus initiatief van 1952 faalt
➔ 1954: Westerse Unie wordt in omgedoopt naar West-Europese Unie met toetreding
van ITA en West-DUI, maarheeft geen betekenis meer.
➔ 1955: Bondsrepubliek DUI wordt lid van de Navo onder druk van de VS + VS verwacht
bijkomende defensie-inspanningen van de EU-lidstaten. Dus nood aan Europees leger
verliest aan relevantie.
Europese defensie
Grootschalige integratie-initiatieven op vlak van defensie blijven uit, door de Amerikaanse
bescherming en de latere toetreding van het VK, toch zeker tot het einde van de Koude
Oorlog.
- 1987: Mitterrand en Kolh beslissen om een Frans-Duitse militaire brigade in het leven
te roepen die bij de Duitse hereniging operationeel wordt. Ook wordt Duitsland
integraal deel van de NAVO, en krijgt dus geen neutrale status tussen de NAVO en
het Warschaupact.
- Petersbergverklaringen: lidstaten van de WEU definiëren crisisbeheer, ontwapening
en vredesopbouw als gemeenschappelijke militaire doelen.
- Frankrijk en Duitsland richten in de schoot van de NAVO het Eurokorps op. BE treedt
snel toe, Spanje en Luxemburg volgen later.
- Verdrag van Maastricht (1993): WEU formeel als militaire arm van de EU.
- Ontstaan van het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid (GBVB)
- 1995: FRA, ITA, Spa, Port richten een gezamenlijk korps van snelle inzetbare
eenheden op die uitvoering kunnen geven aan Petersbergtaken
Al deze initiatieven blijven onbenut tijdens de Joegoslavische Oorlogen van de jaren ’90.
- 1998: Chirac en Blair pleiten voor een autonome Europese militaire capaciteit op een
top in Saint Malo
- 1999: Petersbergverklaringen worden in het Verdrag van Amsterdam opgenomen en
het Gemeenschappelijk Veiligheids en defensiebeleid (GVDB) ziet het daglicht.
Spreken onder meer af dat de EU-lidstaten op vrijwillige basis militaire operaties
moeten kunnen ondernemen die de NAVO-missies niet in de weg staan.
- 2003: Europees Defensieagentschap wordt opgericht: probeert de defensie-
inspanningen van de lidstaten op elkaar af te stemmen
- 2004: 10 lidstaten treden toe tot de EU, maar sommigen zijn geen lid van de NAVO
(bv Finland, Zweden, Oostenrijk, Cyprus en Malta). Maakt de nood aan een eigen
Europese defensiestrategie urgenter.
- 2009: verdrag van Lissabon: twee artikels opgenomen die lidstaten kunnen activeren:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentPolWetKUL. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.23. You're not tied to anything after your purchase.
