ROMANTIEK EN REALISME
De achttiende eeuw
In de achttiende eeuw werd Europa bestuurd door o.a. Groot-Brittannië en Frankrijk. De wereldeconomie
was sterk in ontwikkeling, met als belangrijk middelpunt noordwest Europa.
De verlichting
Dankzij de verlichting gedagen de vosten zich nu als verlichte vorsten, ze regeren met een ijzeren vuist, en
houden meer rekening met het volk.
Tijdens de verlichting komt de nadruk (in de filosofie en wetenschap) meer te liggen op het rationele. Dit
heeft als gevolg dat er veel meer regels komen in de kunsten. Deze regels worden bewaard door de
Academie. Er worden enorm veel uitvindingen gedaan tijdens de verlichting bv. de stoommachine, deze
zorgt voor de industrialisatie, dit heeft weer grote maatschappelijke gevolgen en dus gevolgen voor de
kunstwereld.
Rationalisme
De elite krijgt steeds meer belangstelling bij het rationalisme. In het rationalisme wordt voor ieder
verschijnsel een rationele verklaring gezocht. Vanuit het rationalisme ontstaat ook een politieke stroming
die stelt dat men zich moet onderscheiden van de massa en voor zichzelf moet denken. (de ideeën van de
verlichtingen lijken op die van uit de Klassieke tijd). Men ziet de verlichting als een oplossing voor de
armoede van de massa, het volk moet namelijk worden opgevoed, waardoor ze voor zichzelf gaan denken
en zo uit de armoede komen. Vooral de Bourgeoisie voelt zich aangesproken, het proletariaat wordt pas
een eeuw later verlicht door o.a. Karl Marx. Hij komt op voor de arbeiders en zet ze tegenlover de
bourgeoisie (de proletarische revolutie).
Door de toenemende handel neemt de welvaart van de burgerij toe, er ontstaat een bovenklasse, de
bourgeoisie. Deze klassen is zo welvarend dat het verschil tussen de bourgeoisie en de aristocratie niet erg
groot meer is. De bourgeoisie wordt zelfbewuster en trekt zich steeds minder aan van de adel/vorst. Ze
komen voor zichzelf op en betwijfelen de macht van de vorst, dit zorgt voor spanningen (Franse Revolutie).
In de achttiende eeuw is kunst iets voor de kerk en de adel. Kunst is een ambacht en dus wordt de
voorstelling bepaald door de opdrachtgever. De mis en scène (= compositie, kleurkeuze etc.) werd wel
bepaald door de kunstenaar. Door het rationalisme veranderd dit. De kunstenaars beseffen zich dat ze niet
gebonden zijn aan een opdrachtgever, dit zorgt ervoor dat ze hun eigen ideeën gaat schilderen.. Dit zorgt
er wel voor dat het moeilijker wordt om de werken te verkopen.
De Franse Revolutie in 1789 heeft het motto “fraternité.egalité en liberté” (vrijheid, gelijkheid en
broederschap). Pas met de komst van Napoleon kwam er een einde aan de onrust in Frankrijk. Midden
negentiende eeuw heeft de aristocratie bijna geen macht meer.
Het Neoclassicisme
De aristocratie leeft in een wereld met crème, roze en goud. Ze wonen in rococo paleizen die vol staat met
elegante en luchtige kunst. De bourgeoisie wil niks met de aristocratie te maken hebben en dus willen ze
ook een andere kunst. Dankzij recente opgravingen in Pompeii en Herculaneum wordt er een hoop
Klassieke kunst terug gevonden die de bourgeoisie begint te kopiëren. Zo ontstaat het neoclassicisme.
Het verschilt van andere kunststromingen omdat deze de Klassieke als inspiratiebron gebruikte.
Kunstenaars uit binnen het neoclassicisme kopiëren letterlijk de kunst uit de Klassieke periode. Het
neoclassicisme wordt de kunst van de bourgeoisie omdat het anders is dan de kunst van de aristocratie en
past binnen het rationele denkbeeld. De tijd van het neoclassicisme is erg lang (zelf nog eind 19e eeuw),
enkele kunstenaar stappen over naar de romantiek.
, Bouwkunst - Jacques-Ange Gabriel
De tempels uit de Klassieke tijd werden gekopieerd, deze waren helder geconstrueerd met strakke vormen.
Dit past niet alleen binnen het rationele denkbeeld, het is ook nog eens in
tegenstrijd met de barok en de rococo van de aristocratie. Deze façades
kunnen monumenten zijn maar hebben vaak ook een functie als rechtbank,
kantoor of kerk. Steden worden verbouwd, er worden boulevards
aangelegd, alle gebouwen krijgen grote ramen op dezelfde hoogte om zo
perspectief te creëren. Door de industrieel revolutie groeien de steden
enorm en ontstaan er krotten wijken. Deze zijn slecht opgebouwd en
stinken enorm. Dit is reden voor de bourgeoisie om te vertrekken naar de
dorpen. Hier bouwen ze grote landhuizen vaak in de stijl van het classisme.
Schilderkunst – Jacques Louis David, Jean Dominique Ingres
Ook de schilderkunst wordt gekopieerd van de Klassieke. Men streeft
naar de ideale schoonheid. Er worden evenwichtige composities
gemaakt met de rationele maatverhoudingen. Er was wel een
probleem binnen de schilderkunst, er bestaan namelijk niet zo veel
schilderkunst uit de klassiek periode.
De schilderijen van Jacques Louis David zien er erg statisch en
toneelachtig uit omdat hij is zijn tijd aan zoveel strenge eisen moest
voldoen, dit kosten hem veel tijd en modellen konden niet erg lang stil
staan. De schilderijen van Jacques Louis David worden naar verloop
van tijd steeds controversiëler. Met zijn schilderij de eed van de horatii
roep hij op tot een revolutie en schildert hij de dood van Marat na de moord op Marat, “een monument voor
een massamoordenaar”.
In de tijd van Napoleon wordt het Midden-Oosten een trend in het
westen. Je vind dus ook veel exotische voorstellingen terug in de
schilderkunst. Een voorbeeld van Jean Dominique Ingres is La
Grande Odalisque. Waar Venus wordt omringt door exotische
goederen. Jean D. Ingres maakt net als vele in de 19e eeuw
schilderijen met een geromantiseerde voorstelling van het Oriënt.
Beeldhouwkunst – Antonio Canova
De beeldhouwkunst is (net als in de Klassieke tijd) de leidende vorm. De beelden binnen het
neoclassicisme worden gemaakt volgens de Griekse schoonheidsidealen en regels. Ze zijn koel en
statisch. De beelden hebben vaak een licht erotische ondertoon en worden gemaakt van wit marmer of
brons. De beelden zijn perfect (= precies volgens de regels van de Academie). Antonio Canova was één
van de meest getalenteerde beenhouders in de 19e eeuw. Hij
maakte een beeld van de zus van Napoleon als Venus met haar
haar in een stijl die typisch was voor in het classisme. Dit zorgde
voor een schandaal omdat het niet gebruikelijk was om bekende
personen naakt af te beelden. Cavona was erg goed in
stofuitdrukking en werd een voorbeeld voor salonkunstenaars
(= kunstenaars die later zullen exposeren op de Salon). Met de
ontdekking van gietijzer werd dit ook een veel gebruikt materiaal
voor de beeldhouwkunst.
Muziek – Mozart, Beethoven, Haydn
De 18e eeuw is bepalend geweest voor wat we vandaag de dag klassieke muziek noemen. In Wenen werd
door Mozart, Beethoven en Haydn de Eerste Weense school opgericht. De muziek werd ook beïnvloed
door het rationalisme. Er werden regels gemaakt die moesten zorgen voor evenwicht en structuur. De
muziek is homofoon, een hoofdmelodie die wordt begeleid door akkoorden. Een grote verandering was
het gebruik van tekens om de dynamiek te noteren.
p (piano) = zacht
f (forte) = luid
crescendo = luider worden
diminuendo = zachter worden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessaboskemer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.87. You're not tied to anything after your purchase.