Class notes
Aantekeningen alle hoorcolleges SKPP
- Course
- Institution
Aantekeningen van alle hoorcolleges van seksualiteit vanuit een klinisch psychologisch perspectief
[Show more]
Seller
Follow
DaniquevanReenen
Content preview
Hoorcollege 1 – Geschiedenis (klinisch) seksuologie1. Introductie van de cursus
2. Geschiedenis (klinische) seksuologie & onderzoek
3. Waar staan we nu?
1. Introductie van de cursus
Vraag 1: Waar houdt de klinische psychologie zich mee bezig?
Al het menselijk gedrag dat ‘afwijkt van de norm’ Kijkt ook naar positieve kanten, waar mensen goed
functioneren. → Geeft aanknopingspunten. Er kan sprake zijn van een stoornis, maar dat hoeft niet altijd.
Vraag 2: Wat is de DSM-5-TR (text revision)?
De meeste recente versie van een veelgebruikt classificatiesysteem voor psychische stoornissen. Wordt veel
gebruikt. Er is wel kritiek op en het is belangrijk in deze cursus dat je weet wat het is. Termen uit dit boek
komen terug. Tijdsgeest is belangrijk, over 10 jaar kan er anders gekeken worden naar een stoornis.
Vraag 3: Waar houdt de seksuologie zich mee bezig?
De wetenschappelijke benadering van biologische, psychologische en sociale grondslagen van seksualiteit.
NWS → Nederlandse vereniging.
Vraag 4: Hoeveel procent van de Nederlanders had volgens onderzoek van Rutgers (2023) tenminste één
seksuele disfunctie (=een seksueel probleem dat vaak/altijd voorkomt en waar men behoorlijk/erg veel last
van heeft) in het afgelopen jaar?
Cis mannen 8%, cis vrouwen 11%, trans- en non-binaire personen 18% Rutgers (2023). Monitor Seksuele
Gezondheid.
Dus .....
Klinische psychologie x seksuologie = ....
... een wetenschappelijke benadering van seksualiteit vanuit een biopsychosociaal perspectief ... met speciale
aandacht voor seksuele stoornissen (DSM-5- TR) en problemen, maar ook voor positieve seksualiteit.
SKPP: Leerdoelen
Workshop op BB (onder cursusinfo) bekijken en van tevoren geldt een inspanning.
,2. Geschiedenis (klinische seksuologie & onderzoek)
De geschiedenis- een ultrakort overzicht
Psychopathia Sexualis (1886)
Richard von Krafft-Ebing (1840-1902), psychiater:
- Rond 1900 eerste echte wetenschappelijke interesse in seksualiteit
- Eerste boek over ‘seksuele psychopathie’ vele casestudies met uiteenlopende seksuele
afwijkingen belangrijkste handboek
Eerst bedoeld voor vakgenoten, hierna ook voor anderen interessant. Hierna werden er
stukken in het Latijn gepubliceerd, zodat de normale burger het niet kon lezen.
- Belangrijke overgang van een religieusmorele en juridische (in termen van goed/slecht), naar een
medisch-psychiatrische benadering van seksualiteit (in termen van gezond/ongezond)
Psychopathia Sexualis (1886) – Case Studie
Sergeant Bertrand is een fragiele man met een eigenaardig karakter, van kindsaf aan gesloten en
eenzelvig. Over de medische achtergrond van zijn familie is weinig bekend, maar duidelijk is dat er
geestesziekten voorkomen. Al van jongs af aan was hij behept met een voor hem onverklaarbare
vernielzucht. Wat hem voor handen kwam maakte hij stuk.
Vanaf zijn vroege kindertijd masturbeerde hij, daartoe niet aangezet door externe prikkels. Rond zijn
dertiende ontstond bij hem voor het eerst een krachtig verlangen naar geslachtsgemeenschap. Hij
bevredigde zichzelf vaak. Terwijl hij dat deed stelde hij zich een kamer vol vrouwen voor en fantaseerde
dat hij de geslachtsdaad met hen verrichtte terwijl ze dood waren.
Na verloop van tijd ontstond bij hem het verlangen zijn fantasieën in praktijk te brengen en seks te
hebben met echte lijken. Bij gebrek aan menselijke exemplaren zocht hij zijn toevlucht tot dode dieren.
Hij sneed de beesten open, trok de ingewanden eruit en masturbeerde terwijl hij dat deed. Het genot dat
hij daarbij ondervond zou onbeschrijflijk zijn geweest. Eind 1846 werd voor het eerst de aandrang het
met een menselijk lijk te doen weer groter. Toen hij in 1847 toevallig op een kerkhof was en daar een
vers graf zag, werd hij zo overmand door verlangen dat besloot de kist uit te graven, ondanks het risico
betrapt te worden.
, Sigmund Freud (1846-1939)
- Psychiater en grondlegger van de psychoanalyse (vooral de driftpsychologie):
Menselijk handelen wordt gedreven door driften
Mensen vertonen gedrag dat voortkomt uit driften waarvan zij zichzelf niet bewust zijn
- Seksualiteit is zo’n drift (aangeboren menselijke behoefte, ofwel een biologisch instinct) “libido”
- Driften komen tot rust als ontlading wordt bereikt, hiervoor is een seksueel object nodig (een
persoon, of een deel daarvan)
- Driften drijven mensen tot seksuele handelingen (seksueel doel)
Normale doel volgens Freud = heteroseksuele coitus
Of het ‘normale’ seksuele doel bereikt wordt, hangt af van hoe de psychoseksuele ontwikkeling verloopt:
Als alle fasen niet worden doorlopen, spreekt Freud niet alleen van seksuele problemen, maar ook
persoonlijke problemen en psychische gezondheid
Fase 3: Vroegkinderlijke fasen (doktertje spelen) niet hetzelfde als volwassene seksuele
fase Deze visie is lang dominant geweest
Alfred Kingsley (1894-1956)
- Pionier in seksonderzoek: bioloog, zoloog, seksuoloog
- Revolutionair: hij verplaatste het vakgebied van medisch naar meerdere disciplines (biologie,
sociologie, etc.)
- De Kingsley Reports (1948, 1953), gebaseerd op 5000 en 6000 interviews
- Taxonomie van menselijk seksueel gedrag (inclusief pedofilie): beschreef het volledige spectrum van
waarneembaar seksueel gedrag, zonder morele oordelen over goed/fout
- Controversieel in zijn tijd: onthullingen over masturbatie, orgasme, seks voor het huwelijk,
homoseksualiteit, etc. → Schokte veel mensen in deze tijd, bijvoorbeeld seks voor het huwelijk,
homoseksualiteit
- Introduceerde een schaal om homoseksualiteit te 'meten’
Niet alleen maar ‘ja’ en ‘nee’.
Later het Kingsley Institute.
, William Masters (1915-2001) & Virginia Johnson (1925-2013)
- Veel
debatten over
- Hadden een lab op een geheime plak
- Veel stellen observeren,waardoor zij op de 4 fasen kwamen
- Lijkt er nog erg op hoe we nu hiernaar kijken. Later voegde Helen Kaplan ‘desire’ toe
William Masters (1915-2001) & Virginia Johnson (1925-2013)
- Grondleggers psychosociaal-gedragstherapeutische seksuologie:
Seksuele respons = een natuurlijk fysiologisch proces, dat geblokkeerd kan worden door
psychologische remmingen
- Human sexual inadequacy (1970)
Spectatoring → disfunctioneel proces waarbij een persoon overmatig aandacht richt op de
eigen lichaamsdelen en/of de geschiktheid van zichzelf als seksuele partner → seksuele
vermijding en disfuncties
Legden de basis voor gedragstherapie bij seksuele disfuncties (koppels)
o Doel: d.m.v. gedragsoefeningen de ‘natuurlijke seksuele respons’ opnieuw doen laten
optreden
o Stappen: (1) niet-genitaal strelen, (2) strelen, inclusief de genitalia en (3) lotushouding
en beweging
o Nadruk op coïtusverbod en sensate focus -> streeloefeningen met aandacht, die
bewustwording geven van het eigen lichaam en wat wel en niet prettig is
1974: Homoseksualiteit niet langer in de DSM
- Na een verhitte discussie stemde 58% van de 10.000 psychiaters van de APA ervoor dat
homoseksualiteit niet langer een 'mentale stoornis' is.
- Toegenomen bewustzijn: Wat is normaal en abnormaal? Wat is seksuele 'afwijking' of 'variatie'?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DaniquevanReenen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
61001 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now