Hoorcolleges Methoden van
Rechtswetenschap
Hoorcollege 1
Week 1 – Methode en het methodendebat
PROGRAMMA VANDAAG
1. Overzicht collegereeks en praktische zaken
2. Wat is methodologie?
Voorbeeld: Systeem van promoveren en degraderen
Heel kort: Methodendebat
1. CONTACT
Algemene vragen/opmerkingen over het vak: methoden.rechten@vu.nl
Specifieke vragen:
Jill Coster van Voorhout: j.e.b.costervanvoorhout@vu.nl
Bart van Klink: b.van.klink@vu.nl
Vincent Geeraets: v.c.geeraets@vu.nl (coördinator)
OVERZICHT COLLEGEREEKS
Week 1: Methodologische reflectie en het methodendebat (Geeraets)
Week 2: Juridisch dogmatische onderzoek (Van Klink)
o Wat juristen het meest doen; wat we het meest doen
Week 3: Rechtsvergelijking (Geeraets)
Week 4: Sociaal wetenschappelijke bestudering recht (Coster van Voorhout)
o Bijv. iets empirisch; interviews etc.
Week 5: Aanbevelingen en integriteit (Geeraets)
Week 6: Van onderzoeksopzet naar scriptie (Van der Geest – gastcollege)
o Dieper in op schrijfproces
Week 7: Collegevrij
Week 8 Take home tentamen
INFORMATIE OVER COLLEGES
Week 1 t/m 6 werkgroepen op donderdag en vrijdag. Geen verplichte aanwezigheid, wel
voorbereidingsplicht.
In week 2, 4 en 6: inleveren (huiswerk)opdracht op Canvas; alleen als opdracht ingeleverd en
een goede inspanning is geleverd (formatieve toetsing)
Fijn als we tijdens de colleges echt met elkaar in gesprek kunnen gaan over de stof
Opdracht
Opdracht in week 6 = verplicht. We scannen eerst de opdracht (= toegang tot de
werkgroep), en kijken daarna alle opdrachten na
Met deze opdracht kan een half tentamenpunt worden verdiend (maar alleen toegekend als
tentamen voldoende)
Analyseren van een inleiding van een proefschrift
Opdracht begin week 3 online, inleveren begin week 6
Tentamen
Take-home tentamen, online maandag 16 december om 09:00 uur. Inleveren uiterlijk:
donderdag 19 december vóór 17:00 uur op Canvas.
o Let op: begin niet pas in week 8 met voorbereiden tentamen want dan enorme
tijdnood
, oInformatieve vragen (zoals bepaald onderzoek, dan kijken naar methodeparagraaf en
daar een beoordeling van geven) en ‘wat zegt Scholten hierover en vertel dat mooi’
Om vak te halen: beide onderdelen voldoende. Indien beide onderdelen voldoende, dan
opdracht +0,5
Lever eigen werk in
Voor de opdrachten in week 2, 4 en 6, en het tentamen: lever werk in dat van jezelf is. Je
mag wel overleggen met je medestudenten, maar:
o Voorkom plagiaat; laat je eigen werk niet door een andere student lezen, want dan
loop je een risico
o Gebruik geen ChatGPT; ook niet om taal te verbeteren. Er is geen docent die plezier
erin heeft om computergegeneerde taal te lezen
Overige informatie
Papieren reader (boekhandel VU); een paar teksten alleen op Canvas (zie: “Modules”)
Verplichte literatuur: Van Dijck, Snel & Van Golen, Methoden van rechtswetenschappelijk
onderzoek (zowel 2018 als 2022 versie bruikbaar)
PowerPoints komen op Canvas te staan
Nu naar inhoudelijk deel:
2. Wat is Methodologie?
Methode: systematische manier van kennis vergaren
Belangrijk bij het schrijven van een scriptie, maar ook voor het lezen van juridische stukken,
rapporten, et cetera. ( kritische methodologische vragen; het moet methodologisch
verantwoord zijn)
Keuze voor een methode structureert het betoog
o Het is een systematische manier van kennis vergaren
Voorbeeld vast handig!
o Vb: Systeem van promoveren en degraderen
Systeem van promoveren en degraderen
In 2014 ingevoerd in penitentiaire instellingen
Staat bekend als het “stoplicht”–systeem
Oranje categorie weggevallen; alleen nog groen en rood gedrag
Het idee is als gedetineerden groen gedrag vertonen dan komen ze in een soort plusprogramma
terecht waarin ze soort van privileges hebben verdiend of vaker kunnen luchten, interessant werk
kunnen doen, activiteiten kunnen meedoen; het heeft dus voordelen. Als je ongewenste gedrag zoals
in de rode categorie hebt vertoond, dan kom je in het meer kale programma terecht komt. Je brengt
dan veel langer tijd door in een cel, minder activiteiten en voor
allerlei dingen niet in aanmerking komt.
Je kunt hierover vanuit alle disciplines vragen kunnen stellen en
beantwoorden.
Keuze discipline
Op deze disciplines gaan we nader in tijdens deze cursus
Ook andere disciplines: rechtsgeschiedenis, rechtseconomie,
etc. (maar methoden van deze disciplines komen niet aan
bod)
,Juridisch-dogmatisch week 2
Stel: je bent in het systeem van promoveren en degraderen juridisch geïnteresseerd; welke
vragen zou je dan kunnen stellen?
o Als je iets hoort van promoveren en degraderen (stoplicht systeem) Hoe verhoudt
het systeem zich met het resocialisatiebeginsel? Wordt dat wel in voldoende mate
gewaarborgd met dit systeem? Hoe wordt de techniek vastgesteld? Is de
rechtspositie van gedetineerden daarbij voldoende gewaarborgd?
Juridisch en scheurt tegen rechtstheoretisch aan
Methoden?
o Als je deze vraag wil oplossen, van welke methode maak je dan gebruik?
literatuuronderzoek en jurisprudentieanalyse
Wat is er in de literatuur bekend en bestaat er jurisprudentie over?
Wat vindt de HR?
Soms kan het nuttig zijn om na te gaan wat je precies aan het doen bent; je
bent natuurlijk aan het interpreteren, maar hoe vindt deze interpretatie
plaats? Bijv. ook waar komt de oplossing vandaan? Dieper idee over
vinden van oplossing
o Wet/jurisprudentieanalyse en literatuuronderzoek
o Hermeneutiek
Systematisch
Het is fijn als het systematisch gebeurt
Belangrijk bij literatuur- en jurisprudentieonderzoek dat je het bronnengebruik kunt
verantwoorden; je mag geen belangrijke bronnen missen
Wees transparant als het gaat om de keuzes die je hebt gemaakt en zorg dat de analyse
systematisch is
o Op welke manier heb je iets gevonden? Het is het mooist als dit uitputtend is je
moet geen jurisprudentie bijv. hebben gemist
Mooi, maar wel erg uitgebreid voorbeeld:
https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/42949056/Wijntjens_Als_11_09_2020.pdf
o Als je in H4 kijkt, zie je het jurisprudentieonderzoek; ze probeert deelvragen op te
lossen 4.3 (blz. 94) methode met allemaal kopjes eronder (gestructureerd)
Rechtsvergelijking week 3
Stel dat je een rechtsvergelijkend onderzoek wil doen over het systeem van promoveren en
degraderen. Hoe zou je dat aanpakken?
o Het systeem van promoveren en degraderen (stoplicht systeem) de bedenkers:
o “Het doel van het klimaat is het bevorderen van de interne veiligheid, het motiveren
van gedetineerden om mee te werken aan re-integratie en het voorkomen van
detentieschade.” (Plaisier & Van Ditzhuijzen 2009)
o Wat zou je met rechtsvergelijking hiermee kunnen doen? je zou het met andere
landen kunnen vergelijken en hoe zij dit aanpakken etc. wel duidelijk aangeven
waarom je een bepaalde rechtsvergelijking doet, dus niet alleen zo gaat het in NL,
zo gaat het in Duitsland
, Bijvoorbeeld: Hoe wordt in Nederland en twee andere landen de interne
veiligheid in een gevangenis bevorderd en detentieschade voorkomen?
Methode?
o Functionele methode (vergeleken hoe specifieke doelen in verschillende landen
worden nagestreefd – niet alleen maar juridisch) [WEEK 3]
Hoe bepaalde doelen in andere landen worden nagestreefd en hoe zich dat
verhoudt met hoe dat in NL gebeurt.
Bepaald maatschappelijk probleem hoe wordt dat in NL en andere landen
opgelost
Kijken naar achterliggende functie en probleem
Allemaal standaarden voor hoe je dit aanpakt; bepaalde verantwoording;
hoe ben je aan je informatie gekomen methodologisch verantwoord
onderzoek
Niet alleen juridisch, maar ook evaluaties etc. sneller multidisciplinair
Juridisch-empirisch
Hoe zou je een juridisch-empirisch onderzoek kunnen aanpakken?
o Het systeem van promoveren en degraderen (stoplicht systeem) Hoe verhoudt
dat systeem zich tot hogere recidive?; Wordt de interne veiligheid door dit systeem
verhoogd in een PI? Bv: Draagt het systeem van Promoveren en Degraderen bij aan
een grotere interne veiligheid in detentiecentra?
Hoeveel incidenten; hoe lang geleden
De nadruk op straffen en beloningen [binnen het systeem van Promoveren en Degraderen]
illustreert de principes van operante conditionering (Elbers et al 2022)
o Bv: [Hoe worden binnen het systeem van Promoveren en Degraderen] de operante
conditioneringsprincipes precies toegepast en wanneer kan worden gesproken van
effectieve doelbereiking?
Met welke methoden zou je deze empirisch-juridische vragen kunnen beantwoorden?
o Methode interviews, statistieken, enquête, literatuurstudies
Hoe wordt dat bijgehouden? Wat kunnen we eruit opmaken?
o Gebruikelijke methodes binnen sociaalwetenschappelijk onderzoek: interview,
enquête, observatieonderzoek, literatuuronderzoek, etcetera [WEEK 4]
Alleen ter illustratie NIET VOOR TENTAMEN Antwoord Elbers et al op tweede vraag:
o Uit voornoemde literatuur over conditionering van dieren en compliance van
mensen volgt bovendien dat hoe sneller de consequentie volgt op het gedrag, hoe
beter het gedrag wordt aangeleerd of afgeleerd […] De termijn van zes weken,
waarna gedetineerden een promotie, degradatie of bestendiging van hun plek in een
programma krijgen, voldoet niet aan de kwalificatie ‘onmiddellijke’ beloning.
Aanvullend empirisch onderzoek naar werkzame beloningen en straffen onder
gedetineerden is nodig om te bezien of deze bevindingen ook in Nederlandse context
gelden.
o Pavlov reactie dat je zonder nadenken op iets reageert dieren beloning geven
als ze iets doen
Rechtstheoretisch/normatief
Stel dat je een rechtstheoretische/normatieve onderzoek wil doen naar het systeem van
promoveren en degraderen; welke vraag zou je dan stellen?
o Het systeem van promoveren en degraderen (stoplicht systeem) Is dit wel de
manier hoe we gedrag van mensen willen bijstellen? Bijvoorbeeld: hoe verhoudt het
beginsel van operante conditionering zich tot het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jb1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.18. You're not tied to anything after your purchase.