Hoofdstuk 1Inleiding rond het ontstaan van de
jeugdbescherming in België
De rechten van een kind en jongere: Nationale en internationele wetgeving biedt
bescherming op bepaalde vlakken:
- Onderwijs, gezondheidszorg en huisvestiging
- Aangepaste maatregelen en straffen als de jongere een misdrijf begaat
- Hulpverlening bij een verontrustende opvoedingssituatie
- Specifieke rechtswaarborgen wanneer een minder jarige in de jeugdzorg terecht
komt
Vroeger: Kind en volwassene werden als 1 cateogrie beschouwd.
Nu: rechten van kinderen en jongeren zijn gewaarborgd
Geen evidente zaakk want eerste beschermingsrecht pas in 1912
Categoriaal beleid is recent: maakt een onderscheidt tussen categorieën.
Culturen worden overgedragen door 2 processen:
Proces van socialisatie = opvoeding door verinnerlijken van waarden en normen
die in de maatschappij aanwezig zijn.
Proces van sociale controle = straffen/bestraffen als de norm van de
maatschappij niet wordt nageleefd. Formeel/informeel
Processen zorgen ervoor dat:
Veranderingen in de maatschappij ontstaan
Evolutie duidelijk wordt
Zo kunnen nieuwe wetten ontstaan = Wet op kinderbescherming 1921
Hoe een categoriaal beleid gevoerd werd ging af van:
Hoe men naar kinderen keek
De veranderingen die de maatschappij doormaakte
o Opkomt van verschillende wetenschappen
Criminologie, psychologie, penologie
Hierdoor wouden ze kinderen anders benaderen/bestraffen
o Verandering in de tijdsgeest
,Chronocentrisme = de nu bestaande middle class wordt als norm genomen voor de
menselijke ontwikkeling doorheen alle tijdens en op alle plaatsen.
1 Jeugdbescherming in België: het ontstaan van een
categoriaal beleid
1.1 Evolutie van de socialisatie
Kinderen worden eeuwen beschouwd als een ‘volwassene’ met hier en daar
uitzonderingen = uitzonderingsmaatregel
Recente sociale constructie = de manier waarop men nu naar kinderen kijkt,
gegroeid en geëvolueerd is op basis van inzichten die we in de loop van de
geschiedenis kunnen duiden.
Verlichting is bepalend voor het categoriaal beleid
o De ideeën rond toekomst, vooruitgang en rijkdom, zorgen ervoor dat men
kinderen als een aparte categorie met aparte kenmerken zag.
o Kinderen van de toekomst
Nog-niet positie: Nog-niet verantwoordelijk, zelfstandig
Weten nog niet het verschil tussen goed en kwaad
Hierdoor kinderen anders gaan benaderen
2 mensbeelden in de verlichting:
o Volwassene: kent zijn lot
o Kind: kneedbaar, maakbaar en evolueerbaar
1.1.1 Geen kindbeeld
Vroegere tijden: geen besef rond het belang van kinderen (voor 7 jaar)
Na 7 jaar: beschouwd als volwassene en ingezet in de leefwereld
Afwezig kindbeeld in de Oudheid: ‘kleine’ volwassene
o Achtergelaten van kinderen + kindermoord
Kindjes met beperking + meisjes (minder waard)
o Offeren aan Godheid: bepaalde hoe het leven van een sterveling eruit zag
o Als afval weggooien op de mesthoop
Ook recentelijk geen kindbeeld (17-19de eeuw)
o Geboorte meisje -> zwarte vlag als teken van rouw
o 18de eeuw: hogere klasse schakelde voedsters in dus weinig aandacht en
hoge kindersterfte
o Praktijken die nu haden ten dag in onze ogen barbaars overkomen
, Kinderen onderdompelen in koude rivieren
Verbranden met een strijkijzer, …
Onhygiëne omstandigheden, geen voorbehoedsmiddelen, ziektes leidden tot
hoge kindersterfte dus geen aandacht.
Meisjes waren minder waard en dit zal zich verder manifesteren
Vanaf 7 jaar beschouwd als volwassene in alle aspecten van het sociale leven
o Jongens vertoefden in leerscholen
o Meisjes bleven thuis om het huishouden te leren
1.1.2 Een aanzet tot een kindbeeld
16de eeuw: lichte veranderingen in het beeld van kinderen
o Jongens uit hogere klasse: naar school om kennis te vergaren
o Pas later jongens uit lagere klasse, dan de meisjes
Mensbeelden/visies ontstonden
o Moralisten = kind is slecht geboren, opvoeding moet het goed maken
o Romantici = kind is inherent goed, invloeden van buitenaf zijn negatief
Verlichtingsperiode: cruciaal voor het categoriaal beleid
o Verlichting = toekomst, gelijkheid, almacht van de rede, vooruitgang
o Idee van de maakbaarheid van het bestaan werd hier geboren
o Kinderen werden meer een apart groep met eigen kenmerken en eigen
gedragingen.
Aanzet tot categoriaal beleid met 2 mensbeelden:
o 1 over een kind dat men moet opvoeden en dat moet afschermen van de
maatschappij
o Een volwassene die zijn lot en rol in de maatschappij kent
visies te danken aan een verandering van de maatschappij
Sociogenese = het op grond van maatschappelijke verandering apart zien van
volwassene en kinderen.
Psychogene = eigenschappen worden specifiek aan kinderen toegeschreven,
worden op een bepaald moment ontdekt en vanaf dan beschouwd als eigen aan
kinderen.
Door deze evolutie:
o Ontstaan van eigen afdelingen binnen de wetenschap zoals pediatrie =
kindergeneeskunde
o Ontstaan van kinderwetten: verbod op kinderarbeid + wet op leerplicht
, 1.1.3 Het huidige kindbeeld
Krachtig persoon met eigen mogelijkheden
Kijken naar het ‘kunnen’ en niet naar het ‘niet-kunnen’
Vermogen om zelf te groeien en te leren -> geboren onderzoekers
Verschillen met volwassene -> specifieke opvoeding
Verschillende ontwikkelingsfase met eigen mogelijkheden en beperkingen
Fases van kinderen en volwassenen zijn kwalitatief verschillend
Ouder worden -> specifieke benadering verdwijnt = quarantaine verdwijnt
1.2 Evolutie van de sociale controle
Ook op vlak van bestraffing geen onderscheid tussen volwassene/kind
Uitzondering gemaakt -> door pater familias, pretor of goddelijke overwegingen
Door verlichting lichte wijziging in bewuste bestraffing van kinderen
1.2.1 Vroege tijden tot verlichting
Oud-Romeinse recht: wet der XII tafelen
o Uitzondering voor ‘onmondigen’
Onmondigen = persoon komt onder het gezag van een ander te
staan, niet in staat zelfstandig beslissingen te nemen
Onmondigen werden beschouw als niet-huwbare kinderen
o Onderscheid opzettelijke en onopzettelijke daden -> ordeel des
onderscheids = verwijst naar het vermogen om te oordelen of een
beslissing te nemen over wat goed of kwaad is, wat juist of onjuist is.
Klassieke tijdvak
o Onderscheid meer en meer verduidelijken door waarneembare gegevens
zoals de fysiologische toestand van kinderen, huwbare leeftijd en
geslachtsrijpheid
o Sluwheid waarmee kinderen feiten plegen
o Uitzonderlijk gebruik van het ‘oordeel des onderscheids’
Na de val van het Romeinse Rijk
o Beroep gedaan op de familiale solidariteit
o Pater Familias bepaalde of er een onderscheid gemaakt werd tussen kind
en volwassene
o Recht is verschillend van stam tot stam, gewoonte bepaalt hoe men
‘recht’spreekt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottevermeulen70. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.80. You're not tied to anything after your purchase.