Volume 1
DEEL 4: RECHTSHANDHAVING
Titel 1: Procesrecht
HOOFDSTUK 1. BEGRIP
403. FORMEEL RECHT
- Het formeel recht = middelen tot handhaving van het materieel recht. Hierdoor kunnen
rechtssubjecten de hen door het recht toegekende rechten afdwingen.
- Elk materieel recht heeft geëigend formeel recht: Zo is er ‘materieel’ EN ‘formeel’:
o Privaatrecht
o Strafrecht
o Publiekrecht
o Tuchtrecht
- Onderscheid binnen het formeel recht tussen:
o Formeel privaatrecht (= brugerlijk procesrecht, privaatrechtelijk procesrecht,
gerechtelijk privaatrecht):
Regelt conflicten naar aanleiding van de toepassing van het materieel recht.
Het compenseert verbod van “eigenrichting”
(= Niet toegelaten dat een persoon op eigen gezag inwerkt op de rechtssfeer
van een ander om zijn aanspraken geldend te maken. Enkel overheid mag de
rechtsorde handhaven.)
o Formeel strafrecht:
Materieel strafrecht: omschrijft misdrijven en de bestraffing ervan.
Formeel strafrecht: regelt de procedure van opsporing, onderzoek en
berechting. Het bepaalt de regels welke de overheid kan optrden tegenover
de burgers wanneer zij misdrijven plegen. Strafvordering staat centraal!
o Publiekrechtelijk procesrecht (= formeel publiekrecht) = ‘geschillen van bestuur’:
De overheid is partij m.b.t tot haar optreden als overheid. Deze geschillen
worden gevoerd voor de gewone rechter of voor de administratieve rechter.
o Formeel tuchtrecht:
Met betrekking tot de toepassing van het tuchtrecht.
,HOOFDSTUK 2. KENMERKEN
AFDELING 1. TOEGANG TOT DE RECHTER
405. WETTELIJKE BASIS, 406. INTERPRETATIE
- Elke burger heeft het recht zich tot de rechter te wenden voor: (Art. 6 ERVM)
o Beslechten van burgerlijke geschillen
o Beoordelen van de gegrondheid van een strafvervolging tegen hem
- Elke wetgever kan toegang tot de rechter regelen = bepalen van toelaatbaarheidsvereisten:
o Voorwaarden van de rechtsvordering: (Art. 17-18 Ger.W)
o Verbod van rechtsweigering
AFDELING 2. DE RECHTER
407. VOORWAARDEN
- Rechterlijke functie wordt door de wetgever opgericht (Art. 146 GW)
- Rechter is onafhankelijk in de uitoefening v. rechtsprekende bevoegdheden: (Art. 151 GW)
o Rechterlijke macht gescheiden van uitvoerende macht
o Verhouding rechter en buitenwereld (Bv. geen druk van pers)
o Interne structuur waarin de rechter werkt (rechter mag nooit instructies krijgen
m.b.t. een behandeling van een zaak)
Spaghetti-arrest: Lekenrechters (= schijnrechters) zijn geen schending van
de onafhankelijkheid.
=> Institutionele onafhankelijkheid: Een rechter kan nooit persoonlijk aansprakelijk worden
gestels voor zijn fouten bij het rechtspreken. Dit betekent niet dat de Belgische Staat nooit
aansprakelijk gesteld kan worden (Anca-arrest)!
- Onpartijdigheid:
o Een rechter mag niet bevooroordeeld zijn in een bepaalde zaak. Een rechter van wie
men vermoedt niet onpartijdig te zijn, kan gewraakt worden.
o Onpartijdigheid heeft betrekking op:
Het persoonlijk gedrag van de rechter (= subjectieve onpartijdigheid).
Structurele onpartijdigheid.
, AFDELING 3. DE PROCEDURE
408. VOORWAARDEN
- Fair trial: Elke burger heeft recht op een eerlijk proces. (Art. 6.1 EVRM)
o Het EHRM kan oordelen dat er in concreto geen eerlijk proces is geweest. Zo
controleert het hof:
De partijden gelijk behandeld worden (arrest Vermeulen).
De partijen zich voor de rechter hebben kunnen verdedigen.
De rechter de vragen van de partijen heeft beantwoord.
De verdachte toegang heeft tot een raadsman.
- Redelijke termijn: Er binnen een redelijke termijn uitspraak wordt gedaan.
o De staat kan worden veroordeeld wegens schending van artikel 6 EVRM, op verzoek
van de rechtzoekende.
- Openbaarheid: Rechtspraak in openbaarheid te verlopen. Pers speelt controlerende factor!
o Openbaarheid van behandeling (Art 148 Gw.)
o Openbaarhedid van de uitspraak (Artikel 149 Gw.)
- Dubbele aanleg: Iedereen krijgt het recht om een zaak twee keervoor de rechter te laten
behandelen voor de rechter: een eerste maal voor de rechter, opnieuw in hoger beroep.
(Art. 616 & 617 Ger.W)
o Strafrechtspleging: Recht op dubbele aanleg is een fundamenteel recht, geen hoger
beroep bij:
Uitspraak hof van assisen
Voorrang van rechtsmacht
o Burgerlijk recht: Dubbele aanleg is geen algemeen rechtsbeginsel. Beperking op
dubbele aanleg, behalve voor de sociaalrechterlijke geschillen. Geen hoger beroep
bij: (art 617 Ger.w)
Bedrag < 2000 euro: vonnis politierechtbank en vrederechter
Bedrag < 2500 euro: rechtbanken eerste aanleg en ondernemings-
rechtbanken
Zo is hoger beroep bij fiscale altijd mogelijk.
- Cassatietoezicht: Elk vonnis of arrest dat niet meer vatbaar is voor hoger beroep, kan wel
aan controle hof van cassatie worden onderworpen van het Hof van Cassatie:
o Is geen derde aanleg: Onderzoekt niet ten gronde, controleert of rechter:
Het recht correct heeft toegepast.
De vormen heeft nageleefd.
o Wie kan cassatieberoep aantekenen?
Voor strafzaken en fiscale zaken: elke partij en advocaat.
Andere zaken: beroep doen op advocaat bij HvC om aan te tekenen.
HOOFDSTUK 3. HET VONNIS
409. BEGRIP
- Vonnis (= Rechterlijke uitspraak) = De rechtshandeling van een rechter waarbij de rechten
van de twistende partijen worden vastgesteld of waarbij uitspraak wordt gedaan over de
strafvordering tegen een verdachte.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AL3R. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.83. You're not tied to anything after your purchase.