Hoofdstuk 1 (les 1)
Inleiding
Pedagogiek als maatschappelijke kwestie
pedagogiek staat veel in de krant
=> veel discussie over wat pedagogiek is en wrm is het belangrijk om discussie te
blijven voeren, waar liggen grenzen => kunnen we nt zomaar trekken
Grote zorgen, weinig consensus
Torenhoge verwachtingen t.a.v. de pedagogiek, tegelijkertijd heel wat vraagtekens bij
‘de pedagoog’ en ‘pedagogische kennis’
o pedagogische kennis wordt heel vaak weggezet als niet duidelijk, niet
eenduidig of simpelweg boerenbedrog
iedereen heeft er iets mee te maken, dus veel mensen hebben er een mening over
(ied is opgegroeid en ied vindt iets anders belangrijk in de samenleving)
Pedagogiek onder druk?
We verwachten dat wetenschappelijke kennis ons zal zeggen hoe het moet
Onderzoeksmethoden: vragenlijst, interviews, observeren, experimenten
Je krijgt verschillende data en procenten: evidence based
=> voorspelbare wereld hebben, we weten wat juist is
MAAR: op die manier wordt het gezien als voorschrijvend ipv beschrijvend. Zo simpel
is het niet want het hangt samen met wat ethisch juist wordt gezien, je maakt een
afweging. Er moet nog iets gebeuren, het is maar een inschatting van wat we denken
dat waar is, hangt niet af van context, schat maar bij benadering realiteit in.
Het zijn vandaag dan ook voornamelijk die pedagogische vraagstukken die hun weg
vinden naar het maatschappelijk debat.
Waarbij pedagogische kennis tracht tegemoet te komen aan de begrijpbare vraag
naar hoe en wat we moeten doen
Niet meer bezig met wat dat werken zou moeten zijn, te weinig bezig met het
fundamentele
Weinig ruimte om over iets anders te discussiëren (bv waarom is opvoeding
seksualiteit deel van school vergeten we want alleen bezig met hoe we het gaan
doen) (bv: we willen dat alle peuters naar kleuterschool gaan maar waarom is 2,5 jaar
de juiste leeftijd?)
Pedagogiek is een sociale en bij uitstek normatieve wetenschap en verschilt daarom
van academische disciplines zoals de wiskunde en de fysica.
Wat we waardevol en gepast vinden in opvoeding is wel degelijk a sign of the time.
, Betekent dit dan dat pedagogisch onderzoek niet meer belangrijk is en dat het enkel
om meningen, opvattingen en waarden gaat? Natuurlijk niet.
o Maar het probleem is niet, zo hebben we geleerd van de Braziliaanse
pedagoog Paulo Freire dat de pedagogische wetenschappen besmet zouden
zijn met ideologie. Het probleem is het gebrek aan ideologie of beter nog aan
ideologieën, in het meervoud.
Hoe we kijken naar kinderen en hoe de kindertijd er hoort uit te zien wordt sterk
bepaalt door onze opvattingen over bijvoorbeeld burgerschap
Pedagogiek kan de wereld redden
De vraag hoe we kinderen willen opvoeden of onderwijzen hangt immers af van de
vraag wat we als een betere wereld beschouwen. Wat voor wereld wil je? Zo kind
opvoeden en doorgeven aan kinderen
o Pedagogiek draait dus niet enkel om kinderen en hun (al dan niet
problematische) ontwikkeling of om het oplijsten van do’s en don’ts voor
leerkrachten.
Het gaat om kinderen en jongeren, maar ook om volwassenen en opvoeders die op
zoek zijn naar hun plek in deze wereld. En het gaat om ouders, vrijwilligers,
leerkrachten, sociaal werkers, persoonlijke begeleiders die willen helpen in het
zoeken naar die plek.
In pedagogiek gaat het om de wereld leren kennen en doorgeven.
Leonard Pfeijffer :pedagogiek gaat om 2 dingen: kind initieren in de wereld zodat ze
deze kunnen vernieuwen
Kindbeelden
vertellen veel over hoe we als samenleving naar kinderen en jongeren kijken
welke kindertijd we wel en niet wenselijk vinden
over welke rol we ouders toebedelen en wat de functie van leerkrachten en
opvoeders is of hoort te zijn
Kortom, van welke wereld we dromen
Allemaal sociaal geconstrueerd als maatschappij, niet gewoon gegeven, het is
veranderlijk
Ontdekking kind: studie Ariès, aparte sociale categorie. Vanaf de 17de eeuw wordt
kindzijn sociaal zichtbaar. Onderscheid tussen kinderen en volwassenen wordt sterk
beklemtoond. Kritiek: Heeft hij herkend wat hij denkt dat kind zal zijn of kan je het
breder zien?
De best-seller van een zondagshistoricus:
o L’enfant verschijnt in 1960
o Aanvankelijk nauwelijks interesse in wetenschappelijke kringen
o Eerste interesse in Angelsaksische landen (o.m voor de sociale aspecten van
het gezin)
, o Later ook in Frankrijk (Badinter!) en onze contreien (het jaar van het kind)
De stellingen van Ariès
o Traditionele samenleving heeft weinig oog voor kinderen
Kind als arbeidskracht
Het kind als een aapje zonder schaamte
Het gezin kent geen affectieve functie
o Vanaf de 17de eeuw: ontdekking van het kind
Spelen met en knuffelen van kinderen
Erkennen van de eigenheid van kinderen
De schoolse opvoeding en het geprivatiseerde gezinsleven
resulteerden in een infantilisering van het kind
Ariès: the two concepts of childhood:
o Het vertroetelen van kinderen: kinderen worden als een plezier binnen de
huiselijke kring ervaren
o Het morele perspectief op kindzijn: Kinderen zijn breekbaar en dienen
beschermd en gekneed te worden
Beide constructies erkennen de speciale aard van kindzijn
Ariès vindt steun bij auteurs als Stone, Shorter & deMause, maar...
Scherpe kritiek van Pollock:
o Onderzoek op basis van dagboeken van 1500 tot 1800
o Kinderen waren gewild, wetgeving rond kinderen, eerste medicatie voor
kinderen, weinig brutaliteiten tegen kinderen
Vondst kindertijd: opvattingen over tijd heen
Jeugdland creëren, groot brengen door klein houden : ze moeten zich geen zorgen
maken en gwn kind zijn maar dat bereid hun niet voor op de realiteit
Hoofdstuk 5: Het kind als risico (les 2)
, 5.1 Gevaarlijk jong zijn
Inleiding
Kinderen in en jongeren als: kleine kinderen moeten beschermd worden tegen
risico's, hoe ouder hoe meer maatschappij tegen jongeren beschermen
Wat betekent het vr ouder? Effect op ouders? Kan je nog buikgevoel nodig of heb je
expert nodig? Pedagoog als bemiddelaar
Def risico: iets dat zou kunnen gebeuren.
probleem: we zien het als iets dat wellicht zal gebeuren => andere rol aannemen om
met kinderen om te gaan (heel hard oppassen bv)
Veel tools en middelen om risico’s in bedwang te houden
o - valcursus: veilig leren vallen, als ze dan toch vallen zorgen dat ondergrond
niet te hard is. (rubberen tegels maar zit giftig materiaal in)
o - tracking apps: kind volgen en geluid horen.
o - muisquito devices: kinderen wegjagen
o - universiteit utrecht: speelplaats is niet gevaarlijk genoeg, kinderen moeten
meer
Risico’s nemen
o - kind groeit op tot onzekere volwassenen
o - kinderen lopen risico maar worden zelf ook als gevaar beschouwd: skatende
kinderen zijn overlast bv en is ebdreiding vr de samenleving
o => creeert andere wereld
Lijst welke spelletjes veilig zijn vr welke leeftijd
o - wnr eindigt dit en zijn alle gevaren geweken?
o - wat zijn de bijeffecten waar we niet aan denken? (rust op werk als ouder)
o - kan je opvoeden zonder risicos of is het er een deel van en moeten we
ermee omgaan?
Uitgaan: uur geven of ze laten doen?
o - wat doe je als professional? (opvoedingsverantwoordelijkheid)
o - mensen zijn verbaasd als het eens verkeerd gaat
Twee illustraties rond het kind als gevaar i.p.v. het kind dat in gevaar is.
Enerzijds hangjongeren die voor problemen zorgen en anderzijds kritiek op de jeugd
in de vorm van een ‘aandachtscrisis’ , zij kunnen zich niet meer focussen wat
bijvoorbeeld problematisch is wanneer ze later willen verder studeren en werken
5.1.1 Het kind als gevaar: het risicokind
Kindbeeld is niet nieuw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linavn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.01. You're not tied to anything after your purchase.