Volledige, geïntegreerde samenvatting van het deelvak urologie, horende bij Nier en urinewegen gegeven door Prof. Dr. Van der Aa en Prof. Dr. Everaerts aan de KULeuven.
Deze samenvatting is gebaseerd op de slides, handboek uitgegeven door medica en eigen notities bij de lessen.
Introductie + H1: LUTS deel I
Introductie
Alles wat we moeten kennen → slides + lessen (7) (cursus is zelfde info maar in tekstvorm)
EXA: mkz met giscorrectie (klinische vragen)
4 klinische college’s → toepassing, geen nieuwe les / info gegeven
- Klinisch redeneren leren, diepgang aan lessen geven
Achtergrondinfo: oxford handboek of urology (geen leerstof)
Wat is urologie?
= Specialisatie: aandoeningen nier-urinewegen en mannelijke geslachtsorganen
‘snijdend’ → chirurgische discipline
- Nier-urether-blaas-prostaat (BPH = beninge prostaat hypertrofie)
Ook ‘medisch’: veel diagnostiek en medische behandelingen
- Vb. hormoontherapie
Ook ‘endoscopisch’ → cystoscopie, urethrorenoscopie, …
- Aanprikken door huid kan ook
- Diagnostisch en therapeutisch
→ poliklinisch: samenwerken met andere disciplines
Nefroloog: is meer nier, waterhuishouding, …
Endoscopie:
- Vb.: via naald botox in overactieve blaas inspuitens
- Poliep wegbranden
- Vrij technisch, video en lasers en dergelijke
Overlap en raakvlakken:
- Urogynaecologie
- Abdominale heelkunde: liesbreuken bij kinderen vaker door urologen geopereerd
- Medische samenwerking met endocrinologen (vb hypogonadisme of libidovermindering),
met oncologie (Vb prostaatkanker)
- Pediatrie: vb. Hypospadie (afwijking van de penis waarbij de opening van de plasbuis niet op de normale
plek zit), een van de meest voorkomende congenitale afwijkingen
- Nefrologen: metabole afwijkingen, niervervangende therapie
o Nieren verloren door postrenale problemen, vb uitgebreide lithiasis, hoge druk in
nier- en urinewegen
- Radiologie: gespecialiseerde uro-radiologen → afhankelijk van problematiek andere
opnames doen, klinische vraagstelling is relevant
RX contrast onderzoeken (voorbeelden)
Retrograad onderzoek: urethrastrinctuur, pt laten plassen om andere kant van strinctuur te zien
→Hoe lang, hooggradig of niet, waar gelokaliseerd
Antegraad onderzoek: nefrostomie
→ minder allegieën
,Klinische vraagstelling!!!
- Tijd nemen om juiste onderzoeken te doen
- Vb. obstructie, kan onterecht als afunctioneel bestempeld worden → langer wachten
Verschillende soorten sondes, oppassen met CAUTI (catheter associated urinary tract infection)
- Vermijden: geen sonde plaatsen, enkel als er goede indicatie is
- Bij plaatsing: verwijdering al plannen
Verschil kolonisatie - infectie:
- Blaas = steriel (blijkt nu toch niet te zijn)
- Na 2 dagen cultuur: bacteriën ook al is pt asymptomatisch → orgaan altijd gekoloniseerd
- Kolonisatie: bac in blaas zonder invasief te zijn → geen antibac geven, werkt niet (gaat toch
terug koloniseren)
Complicaties:
- Bloeding: vreemd materiaal in blaas, mucosa gekoloniseerd → inflammatie
- Obstructie: door klonters of verkalking urine)
- opstijgende infectie
Drainage hogere urinewegen:
- Opstijgende urineweginfecties kunnen leiden tot sepsis → mortaliteit
o Daarom draineren
- Vb. obstructie in hogere urineweg met infectie → AB onvoldoende, drainage om ontstoken
holte te draineren
- Urologische oorzaken of niet-urologische oorzaken (oncologisch, gynaecologisch)
Kiezen uit transurethrale stent of nefrostomie door de huid
Evidence based medicine
Kliniek baseren op wetenschappelijke kennis
Mechanistische basis vs empirische basis → wat theoretisch mogelijk is vs wat we zien in real-life
→RCT gebruiken als die er zijn, soms ook gewoon doen wat we denken dat het beste is
LUTS: Lower Urinary Tract Symptoms deel I
Heel prevalent, bij mannen en vrouwen
Doel: via een klacht, anamnese en KO tot een werkdiagnose (DD) komen
- Focussen op enkele eerstelijnsonderzoeken
- Complicaties en R/ kennen
LUT symptomen
Symptoomgerichte benadering
- Eerste lijn (rationeel pt triëren), helpen, herevolueren → verwijzen zo R/ ontoereikend
- Vaak pijn en hematurie → alarmsymtpoom, verdersturen
- Ook nadenken over VG → kans op complicaties
,vs diagnosegerichte benadering
- Vaker verdere onderzoeken = BIJKOMEND, na anamnese en KO dus
o DD bevestigen of ontkrachten
Lagere urinewegen: wat
Blaas – urethra – prostaat bij de man
<-> hogere = vanaf de blaas
Anamnese
3 onderdelen: functies blaas
- reservoir, moeite met ophouden ‘storage symptoms’
o Vullingssymptomen (irritatieve klachten)
- plassen: blaas moet leeggemaakt worden ‘voiding symptoms’
o obstructieve klachten
- klachten na plassen
Vullingssymptomen
- Toegenomen mictiefrequentie (8X per dag is NL, variabel)
- Nycturie (1 X per nacht is NL)
- Urgency: pathologische plasdrang, schrik dat je niet kan ophouden (urge is niet pathologisch,
gewoon nood voelen)
→ vragen aan pt stellen
Ledigingssymptomen
- hesitatie: moeite om blaas leeg te krijgen
- intermittentie, sproeien, eind-druppelen
meer bij mannen: prostaat obstructief (maar ook bij vrouwen!)
Post-mictie
Gevoel van onvolledige blaaslediging en nadruppelen
Hoofdklacht + uitklaren
= meest storende klacht
- aantallen: hoe vaak plassen/’s nachts opstaan
- mictiedagboek: hoeveelheden
- hoelang bezig, waarom vandaag komen?
- Drinkgedrag uitklaren, geassocieerde patholgie
altijd alarmsymptomen navragen = pijn en hematurie → richting van diagnostiek/doorverwijzen
Impact op dagelijks leven → invloed op R/, medicamenteus of verdere ingreep
- Vlakaf vragen aan pt (wil die medicatie, operatie, …)
Geassocieerde klachten
Gastro-entero en gynaeco belangrijkste
Andere:
- Urineproblemen (vb. obstructie)
- Seksuele anamnese: impact? Vb. BPH gepaard met erectiele dysfunctie
o Operaties vb invloed hierop
- Neurologie: urologische S/ vaak eerste uiting neurologische pathologie → neurologische
screening
o Vb. MS, Parkinson
, o Relevant voor R/= anticholinergica kunnen geheugenstoornissen geven
Types urinaire incontinentie
1 en 2 de frequenste
1. Urgency incontinentie
= zo dringend moeten plassen dat je in je broek plast, bij mannen en vrouwen
Anamnese:
- Angst om te laat te komen, stoppen met activiteiten
- ’s nachts verlies, ook zittend in zetel
- Geassocieerde symptomen
- Post-mictie symptomen: nooit gevoel leeg geplast
- Minder duidelijk profiel (frequenter bij rokers en obesitas)
- Prikkelende dranken: caffeïne, koolzuurhoudende dranken, gewoon teveel drinken
- Mensen lopen hier minder lang mee rond, minder mee omgaan
2. Stress incontinentie
= urineverlies bij hoesten, niezen, lachen, heffen, vooral bij vrouwen, multifactorieel
Bij mannen in specifieke omstandigheden
Anamnese:
- ’s nachts geen klachten → liggen dan stil
- Bij rechtkomen uit zetel
- RF: Obstetrische VG, een aantal grootgewichtbevallingen, zwangerschappen, leeftijd,
pelvische chirurgie, COPD, chronische hoest, …
- Mensen lopen hier lang mee rond, kunnen ze mee omgaan
3. Gemengde incontinentie
= mix 1 en 2 (ook prevalent)
→ anamnese om onderscheid te maken! ‘conditions’, geen echte diagnose, kan je gewoon bevragen
4. Continue incontinentie/overloop incontinentie
= zz, blaas weken lang gevuld
→ voldoet aan geen enkele van die vragen
Symptoomscores
(Niet veel gebruikt onder huisartsen)
Nuttig bij andere disciplines → kunnen helpen met anamnese, structureren
Vooral meerwaarde om therapie te quantificeren/ in studieverband
(tool kan je gebruiken, weten dat die bestaan)
Alarmsymptomen: hematurie en pijn → TCC, urineweginfectie, nierkoliek of blaassteen (complicaties
lagere urinewegen)
Klinisch onderzoek
Man
- abdomen bekijken om gloob niet te missen
- Externe genitaliën
- Prostaat voelen via PPA (bloedonderzoek kan dit niet vervangen)
o Afmeting, harde knobbels
- Perineum en OL bekijken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jozefienceulemans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
