Summary
Samenvatting Aardwetenschappen II partim bodems
- Course
- Institution
samenvatting bij de slides en cursustekst van het deel bodems
[Show more]
Seller
Follow
jolienvanaelst
Content preview
Aardwetenschappen II – Bodemkunde1. Inleiding
Wat is een bodem?
- Bodem:
o Aan oppervlak
o Minerale + organische bestanddelen
o Los
- Gesteente:
o In diepere ondergrond
o Alleen minerale bestanddelen
o Vast: uitz.: sedimenten zijn losse gesteenten!!
- Gesteente → bodem via verwering
- Definitie:
o Geologen: een bodem is het bovenste, losse gedeelte van de aardkorst,
ontstaan door verwering van gesteente; gaat tot op een diepte waarop het
oorspronkelijke gesteente niet verweerd is
o Landbouwwetenschappers: een bodem is het bovenste, losse gedeelte
van de aardkorst, tot op een diepte die van belang is voor planten.
o Bodemkunde of pedologie: de studie van bodems en processen die er
zich in afspelen
Belang van bodems:
- Bodems bepalen welke planten en microben ergens kunnen leven en zijn dus belangrijk voor de
biodiversiteit, …
- Bodems zijn belangrijk voor plantengroei en dus productie van hout, voedsel, energie, …
- Bodems bepalen of polluenten worden vastgehouden of wegspoelen, worden geïmmobiliseerd of
beschikbaar blijven
- Bodems zijn heel belangrijk in klimaatcontrole:
o Onzekerheid over effect van opwarming op de afbraak van organische materie zorgt voor de
grootste onzekerheid in klimaatvoorspellingen
Waaruit bestaat een bodem?
- 50% vaste materie:
o Mineralen
o Organisch materiaal
- 50% poriën gevuld met:
o Water
o Lucht
2. Minerale bodembestanddelen
Minerale samenstelling bepaalt eigenschappen van bodems:
- SiO2:
o Verweert heel traag & onvolledig = grote partikels = zandbodem
o Klein specifiek oppervlak & weinig ladingen = weinig nutriëntenreferentie
o Weinig bufferend vermogen tegen verzuring (weinig basische kationen: Mg, Ca, K)
1
, - Silicaathoudende bodems:
o Snellere verwering = kleine partikels = dikwijls leem- of kleibodems = groot specifiek
oppervlak & veel ladingen = betere retentie van ionen = vruchtbaarder
o Silicaten → beter bufferend vermogen (wel basische kationen)
- Kalkbodems (CaCO3):
o Hoge pH = problemen met P (slaat neer) + teveel aan Ca = problemen voor opname andere
bivalente kationen (Mg, Zn, Fe)
o CaCO3 verweert snel = dikwijls leem- of kleibodems
Bodemtextuur:
- Door verwering gesteente → bodemdeeltjes van
verschillende grootte
- Textuur = korrelgrootteverdeling van minerale
bestanddelen
- Textuur is belangrijk want = meebepalend voor
water- en nutriëntenretentie en dus
bodemvruchtbaarheid
- Verschillende classificatiesystemen !!!
o Sedimentologen
o Bodemkundigen:
▪ < 0,002 mm: kleifractie
▪ < 0,05 mm: leemfractie
▪ < 2 mm: zandfractie
▪ < 2 cm: grind
▪ > 2 cm: stenen of keien
- Textuurklassen:
o Bodem steeds mengeling van
korrelgroottefracties
o Indeling in textuurklassen afhankelijk van de
verhouding zand, leem en klei
o Voorgesteld in textuurdriehoek
▪ Driehoek is asymmetrisch!
o Hoe kleiner partikels hoe meer oppervlak er
is, dus hoe actiever:
▪ Meer interacties tussen partikels,
▪ Meer waterbinding
o Zware gronden: moeilijk bewerkbaar (A, E en U-gronden)
▪ Te nat, enkel als weiland
o Lichte gronden: gemakkelijk bewerkbaar (Z, S en P-gronden)
▪ Weinig vocht en nutriënten > lage productiviteit
o Middelzware gronden: leem- en zandleemgronden
nog goed bewerkbaar
▪ Optimale vocht- en nutriëntencondities > ideaal
landbouw
o Cumulatieve curve: weergave van alle
korrelgroottefracties
▪ Veel meer informatie dan textuurklasse
▪ Mediane korrel-diameter
▪ Onderscheid binnen grotere klassen (vb. fijn zand of grof zand)
Bodemstructuur:
- Bodems (samengevat):
o Vaste deeltjes: mineralen + dood en levend organisch materiaal
o Tussen de vaste deeltjes: macro- en micro-poriën: lucht en water: beiden super belangrijk
2
, o De textuur + de manier waarop de vaste deeltjes gestapeld zitten bepaalt het voorkomen
van macro- en micro-poriën
o = bodemstructuur
- Kruimelstructuur: zorgt voor meer grote poriën en dus betere drainage (kleibodems) maar ook
voor microporiën en dus betere waterretentie (zandbodems)
- Individuele partikels gegroepeerd in ‘ AGGREGATEN’ → heel
belangrijk voor bodemfuncties
o in aggregaat dikwijls anaeroob > veel tragere afbraak
> organische materie kan zich heel sterk binden aan
mineralen = lange termijn C-sink
o In aggregaten veel kleine poriën, tussen aggregaten
veel grote poriën > drainage & vochtretentie
o Belangrijk voor optimale lucht/water balans en is een
BIOLOGISCH proces
- Vb. goede en slechte structuur:
o Beide hebben dezelfde textuur, dus dezelfde percentages van bodemdeeltjes
o Linkse bodem heeft weinig macroporiën, waardoor water bij veel regenval niet goed naar
beneden zal sijpelen => compactie en ploegen
o Rechtse bodem goede verhouding micro en macro poriën waardoor water goed
vastgehouden wordt en veel opgenomen kan worden bij hevige regenval
o Organische materie speelt sleutelrol bij vormen poriën
3. Bodemvorming
Vier bodemvormende processen: bodem = dynamisch:
- Additie van materiaal:
o Op bodem vallen van plantenresten & atmosferisch stof:
roet, stikstof, Saharazand, …
o Afzetting van minerale bodemdeeltjes
o Verwering moedergesteente
- Verlies van materiaal:
o Decompositie van organisch materiaal
o Erosie van bodemtoplaag
o Uitloging van opgeloste stoffen
- Transformatie van materiaal:
o Verwering van mineralen (vb. veldspaat) tot andere
mineralen (vb. kaolien)
o Humificatie van plantenresten
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolienvanaelst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now