Professionele Gespreksvoering in de Klinische Psychologie
Summary
E-modules samenvatting Prof. Gespreksvoering
23 views 0 purchase
Course
Professionele Gespreksvoering in de Klinische Psychologie
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Book
Psychologische gespreksvoering
Samenvatting van de E-modules van het vak professionele gespreksvoering in de Klinische Psychologie. De samenvatting is 35 pagina's lang en bevat alle informatie uit de e-modules extra aantekeningen uit filmpjes etc.
Pragmatische aspecten van de menselijke communicatie (boek van Paul Watzlawick):
1. Je kunt niet niet communiceren
In de video zie je dat de mannelijke hoofdpersoon helemaal niets zegt. Toch
communiceert hij veel. Volgens Watzlawick is het onmogelijk is om niet te
communiceren in de aanwezigheid van een ander: alle gedrag - dus niet alleen
woorden - is communicatie en heeft dus berichtwaarde.
2. Elke communicatie heeft een inhouds- en relatieaspect
In de video zie je dat de mannelijke hoofdpersoon geen klik heeft met zijn
eerste speeddate, maar wel met zijn tweede speeddate. Volgens Watzlawick
communiceren mensen tegelijkertijd over de inhoud (wat ze zeggen) als ook
over hun onderlinge relatie (hoe ze zich tot elkaar verhouden). Deze twee
aspecten kunnen wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden. Het zijn
twee verschillende niveaus van communicatie.
3. Mensen communiceren zowel digitaal als analoog
In de video zie je dat er zowel verbaal als non-verbaal wordt
gecommuniceerd. Watzlawick heeft het in dit kader over digitale en analoge
communicatie. Verbale communicatie vindt plaats door middel van woorden
en is geschikt voor communicatie op inhoudsniveau. Non-verbale communi-
catie vindt plaats via lichaamstaal (gebaren, houding, gezichtsuitdrukking en
oogcontact) en stemgebruik (intonatie, toonhoogte, volume, accent en
snelheid). Mensen communiceren hun relatie tot elkaar
meestal via non-verbale communicatie.
Model van Roos van Leary: dit model laat zien dat je in een relatie
verschillende posities kunt innemen: een boven of onder positie
(verticale as) en een samen of tegen positie (horizontale as).
o Boven gedrag lokt onder gedrag uit
o Onder lokt boven gedrag uit
, o Tegen lokt tegen gedrag uit
o Samen lokt samen gedrag uit
Owen Hargie defenitie van interpersoonlijke communicatie: Hij definieert interpersoonlijke
communicatie in zes kenmerken: het is een transactioneel, doelgericht, multidimensioneel,
onomkeerbaar en vermoedelijk onvermijdelijk proces
o Transactioneel
Interpersoonlijke communicatie is geen lineair proces, maar een transactioneel proces.
In het verleden werd gedacht dat een persoon op één bepaald moment in de
communicatie ofwel zender of ontvanger was van een boodschap. Nu wordt het
gezien als een transactioneel proces waarin gesprekspartners elkaar continu
wederzijds beïnvloeden. In de speeddate video is de mannelijke hoofdpersoon dus
geen passieve ontvanger van de boodschappen van zijn eerste date. Terwijl zijn
speeddate praat, zendt hij ook boodschappen naar haar. Beiden zijn dus continu en
tegelijkertijd zender en ontvanger in de communicatie.
o Doelgericht
Volgens Hargie communiceren/handelen mensen doelbewust. Dit betekent dat hun
communicatie niet willekeurig is, maar dat er een betekenis achter zit. In de
speeddate video zie je dat de mannelijke hoofdpersoon een ander doel voor ogen heeft
dan de vrouw van zijn keuze. Hij lijkt op zoek te te zijn naar een partner, terwijl zij
(ook) op zoek lijkt te zijn naar een vader voor haar kinderen.
o Multidimensioneel
In interpersoonlijke communicatie gaat het niet alleen om de inhoud, maar ook om de
relatie. Interpersoonlijke communicatie is dus multidimensioneel. Dit hebben we op
de vorige pagina toegelicht.
o Onomkeerbaar
Als iets gezegd is, kan het niet meer teruggenomen worden. In de speeddate video
heeft de mannelijke hoofdpersoon een keuze gemaakt. Hij kan wel op zijn keuze
terugkomen, maar deze niet ongedaan maken.
o Onvermijdelijk
Als mensen zich van elkaar bewust zijn in een sociale situatie, dan is communicatie
onvermijdelijk. Dit is vergelijkbaar met het kenmerk 'je kunt niet niet communiceren'
dat we op de vorige pagina hebben toegelicht.
o Proces
Interpersoonlijke communicatie is een proces.
, Skill model of interpersonal communication:
https://lll-platform.uu.nl/pluginfile.php/26366/mod_page/content/23/Hargie
%20%282011%29%20A%20skill%20model%20of%20interpersonal%20communication.pdf
Miscommunicatie door:
o Selectieve perceptie: je selecteert automatisch de informatie die op je afkomt. Je
neemt dus nooit alles waar wat er gecommuniceerd wordt en kunt dus makkelijk
(relevante) zaken over het hoofd zien.
o Subjectieve perceptie: je filtert informatie op grond van je ervaringen. Voorbeeld: je
hebt net een nieuwe tweezitsbank gekocht. Een vriendin van je vraagt je wat je van de
nieuwe bank vindt. Jij denkt aan je tweezitsbank, terwijl zij het nieuwe bankfiliaal in
de buurt bedoeld.
o Vergissingen (slips): onbedoelde of ongeplande reacties (slip of the tongue).
Voorbeeld: iemand vertelt enthousiast dat ze de flamingo (in plaats van flamenco)
zo’n mooie dans vindt.
o Vergeten reacties (lapses): Voorbeeld: je vraagt je partner om spaghetti te kopen, maar
vergeet erbij te zeggen dat je verse spaghetti wilt. Een ander voorbeeld is dat je de
ander niet laat merken dat je hem/haar hebt gehoord.
o Externe ruis: bijvoorbeeld door geluiden, waardoor je de ander niet goed verstaat
(context).
o Interne ruis: bijvoorbeeld doordat je in je hoofd met iets anders bezig bent of door je
stemming (mediërende factoren).
o Incongruente informatie: bijvoorbeeld dat iemand verbaal 'ja' zegt, maar non-verbaal
'nee' schudt (feedback)
Filmpje Vivian Ta: verbale communicatie is tegenwoordig belangrijker dan non-verbale
communicatie
o Komt doordat we tegenwoordig veel via sociale media communiceren
Ambiguïteit: is overal in onze taal aanwezig en betekent dat woorden op meerdere manieren
geïnterpreteerd kunnen worden en vaak meerdere betekenissen hebben
o VB: “hij loopt naar de bank”
, o Vaak wordt ambiguïteit tijdens het communiceren niet opgemerkt:
In veel gevallen waarbij sprake is van ambiguïteit gebruiken mensen de
context om te achterhalen wat de ander bedoelt
Voorbeeld: 'De muis doet raar'
De interpretatie van muis hangt af van de context waarin het
uitgesproken wordt. Als de zin in een dierenwinkel uitgesproken
wordt, zal de muis worden geinterpreteerd als een verwijzing naar een
knaagdier. Als het in een computerwinkel uitgesproken wordt, zal het
geinterpreteerd worden als een computeronderdeel.
Mensen zijn coöperatief en stemmen de informatie die ze geven af op wat de
ander gelooft, denkt en weet.
Dit betekent dat als de ander je een vraag stelt je uitgaat van de goede
bedoelingen van de ander. Het antwoord dat je geeft, stem je
vervolgens af op wat (jij denkt dat) de ander van je weet. Je geeft dus
niet teveel en niet te weinig informatie. Bijvoorbeeld: als een ander
jou vraagt waar je woont en je weet dat de ander weet dat je in
Utrecht woont, dan geef je geen letterlijk antwoord op de vraag, maar
interpreteer je de vraag eerder als een teken dat de ander een praatje
wil maken.
Keysar: is het niet eens met de verklaring dat miscommunicatie voorkomen wordt doordat we
elkaar goed kunnen inschatten. Hij stelt dat mensen juist een egocentrische in plaats van
coöperatieve houding hebben
o Egocentrische houding: niet in staat om de ander in te schatten, behalve in simpele
situaties of als het echt nodig is (bijv. om fouten te corrigeren)
o Waarom mensen ambiguïteit in taal niet (meer) opmerken:
Mensen die langer met elkaar omgaan ontwikkelen een gemeenschappelijke
taal en houden daaraan vast. Ze weten wat het betekent en dit voorkomt
ambiguïteit.
Mensen overschatten hun eigen vermogen om een boodschap over te brengen:
ze denken dat ze door een ander worden begrepen, terwijl dit in werkelijkheid
regelmatig (in 50% van de gevallen) niet zo is.
Hoe komt het dat mensen relatief weinig miscommunicatie ervaren?
o Een mogelijke verklaring is eerder al gegeven, namelijk dat de invloed van de
context heel sterk is.
o Een tweede verklaring is dat we gewoonweg niet weten hoe succesvol of onsuccesvol
onze communicatie eigenlijk is. Waar het lijkt alsof miscommunicatie zelden
voorkomt, kan het zijn dat veel miscommunicatie niet wordt opgemerkt
Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om de kans op miscommunicatie te beperken:
o Ga goed en voorbereid het gesprek in
Contextuele factoren beinvloeden het communicatieproces en deze kun je
voorafgaand aan een gesprek controleren. Zorg dat je in een rustige ruimte zit waar
geen lawaai aanwezig is en waar niet steeds mensen komen binnenvallen.
o Gebruik gespreksvaardigheden
In de cursus 'Professionele Gespreksvoering' ga je heel veel gespreksvaardigheden
leren. Pas deze toe tijdens een gesprek.
o Check, check en nog eens check!
Controleer regelmatig of je iemand
goed hebt begrepen en ook of de ander
jou heeft begrepen.
Communicatiestijlen volgens Hargie:
o Analytische of beschouwende stijl
o Aimabele of vriendelijke stijl
o Expressieve stijl
o Directieve stijl (driver)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mai-ly. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
