Summary
Samenleving, feiten en problemen samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van alle lessen (notities uit les, zonder boek want dit vak heeft geen boek), is volledig
[Show more]
Seller
Follow
luciaschroons61
Content preview
Samenleving, feiten en problemen1 Inleiding: conceptueel kader
1.1 3 basisinstituties
1.1.1.1 Samenlevingen
Meerledige structuur:
- Lokale samenleving
- Regionale samenleving
- Nationale samenleving (natiestaat)
- Supranationale samenleving: bv. Europese Unie
- Wereldwijde samenleving
⇨ Waar moeten wij nu beslissingen nemen?
1.1.1.2 Leden van samenleving
Samenleving bestaat uit individuen => lidmaatschap van samenleving bestaat uit 3 delen:
1) Burgerrechten: rechten die nodig zijn voor individuele vrijheid, er is voor gevochten
2) Politieke rechten: recht op deelname aan de uitoefening van de politieke macht, recht op stemmen
3) Sociale rechten: recht om menswaardig leven te leiden volgens de standaarden van de samenleving
Welvaartstaat is nodig om deze rechten waar te maken, dit staat ook in de Belgische grondwet
1.1.1.3 Europese pijlers van sociale rechten
In 2017 door EU landen 🡪 20 kernbeginselen, 3 onderverdelingen
- Sociale bescherming en inclusie
- Gelijke kansen en toegang tot arbeidsmarkt
- Rechtvaardige arbeidsvoorwaarden
Op deze manier kan Europa sociale rechten voorzien, dit is zeer recent.
1.1.1.4 Basis instituties
We zijn geen geïsoleerde atomen 🡪 we leven, werken,… samen
⇨ Vormen basisinstituties waaronder: gezin, bedrijf en overheid
1.1.2 Institutie 1: gezin
We moeten intensiever voor pasgeboren zorgen dan andere dieren, je hebt hiervoor een gezin nodig
- Vormen van clusters van gezinnen met nauwe verbanden
- Zorg dragen voor de pasgeboren en einde van leven (2 afhankelijke fases waarbij we mensen nodig
hebben)
- Samenwerken en wederzijdse hulp bieden
- Gezin heeft geen grondwet, heel informele zorg
1.1.2.1 Cognitieve revolutie
Homo Sapiens ontwikkelt taal wat nieuwe mogelijkheden biedt:
- Samenwerken in grote groepen
- Creatie van verbeelde werkelijkheid
- Ontwikkeling van cultuur en religies
1
,Samenleving, feiten en problemen
- Ruil en handel
- Verhalen vertellen van elkaar, dingen zoals religie ontstaan
⇨ Laat ons toe om samen te werken, we kunnen ook samen leven waardoor grotere clusters ontstaan
● De markt= plek waar we ruilen, kan geld of voorwerpen zijn
o Markt zelf doet niets, wij ruilen op markt => is GEEN basis institutie
o Soorten markten
1.1.2.2 Prehistorische zorg
Skelet gevonden van 11.000 jaar geleden, eerste man met dwerggroei
Kon onmogelijk deelnemen aan normatieve eisen van zijn samenleving, kon alleen maar geleefd hebben
dankzij hulp van anderen, kon dus niet jagen enzo
1.1.2.3 Agrarische evolutie
10.000 jaar geleden, ontdekking van landbouw
- Traag proces
- Verhoogt voedselproductie
- Grotere samenlevingen zullen op vaste plek vestigen, vaak bij water
- Sommige leden kunnen andere dingen doen dan jagen en voedsel verzamelen => komt sociale
hiërarchie
- Sociale hiërarchieën zorgen voor meer ongelijkheid
Bv. Slavernij in Egypte
- Ontwikkeling schrift => je kan belastingen hebben en wetten uitvaardigen => geboorte institutie 2
1.1.3 Institutie 2: overheid
Formele organisatie van bovenaf => wetten maken en handhaven, belastingen innen en uitgeven
⇨ Sommige leden mogen macht hebben over anderen
⇨ Discussie of er al overheden zijn voor agrarische evolutie
1.1.3.1 Economische groei
● Bruto binnenlands product (BBP)= maatstaf voor de totale economische output van een samenleving
=> waarde van alle finale goederen
o Per capita= wordt verkregen door het BBP van een samenleving te delen door het totale
aantal inwoners
o Groei => land met groei is bijvoorbeeld China, geen groei is bijvoorbeeld Afrika
1.1.3.2 Industriële revolutie
Rond 1800 => Homo Sapiens vindt stoommachine uit => productiviteit neemt toe => verstedelijking: migratie
naar grote steden => diepgaande transformatie van de samenleving
- Nieuwe gezinnen, kleiner
- Migrerend naar stad => wie zorgt voor wie? Moet herdacht worden, wordt nu nog steeds herdacht
1.1.4 Institutie 3: bedrijven
Doel is winst, doen ze met 2 productiemiddelen
- Gemachineerde weefmachines
2
,Samenleving, feiten en problemen
- Arbeid zelf
Door ontstaan van bedrijven, verandert relatie werkgever en werknemen (grotere afstand)
- Onzekere leefomstandigheden Je wordt betaald per uur, werkgever kan zelf kiezen wie en hoeveel je
betaald
- Arbeidsomstandigheden voor werknemers verslechteren
- Ongelijkheid en armoede nemen toe
Commodificatie van menselijke arbeid => iets wat je kan kopen op de markt voor geld (arbeid dat je verkoopt)
- Marxistisch begrip
- Arbeid verkopen voor een loon (zoveel uur wordt zoveel betaald)
- Samenleving verwacht dat je dit doet
1.1.4.1 Basisinstituties en de markt
Bedrijven hebben productiemiddelen, gezinnen willen goederen kopen, ze hebben dit geld door te werken
Ruimte voor handel op de markt
⇨ Markt voor goederen, arbeid en kapitaal
Overheid zal zelf mensen te werk stellen (arbeid verkopen aan overheid), bij deze gaan ze controleren of
afspraken worden nagekomen
● Ongereguleerde markt= markt zonder overheid die ertussen komt, komt niet vaak voor in huidige
wereld
1.1.4.2 Basisinstituties: overzicht
- Formeel of informeel?
o Formeel: bedrijven, overheid
o Informeel: gezinnen
- Profit of non-profit?
o Non-profit: overheid, gezinnen
o Winst: bedrijven
- Privaat of openbaar?
o Privaat : bedrijven, gezinnen
o Publiek: overheid
1.1.5 Basisinstitutie 4 ???
Maatschappelijk middenveld is eigenlijk de vierde => vrijwilligersorganisaties, non-profitorganisaties,
liefdadigheidsinstellingen,…
1.2 Basisstructuur
⇨ De basisstructuur van een samenleving beschrijft hoe de taken, rechten en plichten, en voordelen van
sociale samenwerking zijn verdeeld.
Hoe gaan we taken verdelen tussen de instituties?
🡪 centrale breuklijn (bezit en toewijzing van productiemiddelen, wie is eigenlijk de eigenaar?),
rechtvaardigheidstheorie is nodig
1.2.1.1 Kapitalisme
Productiemiddelen zijn van gezinnen, jij bent eigenaar van je arbeid en je grond
3
, Samenleving, feiten en problemen
- Toewijzing van productiemiddelen door vrije ruil op de markt, gebruikt de markt zelf
- “onzichtbare hand” van Adam Smith 🡪 je laat iedereen doen!!!
- Niemand moet zich bemoeien, je moet zelf kiezen wat je met je productiemiddelen wilt doen
1.2.1.2 Marxisme
Productiemiddelen zijn in handen van samenleving, collectief
Samenleving denkt na over waar we arbeid gaan inschakelen => beslist, groot plan voor alles
- Kapitalisten (leveren kapitaal)
- Arbeiders (leveren arbeid)
⇨ Bestaat nu niet meer omdat het zo moeilijk is om allemaal uit te plannen
Marxistisch denken gebaseerd op collectiviteit
1.2.1.3 Corporatisme
Op dezelfde moment als marxisme ontstaan => MAAR samenwerken door te praten met elkaar en samen tot
oplossing komen
- Veel praten en vertegenwoordigers van beide groepen
- Overleg = sociaal overleg (in België)
- Overheid is speler en/of spelverdeler van het overleg, kan grote of kleine rol hebben
1.2.2 Welvaartstaat
⇨ Zit tussen kapitalisme en marxisme, start vanuit kapitalistisch gedachte, lost problemen op
⇨ Via de welvaartsstaatkomt de overheid van een samenleving tussen in de werking van de markt met het
oog op de welvaart van haar leden.
Vier manieren hoe de overheid tussenkomt in de werking en uitkomsten van de markt (bespreken in komende
lessen):
1) Marktfalingen corrigeren en openbare diensten verlenen
2) Sociale risico’s verzekeren
3) Herverdelen en ongelijkheden verminderen
4) Armoede bestrijden (vangnet creëren)
- Pragmatisch alternatief voor puur kapitalisme, er is niet veel te zeggen over welvaartstaat op basis van
theorie
- Is alomtegenwoordig
- In verschillende maten en vormen (beïnvloedt door verschillende ideeën)
Omvang
OESO-gemiddelde: 19% (in 2015) => hoeveel sociale uitgave doet een land
1.2.2.1 Drie opvattingen
Definitie begint heel klein en smal maar is eigenlijk breder dan dat
1) Inkomenssteun voor de armen
2) Inkomenssteun en sociale zekering
3) Inkomenssteun, sociale zekering en sociaal economisch beleid van overheid
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luciaschroons61. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now