Summary
Samenvatting Elementair Belastingrecht
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide samenvatting elementair belastingrecht voor het vak Fiscale Economie aan de eur in jaar 2, Alle hoofdstukken en duidelijk.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
beauooijen
Content preview
Fiscale economie – boekHoofdstuk 1 – Economische kenmerken van belastingheffing
Plaatsbepaling belastingleer
Collectieve goederen
Kenmerk van collectieve goederen is dat zij in beginsel ter beschikking staan van alle personen die
deel uitmaken van de gemeenschap. Het gebruik er van door de één, belemmert de
gebruiksmogelijkheden van de ander niet.
Quasi collectieve goederen
Hieronder worden goederen verstaan die, evenals de individuele goederen, individuele nuttigheid
hebben en op de markt verhandelbaar zouden kunnen zijn. Maar om beleidsmatige redenen worden
deze goederen en diensten voortgebracht alsof het collectieve goederen zijn.
Individuele goederen
Deze worden in het beginsel via het marktmechanisme op basis van particulier initiatief
voortgebracht. Het nut van de goederen heeft een individueel karakter. Consumptie door de één,
sluit doorgaans de ander als consument uit.
Fiscale politiek
Uit het voorgaande blijkt dat belastingheffing primair een middel is tot bekostiging van publieke
voorzieningen en verdeling van collectieve lasten. Deze budgettaire functie zou men als haar klassieke
functie kunnen aanduiden. Daarnaast heeft de belastingheffing ook een instrumentele functie. Dit
betekent dat de belastingheffing inzetbaar is als een instrument in de beleidsvorming van de
overheid.
De innerlijke spanning van het belastingrecht: recht en economie
De eisen die de doelstellingen van de economische politiek aan de belastingwetgeving stellen zullen
niet a priori boven geschikt mogen zijn aan de eisen van de rechtvaardigheid. De belastingwetgever
wordt daardoor permanent geconfronteerd met de reeds gesignaleerde spanning tussen
doelmatigheid en rechtvaardigheid.
Functies van de belastingheffing
- De budgettaire functie;
- De instrumentele functie;
- De steunfunctie
De budgettaire functie
De belasting wordt geheven ter bekostiging van de overheidsuitgaven.
De instrumentele functie
Men kan gestuurd worden door belastingen (accijns) ten behoeve van overheidsdoelstellingen
(volksgezondheid = nevenactiviteiten). Deze functie komt op vier verschillende manieren tot uiting
1. Allocatieve functie; via de belastingheffing probeert de overheid invloed uit te oefenen io de
samenstelling van de productie en consumptiepatronen.
Invloed op de samenstelling van de productie- en consumptiepatronen door zelf te produceren,
arbeidsomstandigheden voor te schrijven of bepaalde fiscale voordelen te creëren: zoals bij milieu-
investeringen of studieleningen. Goederen worden zo gestimuleerd of ontmoedigd.
, 2. Stabilisatiefunctie; via de belastingheffing kan de overheid invloed uitoefenen op een
gelijkmatig verloop van de economische bedrijvigheid (conjunctuurbeleid).
Als er economische groei is zou er belasting moeten worden geheven en bij recessie zouden er
subsidies moeten worden gegeven.
3. Verdelingsfunctie; via de belastingheffing kan de overheid trachten de gewenste
inkomensverhoudingen te bereiken en zodoende de verdeling van goederen bijsturen.
In veel gevallen moet de overheid het marktmechanisme bijsturen om tot het gewenste
maatschappelijke resultaat te komen. Daarvoor wordt ook vaak het belastinginstrument ingezet. De
aan de overheid ter beschikking staande instrumenten van inkomensbeleid zijn: belastingen,
subsidies en inkomensprijzen.
4. Steunfunctie; belastingen die ervoor zorgen dat er geen belasting ontlopen kan worden of de
rechtszekerheid garanderen (VPB)
Financiële sfeer → regulering van de geldstroom
Reële sfeer → regulering van de goederenstroom
Grondbeginselen van de belastingheffing
Fiscale wetgeving is een strijd tussen de economie en het recht; doelmatigheid en rechtvaardigheid.
Daarom moeten er voor een belastingstelsel de vier e’s gelden. De criteria waaraan een goed
belastingstelsel dient te voldoen zijn:
1. Eerlijk; in overeenstemming met de rechtsvaardigheidsopvattingen van de samenleving
2. Effectief; gestelde doelstellingen worden ook daadwerkelijk gerealiseerd
3. Efficiënt; met zo weinig mogelijk uitvoeringskosten worden verwezenlijkt
4. Eenvoudig; bevordering van efficiëntie, begrijpelijkheid en makkelijkere communicatie
In Nederland zijn er zes hoofdbeginselen geconstateerd die in onderling verband aan het
belastingrecht ten grondslag liggen. In het rood staan rechts- of verdelingsbeginselen en in het groen
staan doelamtigheidsbeginselen:
1. Draagkrachtbeginsel; belasting kan worden geheven naar rato van de draagkracht van de
belastingplichtigen.
• Als eerst moet er een keuze gemaakt worden over de maatstaf van de draagkracht.
Zoals bijvoorbeeld het inkomen, de consumptie of het vermogen.
• Verder ligt aan het draagkrachtbeginsel het gelijkheidsbeginsel ten grondslag. Dit
houdt in dan personen met eenzelfde draagkracht een gelijk bedrag aan belasting
betalen. Er moet een evenredige toepassing zijn van het gelijkheidsbeginsel.
• Daarna moet de tariefstructuur bepaald worden. Voor de vaststelling van het
draagkrachtig inkomen wordt doorgaan dat deel van het inkomen, dat iemand in
staat moet stellen in zijn primaire levensbehoeften te voorzien, voor de
belastingheffing buiten aanmerking gelaten. Daartoe zijn twee technieken
beschikbaar: de inkomensaftrekmethode (inkomen - belastingvrije som) en de
belastingkorting methode (gehele inkomen x progessieve tariefstructuren)
2. Profijtbeginsel; belasting naar mate van profijt uit de door de overheid bekostigde
voorzieningen. In beginsel is het profijt per persoon ongelijk, door een heffing wordt er een
alternatief geboden voor een marktprijs (kilometerheffing/accijns op benzine)
3. Beginsel van bevoorrechte verkrijging; belasting geheven op als iemand in een bevoorrechte
positie verkeert in vergelijking tot anderen, zoals erfbelasting of gokbelasting.
, 4. Welvaart beginsel; er worden faciliteiten in de wetgeving gebouwd, waarvan de overheid
hoopt dat deze de welvaart van de gehele samenleving zullen bevorderen. Wel ondermijnt
het de verdelingsbeginselen.
5. Beginsel van minste pijn; de wetgever tracht de belastingheffing zodanig in te richten dat ze
zo weinig mogelijk ergernis veroorzaakt en de administratieve rompslomp voor de belasting-
plichtige beperkt.
6. Beginsel van optimale realisatie; beginselen nooit ten volle, maar veelal slechts kunnen
worden gerealiseerd.
De belastingstructuur van het Rijk
Onder de collectieve lasten worden alle heffingen begrepen die worden opgelegd door
publiekrechtelijke lichamen die behoren tot de overheidssector.
De premies voor de sociale verzekeringen worden meegerekend in de collectievelastendruk. Deze
premies zijn verplichte betalingen. Voorbeelden zijn de volksverzekeringen, werknemers-
verzekeringen en de zorgverzekering.
Wanneer tegenover een sociale uitkering geen premie heffing staat, spreken we over een sociale
voorziening. Voorbeeld hiervan is de bijstandsuitkering.
Definitie van belasting
Een belasting heeft een juridische definitie en een economische definitie
- Juridisch: belasting is datgene, wat de nationale wetgever als belasting wenst aan te duiden
- Economisch: belastingen zijn inkomens overdrachten die anders dan bij wijze van straf,
plaatsvinden van niet-overheidshuishoudingen naar en ten behoeve van een of meer
overheidshuishoudingen als zodanig, en wel krachtens rechtsregels.
PLAATJE!!!!!
Directe en indirecte belastingen
In Nederland worden de geheven rijksbelastingen onderscheiden in:
1. Directe belastingen (belasting naar inkomen, vermogen en winst)
2. Indirecte belastingen (de belastingen op rechtsverkeer en de successiebelasting)
3. Accijnzen
4. Invoerrechten
Direct Indirect
Economisch Belastingschuldige = Belasting wordt gedragen door
belastingdestinataris (degene iemand die niet is bedoeld
voor wie de druk bestemd is) door de wetgever
Juridisch Wetgever noemt het direct Wetgever noemt het indirect
Bronheffingen
Een bronheffing betekent dat degene die de inkomsten uitbetaalt die aan een bronheffing
onderworpen zijn, aangewezen is als onbezoldigd belastingfunctionaris. Hij moet een bepaald deel
van de inkomsten op het uit te betalen bedrag inhouden en dit aan de belastingdienst afdragen. Hij
wordt aangeduid met de wettelijke term ‘inhoudingsplichtige’.
De reguliere Nederlandse bronheffingen zijn meestal tevens verrekenbare voorheffingen.
, Voorheffingen
Voorheffingen zijn belastingen die met andere belastingen, ten aanzien waarvan zij als voorheffingen
zijn aangewezen, worden verrekend. Zij hebben als zodanig dus geen belastingdruk verhogend effect.
Die andere belastingen worden eerst berekend alsof de voorheffing niet heeft plaatsgevonden. Het
aldus berekende belastingbedrag wordt vervolgens met dat van de voorheffing verminderd.
Loonbelasting → voorheffing inkomstenbelasting
→ soms eindheffing
Dividendbelasting → voorheffing inkomstenbelasting
→ voorheffing vennootschapsbelasting
→ soms eindheffing
Belastingheffingen lagere overheden
Aan lagere overheden (gemeenten) wordt vrijheid van beleid gelaten voor zover die niet het
totaalverband, de eenheidsstaat, schaadt.
Collectieve goederen worden vaak door gemeenten geproduceerd, de heffingen van deze belastingen
(profijtbelastingen) wordt meestal aan gemeenten overgelaten. Zo kunnen sommige gemeenten een
uitgebreider pakket financieren, wat in wezen op het prijsmechanisme van de vrije markt.
EU-heffingen
Harmonisatie van EU-heffingen -> gemeenschappelijk BTW-beleid, zoveel mogelijk gericht op
verkleinen onderlinge verschillen door richtlijnen.
Economische effecten van de belastingheffing
- Belastingontwijking; de belastingplichtige kan de belastingheffing ontwijken door ervoor te
zorgen dat hij de blastbare handeling niet verricht. Dit is met twee onderling tegenwerkende
effecten te beschrijven.
• Substitutie-effecten: wijzigingen in consumptie- en of productiepatronen. Bij arbeid
wordt het aanbod verlaagd door het progressieve tarief op loon, dus er wordt minder
gewerkt.
• Inkomenseffecten: men zal altijd een vast loon willen houden. Indien dit netto-loon
wordt verlaagd, zal men juist meer werken. In de praktijk blijkt dit effect vaak groter
te zijn dan het substitutie-effect.
- Belastingfraude; de belastingplichtige handelt in strijd met de wet. De mate waarin
fraudeleus gedrag gebeurt is afhankelijk van een aantal factoren: het ontduikingsmilieu, het
ontduikingsrendement, de sanctie en de pakkans.
- Af- en terugwenteling; door het bestaande economische krachtenveld kunnen personen hun
belastingdruk op anderen afschuiven. Afwenteling is het doorberekenen van belasting in de
verkoopprijzen, terugwenteling is het verlagen van inkoopprijzen of factorkosten om de
belasting te compenseren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beauooijen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now