Filosofen in het kort
Hoofdstuk 2: Aristoteles, Seneca, Mill, Foucault
Hoofdstuk 3: Fromm, Arendt
Hoofdstuk 6: Heidegger, Kierkegaard, Levinas, Baart
, Thema: Geluk en welzijn
Aristoteles (384 tot 322 v.Chr.)
Voor Aristoteles is de mens een politiek dier en een sociaal wezen.
Bij Aristoteles zien we dat we geen slaaf moeten worden van onze passies en verlangens.
Volgens Aristoteles is het doel van de mens geluk: een gelukkig mens is een geslaagd mens.
Aristoteles was een leerling van de beroemde filosoof Plato (ca. 427-ca. 347 v.Chr.), die de
Academie stichtte en daar onder andere filosofie onderwees.
Zijn visie op het goede leven werkte hij uit in het boek Ethica. Daarin wordt voor het eerst een
systematische uiteenzetting gegeven over ethiek. In dit boek geeft hij antwoord op de vraag
hoe we het goede leven kunnen realiseren. Een goed leven is volgens hem een leven dat zijn
hoogste doel heeft bereikt. Dit hoogste doel is geluk. Een gelukkig mens is iemand die zichzelf
verwerkelijkt en over voortreffelijke karaktereigenschappen bezit.
Voor Aristoteles streeft alle levende natuur naar zelfverwerkelijking en volmaaktheid (Bv: zoals
de voetballer een volmaakt speler wil worden, zo streeft de mens ernaar een volmaakt mens te
worden).
Heel ons handelen is volgens Aristoteles niet gericht op iets willekeurigs maar op het hoogste
doel (= geluk). Geluk is een doel in zichzelf en een gelukkig mens is iemand die zijn doel heeft
bereikt. Een gelukkig mens is volmaakt.
Volgens Aristoteles kunnen we niet gelukkig zijn wanneer anderen dat niet zijn. Wij leven niet
op onszelf, maar zijn van natuur een gemeenschapswezen. Wie alleen zijn eigen geluk
nastreeft, zal daarom nooit volmaakt gelukkig worden.
De rede onderscheidt de mens van alle andere levende wezens. De mens is een rationeel dier
(animal rationale). Is ons handelen erop gericht het hoogste doel te bereiken, dan moeten we
onze rede optimaal gebruiken. Het optimaal gebruik van de rede wordt door Aristoteles deugd
genoemd. Bij Aristoteles betekent deugen niet ‘braaf zijn’, maar ‘perfectioneren’,
‘vervolmaken’. Aristoteles’ ethiek is een deugdenethiek. Het gaat hier om de vraag hoe we een
volmaakt mens kunnen worden. Ethiek is voor Aristoteles een levenshouding, een ethos.
De deugd ligt in het midden. Deugdethiek is de ‘leer van het midden’.
Aristoteles onderscheidt gedwongen handelingen, handelingen die we tegen onze zin doen en
handelingen die we uit eigen beweging doen. Van een gedwongen handeling is sprake wanneer
de oorzaak ervan geheel buiten onszelf ligt. Uit eigen beweging handelen we wanneer we
daarvoor geheel zelf kiezen en we ons bewust zijn van de situatie waarin we dat doen.
Volgens Aristoteles worden we pas gelukkig wanneer we leven in overeenstemming met de
rede.
Aristoteles wijst geluk als genot af.
Seneca (ca. 4v.Chr.-65 n.Chr.)
Bij Seneca zien we ook dat we geen slaaf moeten worden van onze passies en verlangens.
Seneca is een navolger van de stoïcijnse filosofie. Het woord stoïcijns is afgeleid van de stoa
poikilè: de zuilengalerij waar Zeno van Citium (336-246 v.Chr.) zijn toespraken hield. Zijn
filosofische school kreeg de naam Stoa en zij die tot deze school behoorden werden stoïci
genoemd. We zeggen van iemand dat hij stoïcijns is wanneer hij onverstoorbaar, gelaten en
zonder klagen zijn leed en lot verdraagt.
Seneca stelt dat we het geluk bereiken door te leven in overeenstemming met de natuur. In
een leven dat overeenstemt met onze natuur vinden we de vrijheid. Vrijheid is een permanente
toestand van rust, van onverstoorbaarheid en acceptatie dat het leven gaat zoals het gaat en
dat de dingen zijn zoals zij zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller acp18. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.