Samenvatting hoorcolleges Ontwikkeling van Persoonlijke Relaties
Collegejaar 2024-2025, vakcode 441085-B-6, gegeven door Jessie Hillekens.
Inhoud
Hoorcollege 1: Vroege sociale relaties................................................................................................3
Het begin van sociale relaties.........................................................................................................3
Onderliggende vaardigheden.........................................................................................................5
Diversiteitshoek..............................................................................................................................6
Oefenvraag.....................................................................................................................................6
Hoorcollege 2: Sociale netwerken......................................................................................................7
Grootte van het sociale netwerk gedurende de levensloop............................................................7
Sterke punten in relaties van oudere volwassenen vs. jongere volwassenen.................................9
Kwetsbaarheden in relaties van oudere volwassenen vs. jongere volwassenen...........................10
Diversiteitshoek............................................................................................................................10
Oefenvraag...................................................................................................................................11
Hoorcollege 3: Ouders en kinderen..................................................................................................12
Traditionele benadering van onderzoek naar opvoeding..............................................................12
Ouderschap volgens SDT...............................................................................................................15
Voorbij de ouder-kind dyade........................................................................................................17
Diversiteitshoek............................................................................................................................18
Oefenvraag...................................................................................................................................19
Hoorcollege 4: Ouders voorbij de kindertijd.....................................................................................20
Ouder-kind relatie in de adolescentie...........................................................................................20
Ouder-kind communicatie............................................................................................................20
Effect van ouder-kind relatie op latere ontwikkeling.....................................................................21
Latere ouder-kind relaties.............................................................................................................22
Oefenvraag...................................................................................................................................24
Hoorcollege 5: Vriendschap..............................................................................................................25
Vriendschappen over de levensloop.............................................................................................25
Ontwikkeling van individuele vriendschappen..............................................................................26
Vriendschap onderzoek................................................................................................................28
Diversiteitshoek............................................................................................................................28
Oefenvraag...................................................................................................................................29
Hoorcollege 6: Status, selectie, invloed............................................................................................30
Sociale status................................................................................................................................30
Selectie en invloed........................................................................................................................31
1
, Oefenvraag...................................................................................................................................33
Hoorcollege 7: Negatieve peerrelaties..............................................................................................34
Negatieve peerrelaties in vogelvlucht...........................................................................................34
Pesten over de levensloop............................................................................................................36
Diversiteitshoek............................................................................................................................37
Oefenvraag...................................................................................................................................37
Hoorcollege 8: Eenzaamheid............................................................................................................38
Kenmerken van eenzaamheid.......................................................................................................38
Oorzaken en gevolgen..................................................................................................................39
Eenzaamheid preventie en interventie.........................................................................................41
Diversiteitshoek............................................................................................................................42
Oefenvraag...................................................................................................................................43
Hoorcollege 9: Romantische relaties................................................................................................44
Romantische relaties.....................................................................................................................44
Break-ups en scheiding.................................................................................................................46
Romantische relaties en welzijn....................................................................................................47
Diversiteitshoek............................................................................................................................47
Oefenvraag...................................................................................................................................47
Hoorcollege 10: Online peerrelaties.................................................................................................48
Uitdagingen in onderzoek naar online sociale relaties..................................................................48
Gevaren van sociale media...........................................................................................................48
Individuele verschillen..................................................................................................................49
Oefenvraag...................................................................................................................................50
Hoorcollege 11: Ontluikende volwassenheid....................................................................................51
Ontluikende volwassenheid als een levensfase............................................................................51
Veranderingen in peerrelaties in de ontluikende volwassenheid..................................................52
Diversiteitshoek............................................................................................................................52
Oefenvraag...................................................................................................................................52
2
,Hoorcollege 1: Vroege sociale relaties
Het begin van sociale relaties
Zijn pasgeborenen sociaal?
Klassieke theorieën
Relatie met moeder is van belang: kinderen zijn ‘passieve’ deelnemers aan relatie.
Kinderen van 1 tot 4 jaar zijn nog niet in staat tot echte sociale interactie.
Latere relaties zijn afgeleid van de relatie met de primaire verzorgers.
Peers beginnen later in de ontwikkeling ertoe te doen.
Moderne theorieën
Kinderen zijn biologisch gebouwd om naast primaire verzorgers aandacht aan anderen te
schenken.
Het hele sociale systeem beïnvloedt het kind.
Vroege relaties met leeftijdsgenoten zijn ook belangrijk voor de ontwikkeling.
Experiment: Scrambled Faces Paradigm
Hoe reageren baby’s van 3 tot 27 minuten (!!) op de gezichtjes?
Resultaten:
De hoogste activiteit werd gemeten bij het normale
gezichtje.
Bij een liggende baby werkt dit, bij een baby die rechtop
gehouden wordt niet. Hier is geen verklaring voor.
Voor een pasgeboren baby is de focus op gezichten
belangrijk voor de ontwikkeling.
Dyadische peerrelaties
Dyadische peerrelatie = een relatie tussen 2 peers.
Contingentie
Contingente reacties = reacties die voortbouwen op wat de ander heeft gedaan (actie – reactie).
Begint al na 6 maanden.
Ontwikkelt in dyades, dus de reacties verschillen per tweetal. (denk bijv. aan uniek
brabbeltaaltje tussen tweeling)
Prosociaal gedrag
Prosociaal gedrag = vrijwillige acties om anderen te helpen of die anderen ten goede komen.
3
, Reacties op angst:
Poging om in te grijpen voor een slachtoffer, om de situatie te veranderen of de distress te
verminderen.
Pasgeborenen: huilen als reactie op het huilen van anderen (al bij 34 uur).
8 mnd.: reageren met kijken > affect > fysieke reactie > eigen angst
2 jr.: individuele verschillen beginnen, bijv.:
o Probleem oplossen
o Agressie
o Amusement
Delen:
12 mnd.:
o affiliatief delen = onderliggende reden om te delen.
o Focus van niet-delen.
18 mnd.:
o Delen als dat gevraagd wordt.
o Er is een begrip van eigenaarschap. (r = .7)
V.a. 24 mnd.:
o Spontaan delen, ook bij afwezigheid van de ouders.
o Niet-delen komt ook nog steeds veel voor.
o Er is een relatie met gevoeligheid voor angst (distress) van anderen.
o
48+ mnd.:
o Delen neemt nog meer toe, ook bij afwezigheid van de ouders.
o Dit is gerelateerd aan de Theory of Mind.
Samenwerken:
1 jr.: kan al samenwerken zoals samen een ritme klappen.
2+ jr.: complexere samenwerking zoals tegelijk op twee hendels moeten duwen (bijv. elkaar in
de gaten houden of ‘1, 2, 3’ zeggen). Ook ontstaat er een keus tussen samenwerking en
competitie.
Conflict
Conflict is functioneel!
Conflict over speelgoed begint rond 1 jr.
1 jr.: conflict oplossen door fysieke kracht of de ander hun zin geven.
2 jr.: conflict oplossen door fysieke kracht én verbale middelen of de ander hun zin geven.
o deze kinderen vermijden conflicten.
o Fysieke kracht is bij deze kinderen vaak hard slaan.
o Vergelding in conflict vindt plaats (reciprociteit). Dit kan zelfs pas op een latere dag
gebeuren.
o Er zijn groepsverschillen in de norm of je fysieke kracht gebruikt of juist verbale
middelen.
Oudere kinderen: conflict blijft, maar het onderwerp van conflict en gedrag tijdens conflict
veranderen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NoorArike. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.54. You're not tied to anything after your purchase.
