Inleiding
Marktplaatsen vroeger en nu
Alles en overal is een marktplaats. Er is geen ontkomen aan
Het marktgebeuren heeft zich doordrongen op alle vlakken van je leven. Van onderwijs en
zorg, van relaties tot taal. Op zowat elk domein uit ons leven heersen economische
principes.
Commodificatie
Steeds meer aspecten van het menselijk handelenen de resultaten worden uitgedrukt in
geldwaarde in plaats van intrensieke of inherente waarde.
It all becomes a commodity
Op alles staat een prijs alles kan gekocht worden
“Het grootste gevaar zit in de verloedering
die kan optreden als we alle menselijke relaties
in transacties veranderen
en alle goede dingen in het leven
behandelen alsof ze koopwaar zijn.”
Regels van de markt
• Wet van vraag en aanbod => de juiste prijs
• Return on investement (ROI) => winst die je genereerd na het maken van een
product
• Eerst komt, eerst maalt.: wie eerst komt krijgt het
• Het trickle-down-effect: grote bedrijven of rijke mensen worden belast
• Groeimantra!: hoe meer je groeit, hoe meer winst
• Meritocratie: beloond voor wat je doet vb. je krijgt promotie als je goed werkt
• Nut!: meestal wordt er gedacht aan winst en nut
1
,Ethiek als vorm van verzet
Dat begint met vragen durven stellen
De juiste prijs = fair?
Welke return willen we echt? Shared value?
Wat met diegenen die uit de boot vallen?
Wat is nodig om te spreken van een samenleving?
Welke waarden stellen we voorop?
Ethiek: gaat bepaalde zaken in vraag durven stellen
Waarden: wat we belangrijk vinden
Gebrek aan ons economisch denken
Het economisch model werkt met onvolledige voorveronderstellingen:
• Iedereen heeft geld.
• Huishoudelijk werk bestaat niet.
• Alles wordt uitgedrukt in geld.
• Iedereen wordt beloond voor hard werk.
• De mens heeft enkel geld nodig om in zijn behoeftes te voorzien.
• Het is een simpel spel van vraag en aanbod.
• Het is een spel...
• Concurrentie creëert innovatie
• ...
2
,Schadelijke gevolgen van ons huidig economisch model
• Kloof tussen arm en rijk neemt toe.
• Loonkloof tussen mannen en vrouwen
• Enkel maar oog voor nut en efficiëntie.
• Verwaarlozing van waarden (naastenzorg, liefde, trouw, eerlijkheid...)
• Stress door prestatiedruk, faalangst, burn-out
• Uitbuiting van goedkope werkkrachten
• Uitputting van planetaire bronnen
• Vervuiling van lucht, grond en water
• Verhoogd broeikaseffect en klimaatswijzigingen
...
Wat is systeemdenken
Wat is systeemdenken?
Naar het dieper begrijpen van de wereld
Systemen beïnvloeden ons gedrag
Je ziet de systemen
waarvoor mensen voor
een bepaald gedrag
kiezen, niet.
Uw keuze wordt
bestuurd door wat er
beschikbaar is.
3
, Systeemdenken definitie
“Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die tracht een overzicht van het
geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder
te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen.
Men beschouwt het gedrag van een systeem (bijvoorbeeld een ecosysteem) niet als een
simpele keten van oorzaak-gevolgrelaties, maar als het samenspel van met elkaar
interagerende deelsystemen, waarbij terugkoppeling een belangrijke rol speelt.
Systeemdenken is niet zozeer een theorie naast andere, noch een techniek of methode om
problemen te benaderen, maar een wijze om de complexe werkelijkheid te begrijpen en te
beheersen.”
Bekijk de wereld als een samenhangend geheel
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febefoulon91. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.69. You're not tied to anything after your purchase.