Summary
Samenvatting: sociale filosofie en ethiek
- Course
- Institution
Deze samenvatting bevat alle informatie vanuit de geschreven cursus door Joris + alle info van op de slides, aangevuld met lesnotities
[Show more]
Seller
Follow
nenavanhoutte
Content preview
1 Sociale filosofie & ethiek1.Algemene inleiding
1.1 Inleiding van de wijsbegeerte en de plaats van de sociale en ethische filosofie
4 vragen van Kant
1. Wat kan ik kennen?
2. Wat moet ik doen?
3. Wat mag ik hopen?
4. Wat is de mens?
In Vlaanderen wordt er vooral gefocust op het historisch overzicht van de wijsbegeerte, onder de
invloed en omschrijving van E. Vermeersch:
• Filosofie als wachtkamer voor de wetenschap
• Een vorm van denken die vragen behandelt die nog niet door de wetenschap konden
beantwoord worden
o Omschrijving sluit aan bij een ster neo-positivistische inslag
• Verlichtingsideaal van vermeestering
o Geloof in de kracht van wetenschap en techniek
De oorspronkelijke wijsbegeerte die de vorm van kennisverwerking is ontstaat wanneer men
geen vrede neemt met de mythische, magische of dogmatische aanpak
• Ontstaan bij de Grieken
• En verder gezet in de verlichting
1.1.1 Factische problemen
Algemene metafysica Synoniem: ontologie
Oorsprong: bij de Grieken met figuren zoals Anaximander,
Parmenides, Anaximenes, Herakleitos
• Wat bestaat?
• Waar komt de wereld vandaan?
• Wat is bestaan? Wat is zijn? Wat is werkelijkheid
• Waarom is er iets en niet veeleer niets?
Bijzondere metafysica Rationele kosmologie: kosmos en logos bestudeert de
basisstructuur van de wereld.
• Hoe steekt de wereld in elkaar?
• Is de wereld een geordend geheel of is er veel chaos
Rationele psychologie: stelt de vraag naar de essentie van de mens
• Ziel als essentie van de mens
Rationele theologie: is de wijsgerige vraag naar God
• Bestaat God?
• Hoe moeten we ons die God voorstellen?
• Theordicee: het kwade is gewoon de afwezigheid van het
goede
,2 Sociale filosofie & ethiek
1.1.2 Kennistheoretische problemen
Kennisleer Synoniem: epistemologie
Situering: moderniteit, metafysica verdwenen dankzij de kennisleer
Personen: Descartes, Hume, Kant
• Wat is kennis?
• Hoe kunnen we kennen?
Logica Modus ponens: het is regenachtig buiten, dus zij heeft een paraplu
nodig
Modus tollens: aangezien zij geen paraplu bij heeft, regent het niet
• Feit dat de redenering geldig is, verzekert ons er niet van dat
de gebruikelijke stellingen waar zijn.
• Wat is geldig redeneren?
Wetenschapsfilosofie Komt overeen met een versplintering van de wetenschap
• Bestudeert wetenschap in het geheel?
• Filosofie van de fysica, biologie, sociale wetenschappen
1.1.3 Ethische en politieke problemen
Ethiek Waarden: motieven/ idealen om na te streven. Iets waar belang aan
gehecht wordt
• Universele waarden
Norm: toestand die voor een categorie van personen gewoon is. Norm
is sterk verbonden met je achtergrond en de context is zeer bepalend.
Geven concrete richtlijnen over hoe je jou moet gedragen
→NIET alle waarden en normen zijn moreel
Politiek Stelt zich de vraag hoe mensen kunnen samenleven
Esthetica Stelt zich de vraag wat lelijk en schoon is
• Hoe kunnen we kunst definiëren
1.1.4 Vanuit het perspectief van de mens
Sinds de Verlichting: mens centraal in de wereld
• Mens
o De zelfrelatie van de mens tot zichzelf
o Studiegebied van de ethiek
▪ Hoe gedraagt de mens zich ten aanzien van zichzelf?
• Mens → mens
o Relatie tussen mensen is wederkerige afhankelijkheidsrelatie
o Studiegebied van politieke of sociale filosofie
o Stilstaan bij de rechtsfilosofie
▪ Hoe kunne we het beste samenleven?
• Mens →natuur
o De relatie tussen mensen en de natuur, éénzijdige afhankelijkheidsrelatie
o Mens is afhankelijk van de natuur, omgekeerd niet het geval
o Studiegebied van de economie
▪ Hoe kunnen we grondstoffen nuttig besteden?
, 3 Sociale filosofie & ethiek
2. Inleiding: De Griekse polis
2.1 Polis en Agora
De grondslag van onze cultuur is gesitueerd bij de Grieken
• Polis staat centraal
o Verzameling van verschillende steden of stadstaten
o Plaats van de openbaarheid, publieke ruimte
• Agora: centrum van de polis
o Hedendaags gezien als het marktplein waar verkocht én gesproken wordt
= dubbele functie; redevoering en discussie
• De democratie: strikt voor mannen
<-> oikos: huishoudkunde, waar het levensonderhoud van de familie wordt voorzien
Rol van de man
• In beide domeinen eindverantwoordelijkheid en vormt dus ook de brug tussen beide
domeinen
• Gezien als de despoot = de heer des huizes
!!! Wanneer polis en oikos zich gaan vermengen krijgt een despoot toch een kwalijke geur
2.2 Plato
Het belangrijkst werk van Plato:
• Politeia – ‘De Staat’
• Constitutie, grondwet, rechtsorde
o Alles was door en door corrupt geworden
• Idee van een Utopie
o Ideeënleer van plato & algorie van de grot
• Gezien als een revolutionair
o “Alles moet op de schot, we gaan voor de grote omwenteling
o Alles afbreken om vervolgens iets nieuws te bouwen volgens het idee en de
principes van de ideale staat
▪ Bevrijding en revolutie staan centraal: zaken die nog niet geraliseerd zijn,
maar waar we naartoe kunnen zelfs, moeten streven
• Politieke problemen worden gereduceerd tot technische kwesties
o Gezien als: technocratie
→Te linken aan Marx; we kunnen ons niet neerleggen bij bestaande situatie, deze is door en door
slecht, we moeten een radicale ommezwaai maken. Bovendien hebben we het licht gezien.
2.3 Aristoteles
De mens wordt gezien als een politiek dier:
• Politiek is een zaak voor iedereen
• Idee: het streven naar een rechtvaardige samenleving resulteert in onvrijheid en
onderdrukking
• Vrijheid van iedere burger staat centraal
• Politiek handelen is telkens opnieuw in verschillende complex situaties, verstandig
handelen
• Basisentiteit: de natuurlijke familie die buiten het politiek moet blijven – gescheiden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nenavanhoutte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now