Summary
Samenvatting grenzen in perspectief
- Course
- Institution
Alle info van de slides + aantekeningen
[Show more]
Seller
Follow
UtrechtSGPL
Reviews received
Content preview
Aantekeningen grenzen in perspectiefHoorcollege 1
Van natuurlijke grenzen naar politieke en culturele grenzen
Natuurlijke grenzen: Ben de Pater > bergketens, waterscheidingen, zeekusten, rivieren,
wouden, meren, moerassen en woestijnen
Natuurlijke grenzen zijn beter verdedigbaar dan kunstmatige grenzen
Ratzel
Grondlegger van de politieke geografie
Sociaal darwanisme: oorlog als natuurlijke proces
Staten als actoren
Kerngebieden en perifere gebieden
Grensgebieden als bufferzones
Natuurlandschap als uitgangspunt
Grenzen als een politiek proces.
Grensregio’s als perifere regio’s
In Nederland gebieden aan de Belgische en Duitse grens. Niet in alle landen zie je grensregio’s
krimpen. Deze perifere grensregio’s liggen economisch en geografisch ver van bestuurlijke centrum;
er is minder werkgelegenheid, beperkte publieke voorzieningen, langere investeringen ne
verminderde bereikbaarheid.
Scramble for africa
In Afrika zijn grenzen ontstaan die niet natuurlijk zijn en lopen door gebieden waar volkeren zich
hebben gevestigd > dit kwam door kolonisten
Van grenzen naar scheidslijnen
Na ratzel kwamen er geografen die grenzen gingen bekijken van cultureel of politiek
perspectief.
Tegenreactie op Ratzel
Belang van culturele, sociale, linguïstische en etnische scheidslijnen
Grenzen en territoria gebaseerd op volkeren en naties
,Terminologie
Border: staat of bestuurlijke regio binnen een staat
Boundary: scheidslijn; staats-provinciegrens, ook niet-politieke grens
Frontier: zone, outer-orientated; schuivende contactzone/overname van gebied
Hartshorne
Amerikaanse geograaf
Cultuurlandschap sla uitgangspunt in plaats van natuurlandschap
Bouwde verder op grenzen op basis van cultuurlandschap.
Antecedent boundaries – eerst de grens, dan de invulling; bv Verenigde Staten en Canada
Subsequent boundaries – grenzen getrokken in een bewoond en ingericht cultuurlandschap,
bv België en Nederland
Superimposed boundaries – grenzen opgelegd door externe machthebbers, bv koloniale
periode in Afrika
Relict boundaries – grenzen die er ooit waren, maar inmiddels zijn opgeheven of verlegd
Soms zijn grenzen eerst gekeken op papier > daarna invulling (Amerika, canada)
Tussen België en Nederland loopt de grens bijvoorbeeld ook gewoon door een straat
Staat versus natie
Culturele identiteit gaat over staatsgrenzen heen: meerdere naties verspreid binnen staatsgrenzen of
één natie verspreid over meerdere staatsgrenzen
Centripetal forces: gemeenschappelijk gevoel/idee; sterk kerngebied, geen concurrerende
andere kerngebieden; culturele homogeniteit; breed gedeelde tradities; herkenbaar
landschap etc.
Centrifugel forces: perifere gebieden kunnen andere groeperingen hebben; creëren hun
eigen regio, beperkte contacten met kerngebieden, bepaalde afstand tot kerngebied
(cultureel, politiek, economisch); mogelijkheid tot separatisme
Supranationaal perspectief
Europese unie > je hebt binnen grenzen en buiten grenzen (grens tussen Europa en Afrika als
buitengrens bijvoorbeeld. Schengenzone is een binnengrens)
Mentale grenzen en grensregio’s: rationeel perspectief
Je kunt grenzen ook zien als een contactzone; uitwisseling, interactie > grens als sociaal
construct
Grenzen scheiden en verbinden
Grensregio als ontmoetingsplek
Contact zone voor uitwisseling en interactie
Onderwijs
Winkelen en vrijetijdsbesteding
Handel/ woon-werkverkeer
Gemeenschappelijke taal, lokale/regionale geschiedenis, tradities, familiebanden over de
grens
, Kranenburg: dorpje ligt officieel in Duitsland, maar er konen vooral Nederlands. Ze creëren eigenlijk
ook een grensregio of ander soort grenzen.
Mentale representaties van een grens
Culturen gaan voorbij aan de "grenzen van samenleving en politiek, maar [ze] kunnen ook
worden gezien als het definiëren van deze grenzen en de symboliek die het leven
betekenisvol maakt, zowel binnen als over territoriale en andere grenzen heen.
Je kunt grenzen ook zien als een barrière, brug (verbindingsbrug, bron (goedkopere
producten) of symbolen van identiteit (regionale identiteit waar toevallig een staatsgrens
overheen gaat of nationale identiteit
Border Wall als architectuur
Niet alleen lijnen/fysieke grenzen
Bij grenzen kan je ook denken aan treinstations, paspoortcontroles (is niet altijd aan de staatsgrens)
of vliegvelden
Rol van percepties
Eurocentrisch perspectief
fort Europa (binnen grenzen die open zijn, buitengrenzen zijn dicht, de manier waarop je naar
kernregio’s kijkt hangt af van je perceptie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller UtrechtSGPL. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now