Other
Oplossingen vragen uit studiewijzer filosofie
- Course
- Institution
Dit document bevat de antwoorden op de vragen uit de studiewijzers die telkens bij het hoofdstuk behoren.
[Show more]
1 review
By: evidonckers1 • 4 weeks ago
Seller
Follow
debbieschniermanni
Reviews received
Content preview
Studiewijzer Hoofdstuk 1: Vragen enAntwoorden
Vraag 1: Wat verstaat Aristoteles onder ‘filosofie’? Leg uit aan de hand van de etymologie van het
begrip filosofie/wijsbegeerte.
Aristoteles definieert filosofie als de kennis van de "eerste beginselen en oorzaken," die omwille van
zichzelf wordt nagestreefd. Filosofie streeft naar waarheid, wat bijdraagt aan geluk. De etymologie
van ‘filosofie’ (Grieks: philo-sophia) betekent ‘liefde voor wijsheid’. Het benadrukt zowel
alomvattende wetenschap als levensleer. De oorsprong van filosofie ligt in de Griekse Oudheid en
ontwikkelde zich als een zoektocht naar kennis voor haar eigen waarde.
Vraag 2: Volgens Ernest Gellner en Michel Foucault tekent zich in de 17de eeuw een breuk af
tussen het premoderne en moderne denken. Waaruit bestaat die breuk? Welke rol speelt de
opkomst van de moderne wetenschappen (Scienza Nuova) hier in?
De breuk tussen premoderne en moderne cultuur, beschreven als een ‘big divide’ of ‘coupure’, wordt
gekenmerkt door het verlies van het Grieks-christelijke wereldbeeld. De Scienza
Nuova introduceerde een mechanistisch wereldbeeld, wat leidde tot de ‘onttovering’ van mens en
wereld. Traditionele metafysica werd vervangen door wetenschappelijk, rationeel denken. Dit
mechanistische wereldbeeld veroorzaakte een radicale verschuiving in hoe de mens zichzelf en de
natuur begreep.
Vraag 3: In de premoderne filosofie staat het ideaal van de klassieke rede centraal, in de moderne
filosofie het ideaal van de verlichte rede. Leg het verschil tussen beide uit.
Klassieke rede: Geïnspireerd door Plato en Aristoteles, gaat uit van een kosmische harmonie
en tijdloze kennis gebaseerd op metafysisch realisme. Het denken werd gezien als een
reflectie van de orde in de kosmos.
Verlichte rede: Gericht op kritische rationaliteit en empirische kennis. Het vertrouwen in
universele waarheden vervaagt, en er ontstaat een focus op vooruitgang door wetenschap
en techniek.
Vraag 4: Geef 3 redenen waarom het zinvol is de geschiedenis van de filosofie te bestuderen.
1. Het biedt inzicht in hoe filosofie de Moderniteit heeft vormgegeven.
2. Het helpt ons onze hedendaagse cultuur en identiteit beter te begrijpen.
3. Het laat zien hoe filosofen in het verleden gidsen en profeten voor de toekomst waren.
Vraag 5: Wat bedoelt Hume als hij spreekt over ‘de kalme zonneschijn van de geest’? Hoe helpt dit
beeld ons te begrijpen welk soort waarheid de filosofie nastreeft?
Hume gebruikt dit beeld om filosofie te beschrijven als een contemplatieve activiteit die afstand
neemt van het dagelijks leven om kritisch en rationeel naar de werkelijkheid te kijken. De filosofische
waarheid is niet puur wetenschappelijk, maar narratief en gebaseerd op dialoog en reflectie. Het
denken van de filosofie biedt rust en overzicht in een complexe wereld.
Vraag 6: Volgens Jürgen Habermas streeft de filosofie naar de ‘rationele opheldering van ons
zelfverstaan en het verstaan van de wereld’. Wat bedoelt hij hiermee?
,Habermas bedoelt dat filosofie sinds de Griekse Oudheid probeert om de mens en zijn plaats in de
wereld te begrijpen. Dit gebeurt door een rationele analyse van ideeën en cultuurhistorische
veranderingen, met als doel het verbeteren van ons zelfbegrip. Filosofie helpt ons zowel onszelf als
onze cultuur kritisch te evalueren.
Vraag 7: Volgens Stephen Hawking is de filosofie ‘dood’. Wat bedoelt hij hiermee? Wat denk je zelf
over die stelling?
Hawking stelt dat de wetenschap de plaats van filosofie heeft ingenomen in het zoeken naar
waarheid. Toch wordt dit in de cursus weerlegd: filosofie biedt een uniek perspectief dat wetenschap
niet kan vervangen, namelijk het zoeken naar zin en wijsheid. Persoonlijk lijkt dit een aanvulling te
zijn in plaats van een vervanging.
Kernwoorden en Begrippen
1. Filosofie / wijsbegeerte: ‘Liefde tot wijsheid’, gericht op het begrijpen van de werkelijkheid
en het vinden van waarheid. Het omvat zowel theoretische kennis als praktische
levenswijsheid.
2. Polytheïsme: Het geloof in meerdere goden, dat in de Griekse cultuur een belangrijke rol
speelde voordat filosofie een rationele benadering van de werkelijkheid introduceerde.
3. Aristoteles: Griekse filosoof die filosofie definieerde als de wetenschap van de ‘eerste
beginselen en oorzaken’, gericht op waarheid en geluk.
4. Plato: Griekse filosoof, leerling van Socrates en leermeester van Aristoteles, bekend om zijn
ideeënleer en invloed op ethiek en politiek.
5. Épistèmè-ideaal: Het Griekse ideaal van kennis die harmonie en waarheid weerspiegelt,
gebaseerd op rationele en universele principes.
6. Klassieke versus verlichte rede:
o Klassieke rede: Gericht op kosmische harmonie en tijdloze kennis.
o Verlichte rede: Gericht op kritisch, empirisch en wetenschappelijk denken.
7. Scienza nuova: Letterlijk ‘nieuwe wetenschap’. De opkomst van moderne wetenschap, zoals
geïntroduceerd door Galileo, die een mechanistisch wereldbeeld introduceerde.
8. Eschatologie: Het idee van een lineair verloop van de geschiedenis naar een eindtijd, sterk
aanwezig in christelijke filosofie en cultuur.
9. Moderniteit: Tijdperk vanaf de 17de eeuw, gekenmerkt door rationaliteit, wetenschap en de
onttovering van de wereld.
10. Jürgen Habermas: Duitse filosoof die filosofie beschrijft als een middel tot rationele
opheldering van ons zelfverstaan en de wereld.
11. David Hume: Schotse filosoof die filosofie beschouwde als een rustplaats voor de geest,
gericht op contemplatie en kritisch inzicht.
12. Rekenend versus aandenkend denken:
o Rekenend denken: Wetenschappelijke analyse, gericht op verklaren (erklären).
o Aandenken: Filosofische reflectie, gericht op begrijpen (verstehen).
Studiewijzer Hoofdstuk 2: Vragen en
Antwoorden
Vraag 1: Wat is het belang van de axiale periode voor de geschiedenis van de mensheid?
, De axiale periode, volgens Karl Jaspers een spiltijdperk van circa 800 tot 300 v.C., markeert de
opkomst van filosofisch en religieus denken in verschillende delen van de wereld, zoals het Griekse
filosofie, het monotheïsme in het Midden-Oosten, en het boeddhisme in India. Dit tijdperk bracht
een breuk met traditionele mythologieën, waarbij kritisch denken en universele verklaringen centraal
kwamen te staan.
Vraag 2: Welke vernieuwing brengen de eerste Griekse filosofen in de Griekse cultuur? Leg uit aan
de hand van 2 Pre-socratische filosofen.
De eerste Griekse filosofen, zoals Thales en Anaximander, vervangen mythologische verklaringen
door rationele principes:
Thales zag water als de oerstof (archè) van het bestaan en verklaarde natuurlijke fenomenen
zonder beroep op goden.
Anaximander introduceerde het idee van het apeiron (het onbepaalde) als de bron van alle
werkelijkheid, wat een metafysische benadering van de kosmos betekende.
Vraag 3: Vergelijk de ontologie (zijnsleer) van Herakleitos en Parmenides. Wat is de betekenis van
hun filosofie voor de filosofie van Plato en Aristoteles?
Herakleitos: Alles is voortdurend in verandering (panta rhei); hij benadrukt de dynamiek van
het bestaan en de strijd tussen tegengestelden.
Parmenides: Ontkende verandering en stelde dat alleen het Zijn echt bestaat – eeuwig,
onveranderlijk en homogeen.
Hun denken inspireerde Plato’s dualisme (de wereld van het worden versus de wereld van het Zijn)
en Aristoteles’ focus op substanties en oorzaken.
Vraag 4: Hoe ziet Plato de indeling van de ideale staat? Waarom is de filosofie hier zo belangrijk?
Plato’s ideale staat heeft drie klassen:
1. Boeren en ambachtslieden: Voorzien in de materiële behoeften; hun deugd is gematigdheid.
2. Wachters: Beschermen de staat; hun deugd is moed.
3. Filosofische leiders: Besturen op basis van wijsheid en kennis van het Goede.
Filosofie is cruciaal omdat alleen de filosoof de ware Idee van het Goede kan begrijpen, die de basis
vormt voor rechtvaardig bestuur.
Vraag 5: Leg uit: Plato’s mythe van de wagenmenner. Wat leert ons dit over zijn visie op de rol van
de rede en de filosofie in het menselijk bestaan?
De menselijke ziel is als een strijdwagen met twee paarden:
Hoger paard: Streeft naar het goddelijke en het Goede.
Lager paard: Wordt gedreven door aardse verlangens.
Wagenmenner: Staat voor de rede, die beide paarden in balans houdt.
Filosofie helpt de rede domineren, zodat de ziel kan streven naar harmonie en de ware werkelijkheid
kan benaderen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller debbieschniermanni. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now