Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie
betaalmiddelen
Class 💵 bank & geld
Status Gereed
1. evolutie betaalmiddelen
oorspronkelijk: producten → betaalmiddel
daarna: munten en het papieren geld → vervangen door elektronische betaalmiddelen
1. Ruilhandel
2. Protogeld = Goederengeld
3. Symbolisch (schelpen…)
4. Edelstenen
5. Eerste munten
6. Chin. papiergeld
7. Europees papiergeld
8. Elektronisch betalen
9. iPay
2. chartaal geld
2.1 omschrijving
geld in de vorm van briefjes en munten
speciën
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 1
, Het chartaal geld wordt uitgegeven door de ECB, maar de verantwoordelijkheid ligt nog steeds
bij de NBB.
De 1 en 2 cent zijn weggevallen, omdat het te lang duurde om het te maken in vergelijking met
het gebruik ervan. → sinds 1/12/19 worden alle cashbetalingen verplicht afgerond op 5 cent
bestaat uit:
euromuntstukken
5, 10, 20 en 50 cent → geslagen door de Koninklijke Munt van België, die doet dat voor
de Koning via de minister van Financiën.
eurozijde = altijd gelijk
andere zijde = verschilt per staat
eurobiljetten
5, 10, 20, 50, 100, 200 euro
ter betaling aanvaard worden, ongeacht het bedrag
Voordelen Nadelen
gemakkelijk risico verlies/ diefstal
anoniem soms geen bewijs
overal aanvaard geen rente
limiet cashopvraging
Cashbetaling: zonder tussenkomst van bank
Niet-cashbetaling: ‘spoor’ nalaten, zijn traceerbaar
2.4 aanvaarding verplicht
als gevolg van een Europese verplichting, overgenomen in Belgische wetgeving, zijn handelaars
verplicht cash geld te aanvaarden van de consument. Zo niet riskeert de handelaar een
waarschuwing, eventueel gevolgd door een boete van FOD Economie.
een handelaar mag weigeren als de waarde van het biljet niet in verhouding staat tot het te
betalen bedrag.
mag wel geweigerd worden voor een korte tijd voor veiligheid, dit moet goed zichtbaar zijn aan
de ingang van winkel.
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 2
, ondernemers die onderling iets aan elkaar verkopen, zijn niet verplicht cash te aanvaarden.
2.5 cashverbod
strijd tegen zwart geld, fiscale fraude en witwassen → beperkt tot €3000 (uitgezonderd tussen
particulieren → onbeperkt)
verbod geldt alleen voor ‘verkopen door een handelaar’
vastgoedtransacties → volledig verbod op cashbetalingen voor iedere partij: een onroerend goed
kan enkel betaald worden via overschrijving/ cheque
onwettige cashbetaling → boete tot max. 10% van het ‘onwettelijk’ betaald bedrag voor de beide
partijen
3. giraal geld
= geld op zichtrekening
quasigeld/ deposito’s op meer dan 1 maand en de deposito’s op boekjes behoren niet meer tot de
girale geldhoeveelheid om het geld voor een bepaalde tijd ter beschikking is gesteld van een KI
girale betaalmiddelen
oorspronkelijk: hoofdzakelijk papieren girale betalingen zoals cheques en overschrijving
ontwikkeling van elektronische betaalmiddelen mogelijk door technologische vooruitgang &
telecommunicatie
de evolutie chartaal → giraal geld = dematerialisering van het geld
bv. bij aankoop van effecten, ontvang je het effect ‘gematerialiseerd’ (op je
effectenrekening). Effecten kan je niet meer kopen op papier
4. SEPA
= Single Euro Payment Area
4.1 omschrijving
= uniforme betaalruimte waar alle betalingen even gemakkelijk en even goedkoop moeten
verlopen als de binnenlandse
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 3
betaalmiddelen
Class 💵 bank & geld
Status Gereed
1. evolutie betaalmiddelen
oorspronkelijk: producten → betaalmiddel
daarna: munten en het papieren geld → vervangen door elektronische betaalmiddelen
1. Ruilhandel
2. Protogeld = Goederengeld
3. Symbolisch (schelpen…)
4. Edelstenen
5. Eerste munten
6. Chin. papiergeld
7. Europees papiergeld
8. Elektronisch betalen
9. iPay
2. chartaal geld
2.1 omschrijving
geld in de vorm van briefjes en munten
speciën
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 1
, Het chartaal geld wordt uitgegeven door de ECB, maar de verantwoordelijkheid ligt nog steeds
bij de NBB.
De 1 en 2 cent zijn weggevallen, omdat het te lang duurde om het te maken in vergelijking met
het gebruik ervan. → sinds 1/12/19 worden alle cashbetalingen verplicht afgerond op 5 cent
bestaat uit:
euromuntstukken
5, 10, 20 en 50 cent → geslagen door de Koninklijke Munt van België, die doet dat voor
de Koning via de minister van Financiën.
eurozijde = altijd gelijk
andere zijde = verschilt per staat
eurobiljetten
5, 10, 20, 50, 100, 200 euro
ter betaling aanvaard worden, ongeacht het bedrag
Voordelen Nadelen
gemakkelijk risico verlies/ diefstal
anoniem soms geen bewijs
overal aanvaard geen rente
limiet cashopvraging
Cashbetaling: zonder tussenkomst van bank
Niet-cashbetaling: ‘spoor’ nalaten, zijn traceerbaar
2.4 aanvaarding verplicht
als gevolg van een Europese verplichting, overgenomen in Belgische wetgeving, zijn handelaars
verplicht cash geld te aanvaarden van de consument. Zo niet riskeert de handelaar een
waarschuwing, eventueel gevolgd door een boete van FOD Economie.
een handelaar mag weigeren als de waarde van het biljet niet in verhouding staat tot het te
betalen bedrag.
mag wel geweigerd worden voor een korte tijd voor veiligheid, dit moet goed zichtbaar zijn aan
de ingang van winkel.
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 2
, ondernemers die onderling iets aan elkaar verkopen, zijn niet verplicht cash te aanvaarden.
2.5 cashverbod
strijd tegen zwart geld, fiscale fraude en witwassen → beperkt tot €3000 (uitgezonderd tussen
particulieren → onbeperkt)
verbod geldt alleen voor ‘verkopen door een handelaar’
vastgoedtransacties → volledig verbod op cashbetalingen voor iedere partij: een onroerend goed
kan enkel betaald worden via overschrijving/ cheque
onwettige cashbetaling → boete tot max. 10% van het ‘onwettelijk’ betaald bedrag voor de beide
partijen
3. giraal geld
= geld op zichtrekening
quasigeld/ deposito’s op meer dan 1 maand en de deposito’s op boekjes behoren niet meer tot de
girale geldhoeveelheid om het geld voor een bepaalde tijd ter beschikking is gesteld van een KI
girale betaalmiddelen
oorspronkelijk: hoofdzakelijk papieren girale betalingen zoals cheques en overschrijving
ontwikkeling van elektronische betaalmiddelen mogelijk door technologische vooruitgang &
telecommunicatie
de evolutie chartaal → giraal geld = dematerialisering van het geld
bv. bij aankoop van effecten, ontvang je het effect ‘gematerialiseerd’ (op je
effectenrekening). Effecten kan je niet meer kopen op papier
4. SEPA
= Single Euro Payment Area
4.1 omschrijving
= uniforme betaalruimte waar alle betalingen even gemakkelijk en even goedkoop moeten
verlopen als de binnenlandse
Deel 1 H3 KI en betalingenevolutie betaalmiddelen 3
