Summary
Samenvatting Criminologie van de strafrechtsbedeling: Van vervolging tot strafuitvoering
- Course
- Institution
Samenvatting op basis van slides en aantekeningen. Met inbegrip van gastcolleges.
[Show more]
Seller
Follow
marteottoy
Content preview
InhoudInleiding.......................................................................................................................................... 4
1. Hoe denken we over misdrijf en straf....................................................................................... 4
2. De ‘logica’ van de strafrechtsketen – de echelons...................................................................5
2.1 De strafrechtsketen als een trechter................................................................................... 5
2.2 Verregaande juridisering..................................................................................................... 5
2.3 Ruimte voor beleid: ‘beleid voeren’.................................................................................... 5
2.4 Keuzes maken bij opsporing (Verhaege).............................................................................5
2.5 Keuzes maken bij vervolging (Colman)...............................................................................5
2.6 Keuzes maken bij straftoemeting (Verhaege).....................................................................6
2.7 De rechter als koorddanser................................................................................................. 6
2.8 Dispariteit........................................................................................................................... 7
2.9 Strafuitvoering (Verhaege).................................................................................................. 7
2.10 Besluit: de strafrechtsbedeling......................................................................................... 7
Hoofdstuk 1: geschiedenis van het strafrechtsdenken....................................................................7
1. Overzicht.................................................................................................................................. 7
2. Ancien Régime......................................................................................................................... 8
3. De Verlichting........................................................................................................................... 8
4. Het Positivisme...................................................................................................................... 10
5. Het Sociaal Verweer............................................................................................................... 11
6. Het Nieuw Sociaal Verweer.................................................................................................... 12
7. Recentere ontwikkelingen...................................................................................................... 13
7.1 Na de golden 1960’s......................................................................................................... 13
7.2 Maatschappelijke ontwikkelingen als katalysator.............................................................14
7.3 Herstelgericht model in België.......................................................................................... 15
7.4 Herstelrechterlijke bandering van bestraffing...................................................................15
7.5 Vanaf voormalig minister Geens tot vandaag...................................................................16
7.6 Vlaams Minister van Justitie.............................................................................................. 16
Hoofdstuk 2: Vervolging................................................................................................................ 17
1. Inleiding: de logica van de strafrechtsketen..........................................................................17
2. Voornaamste actoren............................................................................................................. 17
2.1 Minister van justitie........................................................................................................... 18
2.2 Openbaar Ministerie.......................................................................................................... 18
2.3 Onderzoeksrechter............................................................................................................ 20
3. Vervolgingsbeslissing: Instroom, doorstroom en uitstroom....................................................22
1
, 3.1 Instroom van zaken........................................................................................................... 22
3. Beslissingen op parketniveau............................................................................................. 24
3.2 Gerechtelijk onderzoek..................................................................................................... 27
3.3 Voorlopige hechtenis (VH)................................................................................................. 28
3.4 Beslissing tot vervolging................................................................................................... 29
3.5 Herhaling: instellen strafvordering....................................................................................30
4. Gastcollege: onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe....................................................31
4.1 Rol van de onderzoeksrechter........................................................................................... 31
4.2 Voorlopige hechtenis......................................................................................................... 32
Hoofdstuk 3: Straftoemeting......................................................................................................... 35
1. Herhaling: instellen strafvordering......................................................................................... 35
2. Inleidende begrippen............................................................................................................. 35
3. De kunst van het straftoemeten............................................................................................ 38
4. Soorten straffen..................................................................................................................... 39
4.1 hoofdstraffen.................................................................................................................... 40
4.2 bijkomende straffen.......................................................................................................... 46
4.3 Internering: geen straf, maar veiligheidsmaatregel (gastcollege)....................................51
4.4 Modaliteiten van de strafoplegging...................................................................................51
5. Dispariteit.............................................................................................................................. 52
5.1 Motivering van de straftoemeting..................................................................................... 53
5.2 Verschillen in de straftoemeting: hoe?.............................................................................. 54
5.3 Naar straftoemetingsrichtlijnen en uniformisering straftoemeting?..................................57
5.4 Besluit dispariteit.............................................................................................................. 58
Hoofdstuk 4: strafuitvoering.......................................................................................................... 58
1. Algemeen kader..................................................................................................................... 58
2. Actoren................................................................................................................................... 60
2.1 Strafuitvoeringsrechtbanken............................................................................................. 60
2.2 FOD Justitie....................................................................................................................... 60
2.3 Gemeenschappen............................................................................................................. 61
2.4 Gedetineerden.................................................................................................................. 62
3. Aspecten van de rechtspositie van gedetineerden en geïnterneerden..................................64
3.1 Internationale verdragen.................................................................................................. 64
3.2 Nationaal: België en de gebrekkige rechtspositie van gedetineerden..............................65
4. Interne rechtspositie van gedetineerden............................................................................... 65
5. Toekomst gevangeniswezen................................................................................................... 71
6. Externe rechtspositie: gastcollege Eric Maes.........................................................................73
2
, 6.1 Inleiding............................................................................................................................ 73
6.2 Bevoegdheidsverdeling..................................................................................................... 74
6.3 Strafuitvoeringsmodaliteiten Minister van Justitie............................................................74
6.4 Strafuitvoeringsmodaliteiten strafuitvoeringsrechter en strafuitvoeringsrechtbank.........79
6.5 Aan de slachtoffers toegekende rechten...........................................................................87
6.6 Afsluitend.......................................................................................................................... 88
7. Internering (geen straf): gastcollege Joris D’Heedene...........................................................88
7.1 De nieuwe interneringswet............................................................................................... 88
7.2 Zorg en internering........................................................................................................... 91
7.3 Waar botsen we op........................................................................................................... 95
Criminologie van de
strafrechtsverdeling
3
, Inleiding
1. Hoe denken we over misdrijf en straf
Slingerbeweging strafrecht:
- Focus fluctueert tussen dader en daad doorheen tijd
Ancien regime (tem 18de E)
- Willekeur, recht op bestraffing was alleenrecht koning, bekentenis afdwingen,
voorbeeldstraffen
- “wrede Middeleeuwen” versus recent onderzoek (niet even wreed dan werd gedacht)
- Voornamelijk focus op vergelding en afschrikking (algemene preventie)
Verlichting en Klassiek Strafrecht (18-19de E)
- De mens is een rationeel wezen, sociaal contract, Magna Charta v/h strafrecht (legaliteit-
proportionaliteit- subsidiariteit), vaste straffen, geen individualisering, schuldnotie centraal
- Voornamelijk focus op vergelding (maar ifv sociaal contract), algemene preventie
(afschrikking), bijzondere preventie (geboorte gevangenisstraf)
Focus daad, schuld en rationele mens
Positivisme (2de helft v/d 19de E)
- Misdrijf gevolg causale factoren, de mens heeft geen vrije keuze, gedetermineerd, sociaal
gevaarlijkheid, Magna Charta op de helling, verschuiving van daad naar dader, sanctie
- Focus op bijzondere preventie en resocialisatie (sanctie)
- Vergelding = zinloos!!
Focus dader en gedetermineerde mens
Sociaal Verweer (2de helft v/d 19de E)
- Combinatie Verlichting en Klassiek Strafrecht en Positivisme
- De maatschappij beschermen (‘verweren’), de mens heeft een ‘zekere vrijheid’ , het
eclecticisme van Prins (= tweesporenbeleid)
- ‘Normale’ delinquenten versus andere delinquenten, straffen versus maatregelen
(“geestesgestoorden en jeugdigen”)
Na WOII
- Overgangsfase, bloei, welvaartstaat en verzorgingsstaat
- Uitbouw sociale vangnetten (verkleint kans tot criminaliteit)
Nieuw Sociaal Verweer (na WOII)
- Reactie op gruwel WOII
- Aandacht voor persoonlijkheid & sociaal milieu (zie ‘oud’ sociaal verweer),
individualisering, mét aandacht voor de rechtspositie v/d dader (legaliteit)
- Resocialisatie centraal
Vandaag: diverse stromingen
- Straf = diverse straffen
- Streven naar evenwicht tussen vergelding, afschrikking, resocialisatie en herstel
- Rechter als koorddanser = veel keuzemogelijkheid en bijkomende mening v publieke
opinie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marteottoy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now