2. LEVENSBESCHOUWELIJKE ONTWIKKELING VAN
KINDEREN
2.1 KLEUTERS LEVENSBESCHOUWELIJK OPVOEDEN
- Kleuters worden gevormd door de op school aanwezige cultuur- en interactiepatronen.
- School moet bewust worden van de waarden die zei impleciet overdraagt en de waarden die zei expleciet
wil overdragen (morele opvoeding).
- Maatschappij met waarden en normen.
- Kind groeit op tot een volwassene die zich persoonlijk verantwoordelijk voelt voor zijn daden.
- Kinderen zijn ontvankelijk en gevoelig voor waarden.
- Moeten die leren hanteren binnen een context.
- Binnen endere culturen kunnen andere waarden en normen gelden. Het is aan de leerkracht om kinderen te
laten kijken vanuit mildheid en verdraagzaamheid. Verder leren kijken dan het eigen ik’je.
- KL probeert kinderen met elkaar te verbinden door ze op te voeden in een klimaat van respect.
- Diversiteit en verscheidienheid.
- Waarden en normen zijn richtinggevend voor ons handelen.
- Regels zijn de concretisering van waarden en normen.
2.2. FASEN IN DE MORELE ONTWIKKELING
- Klein kind heeft geen besef van goed of kwaad.
- Waarden en normen worden aangereikt door opvoeder.
- Later worden deze als vanzelfsprekend -> verinnerlijkt.
- Ontwikkeling van schuldgevoelens (geweten voelen knagen).
- Opvoeder = cruciale taak als rolmodel.
Een volledig moreel besef ontwikkelt:
- Goed en kwaad kunnen onderscheiden.
- Kan nadenken, voelt hier iets bij en kan er naar handelen.
Het kind doorloopt drie stadia: waar het kind uiteindlijk aankomt heeft alles te maken met:
o De eigen ontwikkeling
o Stimulansen uit de omgeving
2.2.1 PRE CON VENTI ONEE L STADIU M
- Alle kleuters (2,6 – 6)
- Primitieve vorm van moreel besef.
- Elementair geredeneerd.
2.2.2 CON VENT IONE EL STAIU M
- Vanaf 10 jaar.
- Een kind wil graag uitdrukkelijke goedkeuring en waardering van de sociale omgeving.
- Er bij horen is belangrijk.
- Sociale omgeving: ouders -> peer-groep.
- Ze kiezen zelf hun rolmodellen uit, bv. hun vrienden.
2.2.3 POSTCO NVEN TIO NEEL STAD IUM
- Vanaf 18 jaar.
- Nadenken over de waarden en normen die ze aangereikt hebben gekregen (heroverweging)
2.3 BOUWSTENEN VAN MORELE ONTWIKKELING
- Drie stadia -> 10 bouwstenen
- De 10 bouwstenen van de morele ontwikkeling:
1. Moreel gedrag betekent respect
2. De morele ontwikkeling verloopt in fasen
3. Respecteer kinderen en verwacht respect terug
4. Geef het goede voorbeeld
5. Leg uit wat je bedoelt
6. Leer kinderen nadenken
7. Geef echte verantwoordelijkheden
8. Zorg voor een evenwicht tussen zelfstandigheid en controle (permanente sturing)
9. Geef kinderen liefde en help hen zelfrespect te ontwikkelen
10. Bevorder de morele ontwikkelng en daarmee een gelukkiger (meer tevreden, meer evenwichtig)
sociaal leven
, Levensbeschouwing 1
- Fase 0: egocentrische denken
- Fase 1: gehoorzaamheid
- Fase 3: goede relaties met anderen
- Fase 4: verantwoordelijkheid tegenover ‘het systeem’
- Fase 5: principieel geweten
- Empathie: nodig kinderen uit zich te verplaatsen in de ander.
- Stel verantwoordelijkheden op die ze aankunnen (jas ophangen)
- Gedeelde verantwoordelijkheden (tafel dekken)
- Leren aanvaarden dat ze zelf mogen bedenken en oplossingen zoeken en dat jij op andere momenten als
opvoeder bepaalt wat er moet gebeuren.
- Waardering tonen, laat een kind geliefd voelen: essentieel voor empathie.
2.4 BEGELEIDING VAN MORELE ONTWIKKELING
Verantwoordelijkheid van elke opvoeder: het zichtbaar maken + voorleven van waarden en normen.
2.5 DE KLEUTER IN ONTWIKKELING
Religieuze ontwikkelingspsychologie: manier waarop mensen geloven en beelden die ze van god hebben,
afhangen van de psychische groei die ze doormaken. Belangrijk om dit in goede banen te leiden zodat de mens
meer mens kan worden.
2.5.1 KI NDEREN WOR DEN GE BO REN MET A ANLE G VOO R HE T RELIG IEUZE
- Kinderen worden nooit als atheïst geboren
- Omgeving bepaald welk religieuze/levensbeschouwelijk pad je zal bewandelen, maar niet of je zal
bewandelen
2.5.2 LEVENS BESC HO UWEL IJKE GR OEI BI NNEN DE TOTALE O NTWIKKELIN G
Sterke ontwikkeling:
- Hele persoonlijkheid op verschillende domeinen
- Sterke motorische ontwikkeling
- Lichaamsgroei verandert snel
- Het ontdekken van eigen mogelijkheden en beperkingen is een sterke ervaring
Denkvermogen
- Denken heel concreet
- Nog geen denkkader om alles in te plaatsen
- Nog niet logische verbinden met wat ze al kennen -> ‘in stukken en in brokken’
- God spontaan antropomorf voorstellen (menselijk)
- Abstracte begrippen zijn nog moeilijk, begrijpen ze pas wanneer ze door een volwassene in een
specifieke context gebruikt worden
- Intelectuele tekorten worden opgelost door magische denken
Taalontwikkeling
- Snelle groei
- Zich zelf (ook hun gevoelend) uitdrukken
- Leren begrippen met elkaar te verbinden
- Alleen letterlijke betekenis, symboliek en uitspraken met meerduidige betekenis begrijpen ze niet.
- Emotionele of morele laag kunnen aanvoelen en mee beleven.
- Door spontane inleving in (bijbel)verhalen verkennen kleuters (geloofs)ervaringen en waarden
Sociaal emotioneel vlak
- Egocentrische
- Verbondenheid ervaren -> interesse in de ander groeit.
- Oudste kleuter: kunnen zich inleven in de ander. Kunnen zich inzetten voor de ander binnen concrete
context (goed doel)
- Vanuit theory of mind zijn ze in staat om zich in te leven in de gevoelswereld van de ander (absolute
basis van empathie)
- Gevoelswezens
- Jongste kleuters: worden sterk bepaald door hun emoties, kunnen emoties aanvoelen bij de ander.
- Invloed op levensbeschouwelijke en morele ontwikkeling.
- Elke levensbeschouwelijke ontwikkeling zit verweven in persoonlijke identiteitsvorming
- Veelheid van ervaringen ivm alle aspecten van het leven
- Kleuters leren al doende, spelend en door uit te proberen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lauresabbe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.