Summary
Samenvatting filosofie. Boek "Ken Jezelf"
- Course
- Institution
- Book
Dit is een volledige samenvatting van het boek ken jezelf van Filosofie. , met deze samenvatting behaalde ik een 19/20.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
femketemmerman
Content preview
2023 - 2024 samenvatting - filosofie Femke TemmermanHOOFDSTUK 1
DE OORSPRONG VAN DE FILOSOFIE
INLEIDING → Oorsprong + inhoud en indeling filosofie
Filosofie komt van “filein” (= houden van) en “Sophia” (= Griekse godin van de wijsheid) wijsheid
wordt vaak in een vrouwelijke vorm gezien.
Vraag oorsprong filosofie kan op twee manieren beantwoord worden:
▪ Zo oud als de mens zelf: iedereen die diepzinnige vragen stelt is filosofisch bezig
Plato: begint filo bij verwondering (= bron van zoektocht ons en wereld)
▪ Manier van denken die in een bepaalde periode en binnen een bepaalde cultuur is ontstaan
Westerse Filosofie:
Ontstaan in 6e eeuw v.C. in de streek rond de Egeïsche zee
“Ontstaan” wordt doorgaans beschreven als overgang van Mythos naar logos
= van wereldbeeld gebaseerd op mythen → wereldbeeld dat fundering zoekt in ‘rationele’
verklaring
MYTHOS:
Mythisch denken
Illias
Verhaal van de Zondeval: Adam en Eva eten van de boom van goed & kwaad
o Anders dan de dieren kennen ze schaamte, psychologische pijn, lijden, etc.
o De pre-mens in het aards paradijs leefden nog volledig 1 met de natuur
o Diepere boodschap: vanaf het moment dat men begint de oordelen over goed
en kwaad, ontstaat er lijden en psychologische pijn
Thuiskomst van Odysseus: Odysseus wordt op zijn weg naar huis verleid door sirenen
die prachtig kunnen zingen
o Om dit te vermijden, draagt hij zijn bemanning op om was in zijn oren te doen
en om hem vast te binden aan de mast
o Diepere boodschap: de verleiding is één van de uitdagingen die we in ons
leven moeten kunnen weerstaan om wijs te worden
Mythes bevatten soms meer wijsheid dan men soms denkt (ook sprookjes bevatten
wijsheid)
VAN MYTHOS NAAR LOGOS (hoe is deze oorsprong van “denken” te verklaren?)
Nieuwe manier van denken en verklaren
Natuur wordt uit de natuur verklaard
Groter belang van (zintuigelijke) observatie i.p.v. mythische verklaringsmodellen
Deze overgang ging samen met de verstedelijking
o Verschillende volkeren kwamen samen met elk hun eigen benaderingen die met
elkaar botsen men zoekt dan eerder naar een meta-antwoord
o Op zoek naar een abstracter begrip van de werkelijkheid
,2023 - 2024 samenvatting - filosofie Femke Temmerman
Xenophanes: “als dieren handen bezaten zoals de mensen, zouden de paarden de goden
als paarden afbeelden, de ossen als ossen. De Ethiopiërs maken hun goden zwart met
stompe neuzen; de Thraciërs zeggen dat de hunne blauwe ogen en rood haar bezitten. In
werkelijkheid hebben de mensen nooit iets over de goden geweten en zullen dat ook nooit
weten”
o Iedereen heeft zijn eigen beeld over hun eigen goden
o Elk volk gaat hun beeld van een god vormen naargelang hoe het volk eruit ziet
o Goden = afspiegeling van zichzelf
o Xenophanes zoekt hier naar een meta-antwoord
Oosterse Filosofie:
India: Upanishaden geschreven filosofische reflecties op de Vedische geschriften
Mahavira en Boeddha
- 2 figuren die de traditionele brahmaanse levenswijze in vraag stelden.
- Lagen aan de basis van Jaïnisme en boeddhisme
China: Confucius uitgewerkte sociale filosofie
Taoïsme kent zijn bloei met overlevering van Lao Tse
OMSCHRIJVING EN INDELING VAN DE FILOSOFIE
TUSSEN RELIGIE EN WETENSCHAP
Veel omschrijvingen van wat filosofie is
Filosoof Lucioano de Crescenzo schreef duidelijk omschrijving:
• Mens is hoogste graad van beschaving door twee fundamentele principes:
o Wetenschap
o Religie
• Filosofie tussen religie en wetenschap (afsplitsing in het jaar 1543)
• Komt overeen met overgang van mythos naar logos
1. Wetenschap: bestudeert de wereld van de fenomenen
a. = wat objectiveerbaar, zichtbaar en meetbaar is
b. Op zoek naar wetten en theorieën die fenomenen verklaart
c. Terugdringing van de filosofie
d. Domein: de materiële werkelijkheid
e. Natuurfilosofie werd fysica (later ook andere natuurwetenschappen en
sociologie/psychologie)
2. Religie: innerlijke dwang naar menselijke geest
a. Zoekt naar iets absoluuts
b. “voorbij” zintuigen en verstand
c. Domein: zingeving, waarden en bewustzijn → Existentialisme
,2023 - 2024 samenvatting - filosofie Femke Temmerman
Twee belangrijke werken die de visie van de mens en de wereld veranderde:
1. Over de beweging van de hemelsferen (Copernicus)
2. Over de samenstelling van het menselijk lichaam
Francis Bacon:
• Aanzet ontwikkeling en wetenschappelijke methodes
• Begrippen inductie en experiment
o Basis van wetenschappelijke methodes
o Monden later uit tot natuurwetten van Newton
o Begin van de fysica
DRIE GROTE VRAGEN EN DOMEINEN
De vragen van Immanuel Kant Indeling van Ferry
1. Wat kan ik weten? (ons denken) 1. Kennis: werkelijkheid
2. Wat moet ik doen? (ons handelen) a. Objectieve feiten en richt zich
3. Wat mag ik hopen? (onze op weten hoe objecten
verwachtingen) verschijnen en op elkaar
inwerken
→ Eén vraag: wat is de mens? 2. Ethiek: rechtvaardigheid
3. Wijsheid: heil/geluk
a. Manier waarop we in het leven
staan en omgaan met
wisselvalligheden van het leven
b. Vele culturen situeren in het
“hart”.
HET HUIS VAN DE FILOSOFIE
Filosofie = feiten en waarden
Huis van de filosofie = gebouwen met twee verdiepen met telkens drie kamers
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ontologische vragen: vragen naar het ‘zijnde’
ONDERBOUW: HET ZIJN, BEWUSTZIJN,MENS (DAT WAT IS)
Ontologie = vragen over het zijnde (dat wat is)
Kosmologie: de leer van de werking van de kosmos (de natuur)
o Vanaf Newton ontstaan de natuurwetenschappen (fysica of natuurfilosofie,
scheikunde, biologie, …)
Metafysica: de leer van de aard van en de orde achter de fenomenen
o Wanneer dit God genoemd wordt, spreekt men van theologie
Wijsgerige antropologie: stelt zich vragen over de aard, de status en de plaats van de
mens
o Ontwikkeling van sociologie, psychologie, agogie en de culturele antropologie
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
, 2023 - 2024 samenvatting - filosofie Femke Temmerman
Vragen naar de drie waarden
BOVENBOUW:HET BEHOREN (DAT WAT ZOU MOETEN ZIJN)
3 grote waarden van Plato: het Ware, het Goede en het Schone
1. Waarheid
a. Epistemologie of kennisleer = vragen over waarheid en kennis (Wat is kennis? Wat is
waarheid? Wat is het verschil tussen waarheid en mening?)
b. Logica houdt zich bezig met “Wat is geldig redeneren?”
c. Wetenschapsfilosofie: methoden, grondstellingen, begrippen en doelen worden
verhelderd en kritisch onderzocht
d. Taalfilosofie: behandelt ontstaan, ontwikkeling, betekenis en functie van taal en
verband tussen taal en dingen en taal en denken
2. Goedheid
a. De ethiek: de leer van wat het goede is, de normen en waarden binnen een cultuur, …
b. De politieke en/of sociale filosofie: de leer van hoe een rechtvaardige maatschappij
georganiseerd dient te worden
c. De rechtsfilosofie: de leer van de aard en oorsprong van het recht en haar verhouding
tot ethiek
3. Schoonheid
a. De esthetica: de leer van wat schoonheid is en wat kunst is
b. De kunst- en cultuurfilosofie
DE PRE-SOCRATISCHE FILOSOFIE
5e-6e eeuw v.C.
Rond de Egeïsche zee
Vraag naar de aard van de kosmos (= kosmologie)
o Wat is het beginsel (de archè)?
o Welke kosmische krachten spelen in het proces van verandering (kosmogenie)?
THALES EN MILETE
Beschouwd als ‘eerste filosoof’
Was volgens Plato onbeholpen en niet praktisch aangelegd
1. Archè of oerbeginsel van alles is water reductionisme of het herleiden van een complexe
werkelijkheid tot 1 oerbeginsel
2. Stelling van Thales: A/B = D/C
Als je 3 variabelen kent in de meetkunde, kan je steeds het 4e onbekende element
berekenen
3. Ken jezelf als fundamentele filosofische taak
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femketemmerman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now