De samenvatting omvat alle te kennen leerstof voor het examen Macro-economische bedrijfsomgeving aan Ugent. Zowel de slides, lesnotities en het boek zijn verwerkt in de samenvatting. Bovendien bevat de samenvatting niet alleen alle grafieken die aan bod kwamen in de lessen, maar ook extra grafieken...
Macro-economie
Hoofdstuk 1: A tour of the world ............................................................................................................................. 4
1.1 De pandemie van 2020 ............................................................................................................................................4
1.2 De crisis van 2008-2009 ...........................................................................................................................................6
Energiecrisis van 2022-2023 .................................................................................................................................................7
Inflatie ................................................................................................................................................................................7
1.3 De Verenigde Staten ................................................................................................................................................8
1.4 De EU en de eurozone .............................................................................................................................................9
1.5 China .................................................................................................................................................................... 10
1.6 Vooruitblik .................................................................................................................................................................. 11
Hoofdstuk 2: A tour of teh book............................................................................................................................. 12
2.1 (Geaggregeerde) output............................................................................................................................................... 12
2.2 Werkloosheidsgraad .................................................................................................................................................... 13
2.3 Inflatiegraad ................................................................................................................................................................ 14
2.4 Output, werkloosheid en inflatie: de wet van Okun en de phillipscurve ........................................................................ 15
2.5 KT, MLT, LT ................................................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 3: De goederenmarkt............................................................................................................................ 17
3.1 De samenstelling van het BBP ...................................................................................................................................... 17
3.2 De vraag naar goederen ............................................................................................................................................... 18
3.3 De evenwichtsoutput ................................................................................................................................................... 19
3.4 Investeren = Sparen ..................................................................................................................................................... 23
3.5 Beleid .......................................................................................................................................................................... 23
Hoofdstuk 4: Financiële markten I ......................................................................................................................... 25
4.1 De geldvraag ................................................................................................................................................... 25
4.2 Het bepalen van i, deel I .............................................................................................................................................. 26
4.3 Het bepalen van i, deel II ............................................................................................................................................. 28
4.4 De liquiditeitsval .......................................................................................................................................................... 30
Focus: de liquiditeitsval in de Verenigde Staten .................................................................................................................. 31
Geldhoeveelheid: definities ............................................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 5: het IS-LM model ............................................................................................................................... 32
5.1 De goederenmarkt en de IS-curve ................................................................................................................................ 32
5.2 De geldmarkt en de LM-curve ...................................................................................................................................... 35
5.3 Het IS-LM model .......................................................................................................................................................... 36
5.4 Beleidsmix ................................................................................................................................................................... 40
5.5 Hoe realistisch is het IS-LM model? ....................................................................................................................... 43
Hoofdstuk 6: Financiële markten II ........................................................................................................................ 44
6.1 Nominale vs Reële intrestvoet ..................................................................................................................................... 44
6.2 Risico en Risicopremies ................................................................................................................................................ 45
6.3 De rol van Financiële intermediairs .............................................................................................................................. 46
6.4 Een uitbreiding van het IS-LM model ............................................................................................................................ 47
, 6.5 Van een probleem op de huizenmarkt tot een Financiële crisis ..................................................................................... 48
Hoofdstuk 7: De arbeidsmarkt ............................................................................................................................... 55
7.1 A tour of the labour market ......................................................................................................................................... 55
7.2 Veranderingen in de werkloosheidsgraad ..................................................................................................................... 56
7.3 Loonzetting .................................................................................................................................................................. 57
7.4 Prijszetting ................................................................................................................................................................... 58
7.5 De natuurlijke werkloosheidsgraad .............................................................................................................................. 59
7.6 What’s next? ............................................................................................................................................................... 62
Hoofdstuk 8: De Phillipscurve, de natuurlijke werkloosheid en inflatie ................................................................... 63
8.1 Inflatie, verwachte inflatie, en werkloosheid ................................................................................................................ 63
8.2 De phillipscurve en haar mutaties ................................................................................................................................ 64
8.3 De phillipscurve en de natuurlijke werkloosheidsgraad ................................................................................................ 66
8.4 Een samenvatting van vele waarschuwingen.......................................................................................................... 67
Hoofdstuk 9: van de KT naar de MLT – het IS-LM-PC model .................................................................................... 70
9.1 Het IS-LM-PC model ..................................................................................................................................................... 70
9.2 Van KT naar LT ............................................................................................................................................................. 72
9.3 (Mogelijke) Complicaties .............................................................................................................................................. 73
9.4 Fiscale restrictie revisited ............................................................................................................................................. 75
9.5 De effecten van een toename van de olieprijs .............................................................................................................. 76
9.6 Conclusies ................................................................................................................................................................... 78
Hoofdstuk 10: Coronacrisis .................................................................................................................................... 79
10.1 Economische impact van de lockdown ....................................................................................................................... 79
10.2 Macro-economische beleidsreactie ............................................................................................................................ 80
10.3 Post-lockdown economie ........................................................................................................................................... 81
10.4 Post-vaccin economie................................................................................................................................................. 83
Hoofdstuk 11: Economische groei – de feiten ......................................................................................................... 84
11.1 Het meten van de levensstandaard ............................................................................................................................ 84
11.2 Groei in ontwikkelde landen vanaf 1950 ..................................................................................................................... 85
11.3 Een verdere kijk doorheen tijd en ruimte.................................................................................................................... 86
11.4 Een eerste kijk op groei .............................................................................................................................................. 87
Hoofdstuk 12: Sparen, Kapitaalaccumulatie en output .......................................................................................... 90
12.1 Interacties tussen output en kapitaal ......................................................................................................................... 90
12.2 De gevolgen van verschillende spaarquotes................................................................................................................ 91
12.4 Fysiek versus menselijk kapitaal ................................................................................................................................. 95
Hoofdstuk 13: Technologische vooruitgang en groei .............................................................................................. 96
13.1 Technologische vooruitgang en de groeivoet .............................................................................................................. 96
13.2 De determinanten van technologische vooruitgang .................................................................................................... 99
13.3 Instituties, technologische vooruitgang, en groei ...................................................................................................... 101
Hoofdstuk 14: Uitdagingen rond economische groei ............................................................................................ 102
14.1 De toekomst van Technologische vooruitgang .......................................................................................................... 102
14.2 Automatisering en werkloosheid.............................................................................................................................. 102
2
, 14.3 Technologische vooruitgang, churning, en ongelijkheid ............................................................................................ 102
Hoofdstuk 16: Verwachtingen, consumptie en investeringen ............................................................................... 106
16.1 Consumptie ............................................................................................................................................................. 106
16.2 Investeringen ........................................................................................................................................................... 108
16.3 De volatiliteit van consumptie .................................................................................................................................. 109
Hoofdstuk 17: Verwachtingen, output en beleid .................................................................................................. 110
17.1 Verwachtingen en beslissingen................................................................................................................................. 110
17.2 Monetair beleid, verwachtingen en output .............................................................................................................. 112
17.3 Budgettaire restrictie, verwachtingen en output ....................................................................................................... 113
Hoofdstuk 18: Openheid op de goederenmarkt en de financiële markten ............................................................ 116
18.1 Openheid op de goederenmarkt .............................................................................................................................. 117
18.2 Openheid op financiële markten .............................................................................................................................. 119
18.3 Conclusies en vooruitblik ......................................................................................................................................... 121
Hoofdstuk 19: De goederenmarkt in een open economie ..................................................................................... 122
19.1 De IS-relatie in een open economie .......................................................................................................................... 122
19.2 Evenwichtsoutput en de handelsbalans .................................................................................................................... 123
19.3 Toenames van de vraag – binnenlands en buitenlands .............................................................................................. 123
19.4 Depreciatie, de handelsbalans en de output ........................................................................................................ 125
19.5 Sparen, investeringen, en de balans van de lopende rekening ................................................................................... 127
Hoofdstuk 20: Output, de intrestvoet en de wisselkoers ....................................................................................... 128
20.1 Evenwicht op de goederenmarkt .............................................................................................................................. 128
20.2 Evenwicht op de financiële markten ......................................................................................................................... 128
20.3 Beide markten samen ......................................................................................................................................... 129
20.4 Effecten van beleid in een open economie ................................................................................................................ 129
Klimacro.............................................................................................................................................................. 131
Klimaatontwrichting - Klimaatopwarming ........................................................................................................................ 131
Klimaatbeleid .................................................................................................................................................................. 133
Inleiding/probleemschets (Hoe kunnen we klimaatbeleid opnemen in de cursus? ........................................................... 136
IPAT vergelijking en ontkoppeling (debunked) .................................................................................................................. 138
Waar staan we vandaag, en wat is er nodig? .................................................................................................................... 140
Ecologische macro-economie........................................................................................................................................... 142
Conclusies ....................................................................................................................................................................... 143
POSTGROEI.......................................................................................................................................................... 143
Economische groei .......................................................................................................................................................... 144
Postgroei ......................................................................................................................................................................... 145
Analyse van de Belgische economie en het economische beleid ........................................................................... 148
Europees semester .......................................................................................................................................................... 149
Europa - aanbevelingen voor België ................................................................................................................................. 149
OESO – aanbevelingen voor België................................................................................................................................... 150
IMF – aanbevelingen voor België ..................................................................................................................................... 150
3
,Hoofdstuk 1: A tour of the world
Kern:
- Economieën kunenn net als mensen ziek worden
o Hoge werkloosheid, recessies, financiële crissisen, lage groei
- Macro-economie bestudeert de onderliggende redenen en zoekt oplossingen
Sommige crisissen
- Liggen aan het systeem zelf = systeemcrisis
o Vb. fout gegeven advies (sterke besparingen)
VS: recessies sinds 1900
- Recessie: negatieve BBP groei
o Productie/output daalt → ziektebeeld
o Krimpende economie
1.1 De pandemie van 2020
Coronavirus
- December 2019
o Nieuws over virus in Wuhan
o Wuhan in lockdown op 23 januari 2020
- RoW (rest of the world)
o Bezorgd over impact op Chinese economie en deze van handelspartners (Global supply chains)
- Januari 2020: Virus in Europa (Italië, …)
- Februari 2020: Virus in VS
- Aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen steeg zorgwekkend snel
- Maart 2020: Lockdown in meeste landen (inclusief België)
Recessie
- Normaal getriggerd door de onevenwichtigheden die een economie in de loop der jaren heeft opgebouwd
en die op een gegeven moment onhoudbaar blijken te zijn
o Vb. onevenwichtigheden:
▪ 1920 en 2008: overinvesteringen in de huizenmarkt
▪ 2001: dot.com bubble op Wall Street
- Duur van recessie
o Afhankelijk van hoelang het duurt om de onevenwichtigheden te corrigeren
Recessie veroorzaakt door pandemie: uitzonderlijke oorzaak
- De oorzaak is geen onevenwichtigheid in de economie
- Oorzaak = externe/exogene en onverwachte schok (virus) → geen systeemfout
o Externe schok:
▪ Toont dat economie heel geglobaliseerd is
▪ Toont dat EU sterk afhankelijk is van andere delen van de wereld
• Voordelen: goedkoop produceren omwille van goedkopere arbeid
• Nadelen: afhankelijk van ontwikkelingen in andere landen
o Schok beïnvloedt de economie op 3 manieren
▪ Productieketens worden verstoord
▪ Bedrijven/sectoren waar telewerk niet mogelijk was gingen dicht
• Mobiliteit van de mensen werd beperkt en velen stopten met werken
▪ Daling van inkomens leidde tot daling van de vraag/consumptie
- Covid → AANBOD- en VRAAGSCHOK
o Aanbodschok: productiefactoren verdwenen (goederen en werknemers) → output daalt
o Vraagschok: daling in consumptie
4
,Maatregelen
- Zorgden voor verschillende golven (sterfgevallen/infecties) in verschillende landen
- Begin: golven liepen parallel → overal lockdown
- Later: niet meer parallel
België
- Mensen spenderen hun tijd anders omwille van de crisis
o Meer tijd doorgebracht in parken, supermarkten
o Minder tijd doorgebracht op werkplekken, openbaar vervoer, …
- 2e kwartaal 2020
o Belgische economie daalde met 14.5%
o Behoort tot Europese landen met sterkste daling
Werkloosheidsgraad
- Covid crisis had geen effect op de werkloosheidsgraad in België
o Goede bescherming van werknemers (tijdelijke werkloosheid)
o Bedrijven werden ondersteunt: kost veel geld
▪ Sommige bedrijven werden door crisis gesleurd/langer in leven gehouden, ook al zouden ze
sowieso failliet gaan
• Zombiebedrijven: heel duur
- VS
o Heel duidelijke sterke stijging van werkloosheidsgraad
o Bedrijven gingen failliet ipv tijdelijke werkloosheid
Hoe lang zou de recessie duren?
- Kijk naar Spaanse griep: 1918
o Maar leven was heel anders, dus niet 100% relevant
- Keuze:
o Hardere lockdown → voorrang aan gezondheid
o Economie redden en schade beperken → voorrang aaan economie
- Landen met lager aantal doden hebben niet per se en lagere economische groei gekend
o Hardere lockdown zorgde dus niet per se voor meer schade aan de economie
- Lengte van de recessie ten opzichte van omvang
Verwachting
- V herstel
o Externe schok: fundamenteel is er weinig veranderd, er wordt snel teruggekeerd naar oude groeipad
o Weinig impact op de output
- MAAR verwachting klopte niet helemaal
o Er was een 2e coronagolf
o Dus nog een dip in de economie
Gevolg van lockdown
- Sterke daling in consumptie van olie
- De vraag naar olie daalde heel sterk
o In April 2020, olieproducenten waren bereid om te betalen
voor het stockeren van olie
o De olieprijs werd negatief: -$20 per barrel
▪ De kost van een goed te stockeren die op dat moment geen beter gebruik had
5
,1.2 De crisis van 2008-2009
Jaren 2000
- 2000-2007: Periode van economische groei voor de wereldeconomie
- 2007: huizenmarkt in de VS storte in
o Huizenprijzen daalden → FED verlaagde rentevoet (tot 0) om vraag te stimuleren en recessie te
vermijden → huizenprijzen bleven dalen: probleem lag dieper
▪ Probleem = veel leningen van slechte kwaliteit
• Veel mensen kregen een lening waarvoor ze niet konden betalen
• Dalende prijzen → lening werd vaak duurder dan de waarde van hun huis
o Ze werden gestimuleerd om te blijven niet betalen
• Financiële systeem kon de schok niet opvangen
▪ Probleem = banken bundelden de leningen in effecten en verkochten deze aan andere
banken/investeerders
• Deze verkochten ze ook door, enz. → onmogelijk om de waarde van de effecten te
kennen
o Onduidelijk hoeveel de hypotheekleningen, die banken hadden, waard
waren → banken hadden te weinig kapitaal om de verliezen te absorberen,
dus stopten ze met lenen aan en van andere banken
o Leidde tot een grootschalige financiële crisis
▪ Lange recessie: balansen van banken herstellen duurt lang
o Gevolg: Sterke economische recessie, waarbij ook de aandelenprijzen kelderden
▪ Consumptie daalde, bedrijven stopten met investeren
o VS overheid verminderde taxen en spendeerde meer
▪ Toch bleef vraag dalen, net zoals productie
- Derde kwartaal 2008: outputgroei in de VS werd negatief (tot einde 2009)
Crisis in VS raakte de ganse wereld, omwille van:
- Internationale handel
o Daling in consumptie van VS klanten en bedrijven zorgde voor een daling in VS import
▪ Gevolg: output in andere landen (die exporteren naar VS) daalde
- Financiële verwevenheid
o VS repatrieerde fondsen uit andere landen, banken in die landen kwamen ook in de problemen
o Kredietverlening kwam tot stilstand (tussen banken)
▪ Uitgaven en productie daalden
o Europese overheden hadden ook grote schulden/deficits
o Investeerders vreesden dat ze niet zouden worden terugbetaald
▪ Ze vroegen een hogere intrest
▪ Gevolg: overheden hun deficits werden nog groter
o Verdere daling in vraag en productie = EURO CRISIS
6
, 2009-01
- Banken kwamen in problemen om kredieten terug te betalen
o Fire sales: ze verkochten activa onder de prijs
VERGELIJKING TUSSEN DE TWEE CRISISSEN (Verschillende oorsprong)
Financiële crisis Covid-pandemie
Schok in de VS in 2008 was relatief beperkt (instorting Daling van output (door lockdowns)
huizenmarkt) - Eerst gezondheidscrisis, nadien focus op
- Balansen van banken werden getroffen op dezelfde ondersteuning
manier als bij een daling van de aandelenkoersen met - Beperkte impact op financiële systeem
4% - Korte(re) looptijd
- Crisis legde aantal problemen in financiële wereld
bloot
Probleem in het systeem
- Incentives waren helemaal fout, te veel grote risico’s
- Risiconemers werden beloond in goede tijden, maar
verloren als eerste in slechte tijden
Balansen van financiële instituties waren getroffen Balansen van financiële instituties waren niet rechtstreeks
- Beleidsreactie startte bij de banken (bedrijven en getroffen
consumenten waren niet rechtstreeks beïnvloedt) - Beleidsreactie startte bij gezondheidsorganisaties
Energiecrisis van 2022-2023
Enorme prijsstijgingen in elektriciteit en gas
- Oorzaken
o Russische inval in Oekraïene
o Boycot richting Rusland
- Zeer impactvolle crisis
o Productie werd onbetaalbaar voor bepaalde producten
o Productie werd stilgelegd
▪ Producten zouden toch niet verkocht worden, vanwege te hoge prijzen
- Verwachting herstel → Trager dan V-vorm
Gelijkenissen met oliecrisis ‘70 Verschillen met oliecrisis ‘70
- Sterke toename van energieprijzen op zeer korte tijd - Recessie bleef uit
o Maar prijsstijging bleef nu beperkter - Begrotingstekort minder opgelopen, maar initiële
schuldgraad was hoger
Redenen:
- Energie/BBP is vandaag lager dan in ’70 (% industriële
productie in Belgische economie is lager
- Snellere reactie monetair beleid (CB)
Inflatie
Zeer hoog sinds mid-2021: redenen
- Relance na pandemie
o Pent-up demand: opgespaarde vraag werd nu geconsumeerd
▪ Inkomen werd niet besteed tijden coronacrisis, na de crisis steeg de vraag heel snel
▪ Geen systeemfout
- Problemen aan aanbodzijde
o Tekorten aan chips, bouwmaterialen, …
- Verergerd door expansief herstelbeleid
7
, o Vraag werd heel hard gestimuleerd
- Toename energie- en voedselprijzen na Russische inval in Oekraïne (02/2022)
o Energiecrisis leidde tot inflatiecrisis
- Greedflation/graaiflatie (sellers’ inflation)
o Bedrijven lieten prijzen niet zakken bij daling van productiekosten
o Verlengde de inflatiecrisis
- Loon-prijsspiraal (sterk aanwezig in BE door automatische indexering)
o Prijzen stijgen, looneisen stijgen
o Lonen zijn productiekosten, dus snel versterkend effect om inflatie te laten stijgen
- Beleidsreactie: te laat
België
- Inflatie tot boven 12%
Europees niveau
- Hoge inflatie: gezakt door monetair beleid van ECB
- Nu: stabiele verwachtingen
1.3 De Verenigde Staten
Hoe groot is een economie → BBP
Wat is de levensstandaard van een economie → BBP/capita
VS
- Economie is groot
o Output van $20.5 biljoen (2018)
▪ 24% van mondiale output
- Levensstandaard is hoog
o Output per capita $62.500 (zo goed als hoogste in de wereld)
o Gemiddeld inkomen per inwoner
Basic variables die economen ook bekijken → welzijn van een land bestuderen
- Outputgroei: Gy
- Werkloosheidsgraad u
- Inflatiegraad π
Amerikaanse economie 2018
- Gezond: effecten van GFC waren niet/nauwelijks meer voelbaar
o Outputgroei: terug op niveau van voor GFC
o Werkloosheidsgraad: lager dan voor GFC
o Inflatie: terug op niveau van voor GFC
- Aandachtspunten
o Lage beleidsrente
▪ Heeft een impact op beleid
o Lage productiviteitsgroei
o Tekort op de handelsbalans
▪ Import > export
▪ Moet gefinancierd worden → uitstroom van financiële middelen
Lage beleidsrente/intrestvoet in de VS
- 7 jaar lang ongeveer gelijk aan 0 (2008-2015)
o Gevolg voor monetair beleid
- Daling in output beperken/stoppen: FED kan ingrijpen
o Beleidsrente daalt: FED stimuleert de vraag → stijging in output → daling in werkloosheidsgraad
o Beleidsrente stijgt: FED vertraagt de vraag → daling in output → stijging in werkloosheidsgraad
8
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Fc23. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.70. You're not tied to anything after your purchase.
