Samenvatting Verandering en Verwoesting: Ontdekkingsreizen, Humanisme, Wetenschap en de Inca's in de Vroegmoderne Tijd
1 view 0 purchase
Course
Geschiedenis
Institution
2e Graad
Dit document legt de nadruk op de VERBANDEN (wat op toetsen en examens gevraagd wordt) tussen ontdekkingsreizen, wetenschappelijke vooruitgang en de impact op beschavingen zoals de Inca's. Het beschrijft hoe humanistische ideeën en technologische innovaties ontdekkingsreizen mogelijk maakten, en h...
SAMENHANG TUSSEN ONTDEKKINGSREIZEN, INVLOED OP DE INCA’S, EN
HUMANISME & WETENSCHAP
De vroegmoderne tijd was een periode waarin ontdekkingsreizen, de ontmoeting met en
verovering van volkeren zoals de Inca’s, en de groei van humanisme en wetenschap
elkaar versterkten. Samen brachten deze fenomenen veranderingen teweeg die het
wereldbeeld van die tijd en de geschiedenis erna ingrijpend hebben beïnvloed.
ð ANALYSE VAN DE SAMENHANG VAN DE 3 ONDERWERPEN
ð MET BEGRIPPEN UIT STORIA CLASSIC 4
1. ONTDEKKINGSREIZEN: NIEUWSGIERIGHEID EN MACHT
De ontdekkingsreizen werden gedreven door een combinatie van:
- Economische
- Politieke
- Religieuze motieven
• Economisch (HANDEL): Europese staten wilden specerijen, goud, zilver en
andere rijkdommen direct verkrijgen zonder afhankelijk te zijn van handelaren uit
het Midden-Oosten. De zeeroutes die de Portugezen langs Afrika en de
Spanjaarden via het westen ontdekten, waren essentieel om de
handelsmonopolies van steden zoals Venetië te doorbreken.
• Politiek (MACHT): Koninkrijken zoals Spanje en Portugal wilden hun macht en
invloed uitbreiden door nieuwe gebieden te claimen. De verdragen van
Tordesillas en Zaragoza verdeelden de wereld letterlijk in twee invloedssferen.
• Religieus (KATHOLICISME): Ontdekkingsreizigers werden vaak gestuurd met de
opdracht om het christendom te verspreiden. Het idee van een “kruistocht” tegen
heidenen was diepgeworteld.
De reizen van Vasco da Gama naar India en Columbus naar Amerika waren niet alleen
gericht op handel, maar ook op het tonen van Europese dominantie. Dit was ook zo voor
de expedities van Magellaan, die bewees dat de aarde rond was, en de Engelsman John
Cabot, die Noord-Amerika verkende.
2. HUMANISME EN WETENSCHAP: DE DRIJVENDE KRACHT
Humanisme en wetenschap speelden een sleutelrol in het mogelijk maken van
ontdekkingsreizen.
, Humanisten zoals Erasmus en Petrarca stimuleerden een kritische houding tegenover
oude kennis. Dit zorgde ervoor dat wetenschappers zoals Copernicus en Galilei
begonnen te vertrouwen op waarnemingen in plaats van overgeleverde teksten.
ð Technologische vooruitgang ondersteunde deze ontdekkingen:
• Navigatie: Instrumenten zoals het kompas, de astrolabium en de sint-jacobsstaf
hielpen zeelieden nauwkeurig hun positie te bepalen.
• Scheepsbouw: Het karveel, een nieuw type schip, maakte het mogelijk om lange
afstanden te varen over de open oceaan.
• Cartografie: Nieuwe kaarten, zoals die gebaseerd op het werk van Ptolemaeus,
werden voortdurend verbeterd door ontdekkingsreizigers die hun waarnemingen
toevoegden.
Wetenschap en ontdekkingen versterkten elkaar: ontdekkingsreizen brachten nieuwe
planten, dieren en culturen naar Europa, wat wetenschappers inspireerde om meer
onderzoek te doen. Zo stimuleerden ontdekkingsreizen het ontstaan van empirische
wetenschap, waarin experiment en observatie centraal stonden.
3. DE ONTMOETING MET DE INCA’S: VEROVERING EN VERNIETIGING
De ontmoeting tussen de Europese ontdekkingsreizigers en het Incarijk in Zuid-Amerika
toont de destructieve kant van de ontdekkingsreizen:
• Het Incarijk, dat zich uitstrekte over gebieden in het huidige Peru, Bolivia,
Ecuador, Chili en Argentinië, was een geavanceerde beschaving met een
gelaagde samenleving, complexe landbouwtechnieken zoals terrasbouw, en
indrukwekkende architectuur zoals Machu Picchu.
• De Spanjaarden onder leiding van Francisco Pizarro veroverden het rijk in 1533.
Ze maakten gebruik van verdeeldheid binnen het rijk (een burgeroorlog tussen
Huascar en Atahualpa) en introduceerden ziektes zoals pokken, waaraan de
Inca’s geen weerstand hadden.
• Het mita-systeem, oorspronkelijk een plicht van de Inca’s om arbeid te leveren
voor publieke projecten, werd door de Spanjaarden omgezet in een systeem van
dwangarbeid in mijnen zoals Potosí, waar zilver werd gewonnen.
De Spanjaarden voerden hun heerschappij in door geweld, maar ook door cultuur te
vernietigen en te vervangen. Polytheïstische rituelen en mensenoffers werden verboden,
en het katholicisme werd opgelegd. Tegelijkertijd negeerden ze veel aspecten van de
Inca-technologie en kennis, zoals het gebruik van de quipu (een knopensysteem voor
administratie).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Benkyou. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.67. You're not tied to anything after your purchase.
