Samenvatting strafvordering gedoceerd op Ugent in de tweede bachelor rechten door prof. Philip Traest. Deze samenvatting bevat alle informatie uit de lessen en volgt de structuur de powerpoints.
- C. Van den Wyngaert & P. Traest, Strafrecht en strafprocesrecht in hoofdlijnen, Boek 2, ed. 2022
- Slides via Ufora
- Recent wetboek naar keuze
Examen: uitsluitend schriftelijk en periodegebonden
- 4 onderdelen: casus, adviesvraag, van theorie naar praktijk (meerkeuzevragen), theorievraag
Situering van het strafprocesrecht
- Binnen de opleiding (verhouding tot het materieel strafrecht)
- Binnen de samenleving
o Oorsprong van ons strafprocesrecht
o Verhouding overheid- burger
o Publieke opinie
STRUCTUUR van de cursus
- Algemene beginselen
o Definitie
o Types van strafrechtspleging
o Verloop van het strafproces
o Actoren in het strafproces
o Beleidsorganen
- De rechten van verdediging in strafzaken: geen ppts dus in boek bekijken (laatste les paar minuten aan
gespendeerd)
- Vorderingen uit het misdrijf
o Strafvordering (wat, wie, hoe, tegen wie, waar, tot wanneer?)
o Burgerlijke vordering
- Vooronderzoek in strafzaken
o Hoe en door wie?
o Opsporingsonderzoek
o Gerechtelijk onderzoek
o Onderzoeksverrichtingen
- Voorlopige hechtenis
o Nationaal
o Uitlevering
o Europees aanhoudingsbevel
- Onderzoek ter terechtzitting
o Bevoegdheid van de vonnisgerechten
o Saisine van de vonnisgerechten
o Rechtspleging voor de vonnisgerechten
o Bewijs in strafzaken
o Rechtsmiddelen
Pagina 1 van 161
,Algemene informatie - Definitie
Examen: 60 punten
- 1/ casus (20)
- 2/ advies (10)
- 3/ van theorie naar praktijk (12)
- 4/ theorie (16)
1 Algemene beginselen ..................................................................................................................... 12
1.1 Definitie ................................................................................................................................................ 12
1.1.1 Begrip ................................................................................................................................................... 12
1.1.2 Onderscheid tussen materieel en formeel strafrecht .......................................................................... 12
1.1.3 Doelstellingen van het strafproces....................................................................................................... 12
1.1.3.1 waarheidsvinding ............................................................................................................ 13
1.1.3.2 Bescherming van individuele grondrechten ................................................................... 13
1.1.3.3 Onderlinge afweging = de kern van het strafproces ....................................................... 13
1.1.3.4 Concrete afweging in de rechtspraak: slingerbeweging ................................................. 14
1.2 Accusatoire en inquisitoire rechtspleging ............................................................................................ 14
1.2.1.1 Strafrechtshervorming in Europa .................................................................................... 14
1.2.1.2 Strafrechtshervorming in België ..................................................................................... 15
1.3 Verloop van het strafproces ................................................................................................................. 15
1.3.1 Vooronderzoek ..................................................................................................................................... 15
1.3.1.1 2 types: Opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek ............................................. 15
1.3.1.2 Kenmerken van het vooronderzoek ................................................................................ 15
1.3.2 Onderzoek ten gronde ......................................................................................................................... 17
1.3.2.1 Kenmerken onderzoek ten gronde ................................................................................. 17
1.4 Actoren in het strafproces ................................................................................................................... 18
1.4.1 verdachte ............................................................................................................................................. 18
1.4.1.1 Strafrechtelijke verantwoordelijkheid rechtspersonen .................................................. 18
1.4.2 De advocaat.......................................................................................................................................... 19
1.4.3 slachtoffer ............................................................................................................................................ 19
1.4.3.1 Statuten .......................................................................................................................... 19
1.4.4 Burgerlijk aansprakelijke partij ............................................................................................................. 20
1.4.5 Tussenkomende partij .......................................................................................................................... 20
1.4.5.1 Wanneer is een derde partij een actor in het strafproces? ............................................ 21
1.4.6 De politie .............................................................................................................................................. 21
1.4.6.1 Situering .......................................................................................................................... 21
1.4.6.2 Taken ............................................................................................................................... 22
1.4.6.3 Statuut van de politie ...................................................................................................... 22
1.4.6.4 Toezicht op de politiediensten ........................................................................................ 24
1.4.6.5 Internationale politiediensten ........................................................................................ 24
1.4.6.6 Staatsveiligheid ............................................................................................................... 24
Pagina 3 van 161
,Algemene informatie - Definitie
1.4.7 Het openbaar ministerie ...................................................................................................................... 25
1.4.7.1 Situering .......................................................................................................................... 25
1.4.7.2 Taken van het openbaar ministerie ................................................................................ 26
1.4.7.3 Statuut van het openbaar ministerie .............................................................................. 27
1.4.7.4 Overzicht Ger.W. ............................................................................................................. 27
1.4.7.5 Toezicht op het openbaar ministerie .............................................................................. 29
1.4.7.6 Europees parket .............................................................................................................. 29
1.4.8 De onderzoeksrechter .......................................................................................................................... 29
1.4.8.1 Situering .......................................................................................................................... 29
1.4.8.2 Taken van de onderzoeksrechter .................................................................................... 30
1.4.8.3 Statuut van de onderzoeksrechter.................................................................................. 30
1.4.8.4 Toezicht op de onderzoeksrechter ................................................................................. 31
1.4.9 Onderzoeksgerechten .......................................................................................................................... 31
1.4.9.1 Situering .......................................................................................................................... 31
1.4.9.2 Raadkamer ...................................................................................................................... 31
1.4.9.3 Kamer van inbeschuldigingstelling .................................................................................. 32
1.4.10 Vonnisgerechten .................................................................................................................................. 33
1.4.10.1 Statuut van de rechter .................................................................................................... 33
1.4.10.2 Toezicht op rechters ....................................................................................................... 33
1.4.10.3 Indeling van de vonnisgerechten .................................................................................... 33
1.4.10.4 Samenstelling en bevoegdheid van de vonnisgerechten ................................................ 34
1.4.11 Strafuitvoeringsrechtbank.................................................................................................................... 35
1.4.12 Justitieassistenten / Justitiehuizen....................................................................................................... 35
1.4.13 Tuchtrechtbanken ................................................................................................................................ 35
1.5 Beleidsorganen in het strafprocesrecht ............................................................................................... 35
1.5.1 Minister van Justitie ............................................................................................................................. 35
1.5.2 College van procureurs-generaal (in 1997 wettelijk geregeld) ............................................................ 36
1.5.3 Procureur des Konings ......................................................................................................................... 36
1.5.4 Raad van PdK’s & Raad van arbeidsauditeurs ...................................................................................... 36
1.5.5 Beheersorganen van Justitie ................................................................................................................ 36
2 De rechten van verdediging in strafzaken ...................................................................................... 37
2.1 Algemene begrippen ............................................................................................................................ 37
2.2 Overzicht .............................................................................................................................................. 37
2.2.1 Recht op toegang tot de rechter .......................................................................................................... 37
2.2.1.1 Recht op een onafhankelijk en onpartijdig rechter ........................................................ 37
2.2.2 Recht op behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn ....................................................... 38
2.2.2.1 Begrip .............................................................................................................................. 38
Pagina 4 van 161
,Algemene informatie - Definitie
2.2.2.2 Begin- en eindpunt .......................................................................................................... 38
2.2.2.3 Criteria ter beoordeling van de redelijkheid van de duur van het proces ...................... 39
2.2.2.4 Sanctie bij overschrijding van de redelijke termijn ......................................................... 39
2.3 Wettelijke waarborgen bij berpekingen van bepaalde grondrechten ................................................. 39
3 De vorderingen die uit het misdrijf voortvloeien............................................................................ 40
3.1 Strafvordering ...................................................................................................................................... 40
3.1.1 Algemene beginselen ........................................................................................................................... 40
3.1.1.1 Strafvordering en vervolging ........................................................................................... 40
3.1.1.2 Strafvordering, burgerlijke vordering en tuchtvordering ............................................... 40
3.1.2 Personen die de strafvordering uitoefenen ......................................................................................... 40
3.1.2.1 Ambtenaren openbaar ministerie die de SV uitoefenen ................................................ 40
3.1.2.2 Bevoegdheidsconflicten .................................................................................................. 41
3.1.3 Wijze waarop de strafvordering wordt uitgeoefend ............................................................................ 41
3.1.3.1 Beleid inzake de strafvordering ...................................................................................... 41
3.1.3.2 1/ Vervolging ................................................................................................................... 42
3.1.3.3 2/ Snelrechtprocedure .................................................................................................... 43
3.1.3.4 3/ niet-vervolging: het Sepot (rangschikking zonder gevolg) ......................................... 45
3.1.3.5 4/ Buitengerechtelijke afdoening/afhandeling door het parket ..................................... 46
3.1.3.6 Administratieve afhandeling van misdrijven .................................................................. 47
3.1.3.7 5/ Voorafgaande erkenning van schuld .......................................................................... 47
3.1.4 Personen tegen wie de SV wordt uitgeoefend..................................................................................... 49
3.1.4.1 Principe ........................................................................................................................... 49
3.1.4.2 Immuniteiten .................................................................................................................. 49
3.1.5 Extraterritoriale gelding van de SV ....................................................................................................... 52
3.1.6 Prejudiciële vragen en geschillen ......................................................................................................... 52
3.1.6.1 Prejudiciële vragen.......................................................................................................... 53
3.1.6.2 Prejudiciële geschillen ..................................................................................................... 53
3.1.7 Verval van de strafvordering ................................................................................................................ 54
3.1.7.1 Opheffing van de strafwet .............................................................................................. 54
3.1.7.2 Amnestie ......................................................................................................................... 54
3.1.7.3 Klachtafstand .................................................................................................................. 54
3.1.7.4 Dood van de verdachte ................................................................................................... 55
3.1.8 Verjaring van de strafvordering ........................................................................................................... 55
3.1.8.1 Begrip .............................................................................................................................. 55
3.1.8.2 Oude regeling .................................................................................................................. 55
3.1.8.3 nieuwe regeling............................................................................................................... 58
3.1.9 Rechterlijk gewijsde ............................................................................................................................. 59
Pagina 5 van 161
,Algemene informatie - Definitie
3.1.9.1 Vroegere uitspraak.......................................................................................................... 60
3.1.9.2 Nieuwe vervolging .......................................................................................................... 60
3.1.9.3 Buitenlandse rechterlijke uitspraken en het ne bis in idem-effect op die uitspraken .... 61
3.1.10 Buitengerechtelijke afhandeling .......................................................................................................... 61
3.2 Burgerlijke vordering ............................................................................................................................ 61
3.2.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 61
3.2.2 Personen die de BV uitoefenen ............................................................................................................ 62
3.2.3 Personen tegen wie de BV wordt ingesteld ......................................................................................... 62
3.2.4 Wijze van uitoefening BV ..................................................................................................................... 63
3.2.4.1 Keuze tussen burgerlijke rechtbanken en strafgerechten .............................................. 63
3.2.4.2 De BV voor de strafgerechten ......................................................................................... 64
3.2.4.3 BV voor de burgerlijke rechtbanken ............................................................................... 65
3.2.5 Verval van de burgerlijke vordering ..................................................................................................... 65
3.2.5.1 Afstand van vordering en dading .................................................................................... 65
3.2.5.2 Verjaring van de BV ......................................................................................................... 65
3.2.5.3 Rechterlijk gewijsde ........................................................................................................ 66
3.2.6 Gezag strafrechtelijk gewijsde t.a.v. burgerlijk gewijsde ..................................................................... 66
3.2.7 Slachtofferhulpfonds ............................................................................................................................ 66
4 Het vooronderzoek in strafzaken ................................................................................................... 67
4.1 Wijze waarop het vooronderzoek gevoerd wordt ............................................................................... 67
4.1.1 Opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek................................................................................ 67
4.1.2 Wijze waarop misdrijven ter kennis komen van de overheid .............................................................. 67
4.1.3 Wijze waarop misdrijven worden opgespoord en vastgesteld ............................................................ 68
4.1.4 Rechten verdachte, inverdenkinggestelde, burgerlijke partij en derde-beslagene tijdens het
vooronderzoek ..................................................................................................................................... 69
4.2 Personen belast met de opsporing en vaststelling van misdrijven ...................................................... 72
4.2.1 Algemene beginselen ........................................................................................................................... 72
4.2.2 De leidinggevende magistraten ........................................................................................................... 72
4.2.2.1 Openbaar ministerie ....................................................................................................... 72
4.2.2.2 Onderzoeksrechter ......................................................................................................... 73
4.2.3 Politiediensten ..................................................................................................................................... 74
4.2.3.1 Opsporingstaken ............................................................................................................. 74
4.2.3.2 Verhouding politie – magistraten ................................................................................... 74
4.3 Het opsporingsonderzoek .................................................................................................................... 75
4.3.1 Begrip ................................................................................................................................................... 75
4.3.2 De heterdaadprocedure ....................................................................................................................... 75
4.3.3 Proactieve recherche ........................................................................................................................... 76
Pagina 6 van 161
,Algemene informatie - Definitie
4.3.4 Het kaalplukonderzoek ........................................................................................................................ 76
4.3.5 Afsluiting van het opsporingsonderzoek .............................................................................................. 76
4.4 Het gerechtelijk onderzoek .................................................................................................................. 77
4.4.1 Begrip en definitie Art. 55 Sv................................................................................................................ 77
4.4.2 Taakomschrijving van de OR Art. 56 Sv. ............................................................................................... 77
4.4.3 Saisine van de OR ................................................................................................................................. 77
4.4.3.1 Wijze van saisine ............................................................................................................. 78
4.4.3.2 Omvang van de saisine ................................................................................................... 78
4.4.3.3 Gevolgen van de saisine .................................................................................................. 79
4.4.4 Verhouding tussen OR en PdK ............................................................................................................. 79
4.4.4.1 Vorderingen van de PdK t.a.v. de OR .............................................................................. 79
4.4.4.2 Rechtsmiddelen .............................................................................................................. 79
4.4.5 Afsluiting van het GO: regeling van de rechtspleging .......................................................................... 80
4.4.5.1 Voorafgaande procedure ................................................................................................ 80
4.4.5.2 Procedure voor de raadkamer ........................................................................................ 80
4.4.5.3 Mogelijke beslissingen .................................................................................................... 81
4.4.5.4 Rechtsmiddelen inzake regeling rechtspleging art. 135 Sv. ............................................ 82
4.4.6 Controle door kamer van inbeschuldigingsstelling (KI) ........................................................................ 83
4.4.6.1 Ambtshalve toezicht op verloop GO ............................................................................... 83
4.4.6.2 Toezicht op langdurige onderzoeken .............................................................................. 83
4.4.6.3 Toezicht op regelmatigheid rechtspleging: zuivering van de nietigheden ..................... 84
4.5 Onderzoeksverrichtingen ..................................................................................................................... 85
4.5.1 Opnemen van klachten en aangiften ................................................................................................... 85
4.5.2 Identiteitscontroles en gegevensbestanden ........................................................................................ 85
4.5.3 Plaatsbezoek ........................................................................................................................................ 86
4.5.4 Observatie ............................................................................................................................................ 86
4.5.5 Ondervraging van de verdachte ........................................................................................................... 86
4.5.5.1 Minimumrechten ondervraagde ..................................................................................... 86
4.5.5.2 Ondervraging verdachte in OO ....................................................................................... 89
4.5.5.3 Ondervraging verdachte in GO ....................................................................................... 89
4.5.5.4 Ondervraging met behulp van audiovisuele media ........................................................ 89
4.5.5.5 Verhoor met een polygraaftest....................................................................................... 90
4.5.6 Inverdenkingstelling van de verdachte ................................................................................................ 90
4.5.6.1 Rechten Inverdenkinggestelde (IVG) .............................................................................. 90
4.5.6.2 Impliciete inverdenkingstelling ....................................................................................... 90
4.5.6.3 Inverdenkingstelling en loyauteitsplicht ......................................................................... 90
4.5.7 Getuigenverhoor .................................................................................................................................. 91
Pagina 7 van 161
,Algemene informatie - Definitie
4.5.7.1 In opsporingsonderzoek .................................................................................................. 91
4.5.7.2 In gerechtelijk onderzoek................................................................................................ 91
4.5.7.3 Anonieme getuigen ......................................................................................................... 92
4.5.7.4 bedreigde getuige ........................................................................................................... 93
4.5.8 Inwinnen bankgegevens ....................................................................................................................... 97
4.5.9 Deskundigenonderzoek ........................................................................................................................ 97
4.5.9.1 In het opsporingsonderzoek ........................................................................................... 97
4.5.9.2 In het gerechtelijk onderzoek ......................................................................................... 98
4.5.10 DNA-onderzoek .................................................................................................................................... 98
4.5.10.1 In het opsporingsonderzoek ........................................................................................... 98
4.5.10.2 In het gerechtelijk onderzoek ......................................................................................... 99
4.5.11 Inobservatiestelling .............................................................................................................................. 99
4.5.12 Fouillering........................................................................................................................................... 100
4.5.13 Onderzoek aan het lichaam ............................................................................................................... 100
4.5.14 Huiszoeking ........................................................................................................................................ 100
4.5.15 Inkijkoperatie ..................................................................................................................................... 102
4.5.16 Inbeslagneming .................................................................................................................................. 102
4.5.17 Databeslag en netwerkzoeking .......................................................................................................... 103
4.5.17.1 Databeslag .................................................................................................................... 103
4.5.17.2 Zoeking in informaticasysteem ..................................................................................... 103
4.5.17.3 Medewerkingsplicht particulieren ................................................................................ 104
4.5.17.4 Bevel tot snelle bewaring van gegevens ....................................................................... 104
4.5.18 Uitgestelde tussenkomst edm............................................................................................................ 104
4.5.18.1 Begrip ............................................................................................................................ 104
4.5.18.2 Uitgestelde tussenkomst .............................................................................................. 105
4.5.18.3 Varianten....................................................................................................................... 105
4.5.19 Schending briefgeheim ...................................................................................................................... 105
4.5.20 Identificatie telefoonnumers edm. .................................................................................................... 106
4.5.20.1 Identificatie van gebruikers telecommunicatie art. 46bis Sv. ....................................... 106
4.5.20.2 Opsporen of lokaliseren elektronische communicatie ................................................. 106
4.5.21 Afluistering van privé(tele)communicaties ........................................................................................ 107
4.5.21.1 Situering ........................................................................................................................ 107
4.5.21.2 Beschermde communicaties ......................................................................................... 108
4.5.21.3 Grondvoorwaarden ....................................................................................................... 108
4.5.21.4 Vormvoorwaarden ........................................................................................................ 109
4.5.21.5 Praktische uitvoering .................................................................................................... 109
4.5.22 Bijzondere opsporingsmethoden ....................................................................................................... 110
Pagina 8 van 161
, Algemene informatie - Definitie
4.5.22.1 Algemeen ...................................................................................................................... 110
4.5.22.2 Welke methoden? ......................................................................................................... 113
4.5.23 Voorlopige maatregelen tav rechtspersonen .................................................................................... 116
4.5.24 Beknopt voorlichtingsrapport en maatschappelijke enquête ............................................................ 116
4.5.25 Europees beschermingsbevel en onderzoeksbevel ........................................................................... 116
4.6 De voorlopige hechtenis (VH) ............................................................................................................ 117
4.6.1 Algemene beginselen ......................................................................................................................... 117
4.6.1.1 Bronnen ........................................................................................................................ 117
4.6.1.2 Kenmerken .................................................................................................................... 117
4.6.1.3 Andere titels van vrijheidsberoving .............................................................................. 118
4.6.2 Arrestatie ........................................................................................................................................... 118
4.6.2.1 Begrip ............................................................................................................................ 118
4.6.2.2 Termijn van 48 uur (= zonder bevel van een rechter) ................................................... 120
4.6.3 Bevel tot medebrenging ..................................................................................................................... 120
4.6.4 Bevel tot aanhouding ......................................................................................................................... 121
4.6.4.1 1/ Grondvoorwaarden .................................................................................................. 121
4.6.4.2 2/ Vormvoorwaarden ................................................................................................... 122
4.6.5 Verbod van vrij verkeer ...................................................................................................................... 123
4.6.5.1 Verbod van contact met derden ................................................................................... 123
4.6.5.2 Verbod van contact met bepaalde personen ............................................................... 123
4.6.6 Opheffing aanhoudingsbevel Art. 25 ................................................................................................. 123
4.6.7 Aanhoudingsbevel t.a.v. in vrijheid gelaten verdachte ...................................................................... 123
4.6.8 Rechterlijk toezicht op VH .................................................................................................................. 124
4.6.8.1 Algemeen ...................................................................................................................... 124
4.6.8.2 Handhaving aanhoudingsbevel door raadkamer .......................................................... 124
4.6.8.3 Na de regeling van de rechtspleging ............................................................................. 127
4.6.9 VH en regeling van de rechtspleging .................................................................................................. 127
4.6.10 Onmiddellijke aanhouding ter terechtzitting ..................................................................................... 128
4.6.11 Alternatieven voor de VH ................................................................................................................... 128
4.6.11.1 Vrijheid onder voorwaarden ......................................................................................... 128
4.6.11.2 Vrijheid mits borgsom ................................................................................................... 129
4.6.12 Onwerkzame hechtenis ...................................................................................................................... 129
4.6.13 Europees aanhoudingsbevel .............................................................................................................. 129
4.6.13.1 Definitie......................................................................................................................... 129
4.6.13.2 Bronnen ........................................................................................................................ 130
4.6.13.3 Voorwaarden m.b.t. het feit waarvoor overlevering wordt gevraagd .......................... 130
4.6.13.4 Voorwaarden m.b.t. de gezochte persoon ................................................................... 131
Pagina 9 van 161
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudent011. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.43. You're not tied to anything after your purchase.
