Summary
Samenvatting Uitwerking ziektebeelden Acute Zorg (AZ)
- Course
- Institution
Uitwerking ziektebeelden uit het blok Acute Zorg (AZ)
[Show more]
Seller
Follow
merel_tent
Content preview
ZiektebeeldenDeze toetsmatrijs blok 3 Acute Zorg 2023/2024 bevat het onderdeel ziektebeelden: pijn op de borst,
acute verwardheid, stemmingsstoornissen, medische aspecten kinderen, shock en zwangerschap.
Acute B meningitis
De student kan het ziektebeeld uitwerken
Meningitis
Onder de infectieziekten van de hersenen vallen meningitis en encefalitis. Meningitis
(hersenvliesontsteking) is een acute ontsteking van de hersenvliezen en de subarachnoïdale
ruimte. meestal is de oorzaak een infectie, maar in zeldzame gevallen kan meningitis ook
veroorzaak worden door een auto-immuunaandoeningen, metastasen of als reactie op medicatie.
Encefalitis (hersenontsteking) is een ontsteking van het hersenweefsel, meestal veroorzaakt door
een virus.
Acute bacteriële meningitis is een ernstige, snel progressieve, bacteriële infectie van de
hersenvliezen en subarachnoïdale ruimte, die een hoge mortaliteit kent. Door vaccinatie is de
incidentie (vooral onder kinderen) afgenomen. Vroegtijdige onderkenning en snelle behandeling is
van groot belang om de mortaliteit te verlagen en ernstige complicaties te voorkomen. Daarom
wordt behandeling al gestart zodra aan de diagnose meningitis wordt geacht.
Risicofactoren
Een verhoogd risico op een acute bacteriële meningitis hebben zorgvragers:
- Bij wie het immuunsysteem minder goed werkt: jonge kinderen, ouderen, zorgvragers die
immunosuppressiva gebruiken en zorgvragers met aandoeningen van het immuunsysteem
- Met een infectie van bovenste luchtwegen: sinusitis, otitis media, mastoïditis
- Met traumatische hoofd-hersenletsel (met liquorlekkage)
- Na een operatie aan de hersenen of het ruggenmerg
Etiologie
De meest voorkomende verwekkers van bacteriële meningitis zijn Neisseria meningitis
(meningokok), Streptococcus pneumoniae (pneumokok) en Haemophilus influenza type B (Hib). In
Nederland en België kunnen verschillende stammen meningokokken (A,B,C,W en Y) meningitis
veroorzaken.
Bij neonaten wordt meningitis veroorzaakt door andere verwekkers, meestal groep B-streptokokken,
E coli en Listeria. Na traumatisch hoofdhersenletsel en operaties aan de hersenen of ruggenmerg is
Staphylococcus aureus (stayylokok) een veelvoorkomende verwekker.
Pathofysiologie
Een besmetting met meningokokken, pneumokokken en Hib vindt plaats via aerosolen
(druppelbesmetting) van een naar de luchtwegen. Veel mensen zijn drager zonder zelf
ziekteverschijnselen te hebben. Bij een klein deel van de mensen kunnen de bacteriën zich via de
bloedbaan verspreiden naar de hersenvliezen (meningen) en de liquor in de subarachnoïdale ruimte).
in sommige gevallen vindt verspreiding naar de hersenvliezen plaats vanuit een nabijgelegen infectie,
zoals een otitis media of sinusitis, of vanuit een wond door een trauma of operatie.
,Bacteriën die zich vermenigvuldigen brengen een lokale ontstekingsreactie van de hersenvliezen
en in de subarachnoïdale liquorruimte op gang. Er treedt irritatie en zwelling van de hersenvliezen
op en in de liquor bevinden zich bacteriën en leukocyten. De ontsteking kan zich uitbreiden naar
het onderliggende hersenweefsel, de hersenzenuwen en naar de ventrikels. Zwelling in het
hersenweefsel kan zorgen voor intracraniële drukverhoging en leiden tot schade aan de neuronen.
In ernstige gevallen kan ook een sepsis ontstaan. Dit zien we met name bij een infectie met
meningokokken.
Symptomen
Bacteriële meningitis kan beginnen met een aantal dagen toenemende aspecifieke klachten van
algehele malaise (= gevoel van ongemak), koorts en braken, maar kan ook direct ernstige
symptomen geven, zonder tekenen vooraf.
De typische combinatie van koorts, hoofdpijn en nekstijfheid is bij de helft van de zorgvragers niet
aanwezig. We onderscheiden neurologische symptomen en algemene symptomen.
,Neurologische symptomen:
- Hevige hoofdpijn, soms ook rugpijn
- Overgevoeligheid voor licht
- Nekstijfheid (gespannen nekspieren, waardoor de kin naar de borst brengen niet mogelijk is)
- Bewustzijnsdaling (verwardheid, sufheid)
Algemene symptomen:
- Hoge koorts, koude rillingen
- Braken
- Tachycardie (= snel hartritme)
Ernstige meningitis kan daarnaast gepaard gaan met epileptische aanvallen en coma.
Huidafwijkingen zoals petechiën komen vooral voor bij een meningokokken sepsis (=
bloedvergiftiging).
Bij ouderen zien we vaak geen nekstijfheid en weinig koorts. Zuigelingen met meningitis hebben
atypische verschijnselen zoals slecht drinken, sufheid, verhoogde prikkelbaarheid en ‘luierpijn’.
Tijdens het verschonen van de luier huilt de zuigeling dan wanneer de beentjes richting het hoofd
worden bewogen. Dit rekt namelijk de ontstoken hersenvliezen op, wat pijn veroorzaakt.
Diagnostiek
Bij een klinische verdenking op een bacteriële meningitis dient alle diagnostiek met spoed ingezet te
worden. De behandeling wordt gelijktijdig gestart. Bij het algemene bloedonderzoek wordt onder
meer gekeken naar infectieparameters en stollingswaarden.
Daarnaast worden bloedkweken afgenomen. Met een lumbaalpunctie (ruggenprik) wordt liquor
afgenomen en ingestuurd voor een gramkleuring, liquorkweek en overige testen. Het aantal
leukocyten in de liquor is verhoogd. Ook kan de liquor troebel zijn van kleur.
Regelmatig wordt eerst een CT-scan gemaakt om te kijken of een lumbaalpunctie wel mogelijk is.
Soms is er namelijk een afwijking op de CT-scan te zien, waardoor een lumbaalpunctie kan leiden tot
inklemming.
Behandeling
, Een zorgvrager met (een verdenking op) een bacteriële meningitis wordt opgenomen in een
ziekenhuis en zo snel mogelijk behandeld met intraveneuze antibiotica. Daarnaast wordt
intraveneus dexamethason (een corticosteroïd) gegeven om zwelling in de hersenen tegen te gaan.
Ernstige zieke zorgvragers worden opgenomen op een medium of intensive-care, waar zorgvuldige
bewaking van vitale functies en aanvullende behandeling van sepsis en/of intracraniële
drukverhoging kan plaatsvinden.
Complicaties
Door uitbreiding van de ontsteking in het hersenweefsel en de ventrikels kunnen hydrocefalus,
hersenabcessen, ontsteking van hersenzenuwen en zelfs infarcten ontstaan. Zwelling van de
hersenen kan leiden tot intracraniële drukverhoging met inklemming. Specifiek bij meningokokken-
meningitis treedt vaak een bijkomende sepsis en diffuse intravasale stolling op.
Gehoorverlies (door schade aan een gehoorzenuw of het middenoor) komt na een bacteriële
meningitis zo vaak voor dat na een doorgemaakte meningitis het gehoor standaard getest wordt.
andere mogelijke restverschijnselen zijn onder andere cognitieve en gedragsstoornissen, epilepsie en
parese.
Prognose
Bij zorgvragers met acute bacteriële meningitis is de mortaliteit rond de 20%. Bewustzijnsverlies en
tekenen van intracraniële drukverhoging (= druk binnen schedel) bij opname zijn voorspellers van
een slechte prognose. Een tijdige behandeling (met antibiotica en dexamethason) heeft een gunstig
effect op de mortaliteit en de complicaties/restverschijnselen.
Preventie
Algemene hygiënische maatregelen (handen wassen, hoesten en niezen in de ellenboog)
verminderen de overdracht. Zorgvragers worden de eerste 24 uur van antibioticatoediening in
isolatie verpleegd, waarbij speciale voorzorgsmaatregelen worden getroffen om besmetting van
anderen, inclusief zorgpersoneel, te voorkomen.
Meningitis door meningokokken dient gemeld te worden bij de GGD, waarna contactonderzoek
plaatsvindt. Nauwe contacten worden behandeld met een preventieve antibioticumkuur. Het
vaccinatieprogramma in Nederland en België omvat vaccinaties tegen Hib, pneumokokken en
meningokokken (ACWY). Hierdoor is het aantal gevallen van meningitis sterk gedaald.
Verpleegkundige aandachtspunten
Verpleegkundigen kunnen een rol spelen bij het signaleren van meningitis door te letten op de
genoemde symptomen. Het is van belang dat een verpleegkundige alert is op veranderingen in de
symptomen. Bij verergering kan er sprake zijn van een eerdergenoemde complicatie. Het is dan
belangrijk om snel te handelen om verdere complicaties en restverschijnselen te beperken. De
verpleegkundige moet daarnaast aandacht hebben voor de preventie en vroeg signalering van onder
andere decubitus (bij immobiliteit) en ondervoeding (bij moeheid, misselijkheid en braken).
Daarnaast is het van belang dat de verpleegkundige de zorgvrager en zijn naasten begeleidt en
voorlicht, onder andere met betrekking tot mogelijke restverschijnselen. Verpleegkundigen spelen
bovendien een belangrijke rol bij de verschillende vormen van preventie die we hebben beschreven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merel_tent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now