Een eigen, volledige uitgewerkte samenvatting van het vak 'Bloed, bloedsomloop & spijsvertering'. (module 2 van het onderwijsvak fysiologie/neurofysiologie
Bloed, bloedsomloop & spijsvertering
Hoofdstuk 1= Het bloed
1. Inleiding=
- Circulerend bloedvolume=
• Bloed is 6-8% van het lichaamsgewicht.
➢ Vrouwen: 3.6 liter
➢ Mannen: 4.5 liter
- Functies bloed=
• O2-voorziening (gasuitwisseling)
• Aanvoeren van voedingsstoffen
• Afvoeren van afvalstoffen
• Homeostasefunctie in lichaam
• Temperatuursregeling
• Communicatie
• Bescherming en afweer
- Samenstelling bloed=
• Bestaat uit=
➢ +/- 45%= cellulaire structuren
➢ +/- 55%= het plasma
➔ 2% (an)organisch materiaal
➔ 8% Protiëne (Albumine, Globulines & stollingfactoren)
➔ 90% uit water
• Bevat hematocriet
➢ Wat= het volume erytrocyten in het volume bloed
➢ Hoeveelheid= 42-45% van het volume bloed
➢ Meting=
➔ Er wordt bloed genomen= arm wordt afgespannen en er wordt bloed genomen
➔ Een tube gevuld met bloed (met anticoagulans/ antistollingsmedicatie) snel rond te
draaien
➔ We krijgen een scheiding van 3 lagen in de tuben (rode, dunne witte & heldere gele)
Rode laag= de rode bloedcellen (= de hematocrietwaarden)
Witte laag= de bloedplaatjes & witte bloedcellen
Gele laag= plasma
➔ We meten de hoogte va de rode laag (RBC) en vergelijken deze met de totale
hoeveelheid bloed in de buis (= gemiddeld 42-45% RBC)
,2. Erythrocyten of rode bloedcellen (RBC)=
- Structuur & functie=
• Bij volwassen= de ciculerende RBC zijn ongekernde
• Vorm=
➢ Speciale vorm= biconcave
➔ Functie: zorgt voor een grote verhouding van de membraanoppervlakte ten opzichte
van het celvolume.
➔ 2 voordelen:
A) De biconcave vorm draagt door zijn grote diffusieoppervlak bij tot een optimale
gasuitwisseling bij het transport van O2 door de RBC.
B) RBC kunnen hiermee doorheen smalle capillairen geduwd worden & sterk
vervormen zonder dat het plasmamembraan fel uitrekt.
<-> Bolvormige cellen kunnen geen vervorming ondergaan zonder uitrekking
➢ Diameter= 7-8 m
• Samenstelling=
➢ Bevatten GEEN organel
➢ Bevat hemoglobine (de belangrijkste O2-binders)
• Werking=
➢ Hemoglobine vormt 98% van de cytosolaire proteïnen (Fe2+ -ion van Hb bindt O2)
➢ O2 wordt in het bloed getransporteerd als een opgelost gas of gebonden aan het Hb
➢ Per 100 ml bloed komt er slechts 0.3 ml opgeloste O2 voor, wat een probleem is want
wij hebben er 250ml nodig in rust.
• Hemogobine=
➢ Wat= een proteïne samengesteld uit 4 globulaire subeenheden
➢ 1 Glubulaire subeenheid=
➔ Bestaat uit een polypeptide keten
➔ Met hieraan gebonden heemgroepen met Fe 2+
➢ Hoeveelheid= In menselijk lichaam zit er +/- 750 g Hemoglobine
➢ Functie= kan 1 liter O2 per minuut vervoeren
- Vorming & afbraak RBC=
• Het aantal circulerende RBC wordt bepaald door=
➢ Het lichaamsgewicht (= +/- 5 x106 cellen/mm3)
➢ De voedingstoestand
➢ Het geslacht
• Wat= er worden steeds RBC afgebroken & terug aangemaakt
• Hoe= dankzij verschillende organen
➢ Lever, milt, lymfeknopen & beenmerg
RBC worden in alle organen gemaakt
Beenmerg neemt de functie meer over
Vervetting van het beenmerg=
> Geel merg: inactief
> Rood merg: actief
Rood beenmerg beperkt zich tot enkele
lichaamsdelen.
,• RBC-vormende organen=
➢ Functie=
➔ Hematopoïese= een Progressieve morfologische deling
➔ Erytrpoïese (5dagen)= een differentiatie van de pluripotente stamcel → een RBC
De pluripotente stamcel wordt omgezet tot unipotente stamcel van de rode
reeks.
Vervolgens daalt de celkern & het celvolume & de hoeveelheid RNA
De Hb-synthese stijgt zodat uiteindelijk een nieuw/rijp RBC ontstaat
➢ Nodige factoren=
➔ Fe2+ (nodig voor de Hb)
➔ Cu2+
➔ Vitamine C
➔ Verschillende vitamines van de B-groep
➢ Controlerende factoren= hormonen & groeifactoren (erythropoïetine)
• Erythropoïetine=
➢ Wat= een groeifactor dat inwerkt op het beenmerg, waar het productie van RBC
stimuleert.
➢ De regelende factor= de hoeveelheid O2, die worden aangeboden in weefsels
➢ Erythropoïetine wordt bij daling van de hoeveelheid aangevoerde O2 vrnmlk. door
nierendotheelcellen vrijgezet Dit gebeurt eveneens wanneer het lichaam zich bevindt in
een milieu met een lage partiële O2-spanning (hoogtestages!). Androgenen en
corticosteroïden zijn andere factoren die de erythropoïese stimuleren.
➢ Te kort aan erythropoïetine → RBC tekort = patiënten met kanker/nierziekte
, • Afbraak van RBC =
➢ Aantal RBC= +/- (25x1012)
➢ Gemiddelde levensduur van RBC is +/- 120 dagen
➢ +/- 0.8 % van de RBC worden afgebroken
➢ Bij ouder worden= enzymatische activiteit van RBC daalt & kan zijn functie niet meer
optimaal uitvoeren.
➢ Afbraak RBC gaat gemakkelijker onder stress
➢ Selectieplaats RBC afbraak= milt (+ lever & beenmerg)
➔ RBC komt onder stress te staan (dunne doorgangen & lichte zure pH
➔ Plasmembraan van de oude RBC breekt af
➔ Macrofagen ruimen deze oude RBC op
• Anemie=
➢ Wat= bloedarmoede, door te weinig functionele RBC in het lichaam
➢ Oorzaken=
➔ Verhoogd bloedverlies
➔ Verminderde aanmaak RBC
➔ Verhoogde afbraak van RBC
➔ Te weinig O2 naar weefsels (Vermoeidheid→Kortademigheid→Hartkloppingen)
➔ Ijzertekort (Bv: Ferriprieve anemie)
Meest voorkomende vorm van anemie
Wat= te kleine RBC
➢ Wat gebeurd er?=
➔ De O2-transportcapaciteit daalt
➔ Hierdoor hartactiviteit stijgt
• Ijzerverlies=
➢ Normale omstandigheden= zeer weinig ijzerverlies
➢ Oorzaken=
➔ Celafschilfering
Gevolg: verlies van +/- 1 mg/dag, wat normaal gecompenseerd wordt door
normale ijzeropname in het lichaam via de voeding
➔ Bloedverlies (Bv: bloeddonor, menstruatie of ander bloedingen, zwangerschap)
➔ Bij kinderen (= malabsorptie door de darm of aan een onvoldoende dieet)
➢ Ferriprieve anemie= een vorm van anemie dat algemene vermoeidheid uitlokt en dat
optreedt wanneer ijzerverlies belangrijker is dan ijzeropname.
➢ Gevolg ijzertekort= leidt tot kleinere RBC die Hb-arm zijn
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirthedrieskens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.99. You're not tied to anything after your purchase.
