INLEIDING BOEKHOUDEN
HOOFDSTUK 1 ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER................................................................................................................................................. 5
1.1 WAT IS BOEKHOUDEN? .........................................................................................................................................................................................................5
1.2 WIE ZIJN DE INFORMATIEVRAGERS?........................................................................................................................................................................................5
1.3 DE JAARREKENING, EEN ANTWOORD AAN DE INFORMATIEVRAGERS.......................................................................................................................................................................... 5
1.4 JAARREKENING: VOLLEDIG OF VERKORT MODEL........................................................................................................................................................................................................... 6
1.4.1 Criteria .................................................................................................................................................................................................................... 6
1.5 JAARREKENING VOLGENS MICROMODEL......................................................................................................................................................................................................................... 8
1.5.1 Microvennootschap ................................................................................................................................................................................................. 8
1.5.2 Twee achtereenvolgende boekjaren........................................................................................................................................................................ 9
2.1 GRONDSLAGEN .................................................................................................................................................................................................................................................................. 9
2.2 VASTLEGGEN VAN GEBEURTENISSEN ........................................................................................................................................................................................................................... 10
2.3 VASTSTELLEN VAN DE WAARDE VAN DE GEREGISTREERDE GEBEURTENISSEN ...................................................................................................................................................... 11
2.4 REGELS IN VERBAND MET DE RAPPORTERING ............................................................................................................................................................................................................ 12
HOOFDSTUK 3 DE BOEKHOUDTECHNIEK ...................................................................................................................................................................... 12
HOOFDSTUK 4 DE ONDERNEMING IS BTW-PLICHTIGE................................................................................................................................................ 12
4.1 INLEIDING ....................................................................................................................................................................................................................................................................... 12
4.2 BELASTINGEN OVER DE TOEGEVOEGDE WAARDE ...................................................................................................................................................................................................... 13
4.3 BELASTINGDRAGER........................................................................................................................................................................................................................................................ 13
4.4 BELASTINGPLICHTEN..................................................................................................................................................................................................................................................... 13
4.5 PLAATS VAN LEVERING ................................................................................................................................................................................................................................................. 14
4.5.1 Levering en verwerving van goederen .................................................................................................................................................................. 14
4.5.2 Plaats van levering ................................................................................................................................................................................................ 15
4.6 MAATSTAF VAN HEFFING .............................................................................................................................................................................................................................................. 15
4.7 BTW-TARIEF ................................................................................................................................................................................................................................................................. 15
4.8 BTW-AANGIFTE............................................................................................................................................................................................................................................................. 16
4.9 BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................................................................................................................................................................. 16
HOOFDSTUK 5 DE AANKOOPCYCLUS .............................................................................................................................................................................. 16
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 1
, 5.2.4 Inkomende creditnota – handelsgoederen, grond- en hulpstoffen........................................................................................................................ 17
5.3 KORTINGEN .................................................................................................................................................................................................................................................................... 17
5.3.1 Commerciële kortingen, rechtstreeks vermeld op factuur .................................................................................................................................... 17
5.3.2 Commerciële korting, achteraf via een creditnota................................................................................................................................................ 17
5.3.3 Financiële kortingen ............................................................................................................................................................................................. 18
5.4 AANKOPEN EN BIJZONDERE BTW-ASPECTEN ............................................................................................................................................................................................................. 19
5.4.1 Inkomende factuur – BTW niet of volledig aftrekbaar ......................................................................................................................................... 19
5.4.2 Werken in onroerende staat ................................................................................................................................................................................. 19
5.4.3 Intracommunautaire leveringen: verkopen aan klanten in EU-lidstaten, andere dan België .............................................................................. 19
5.4.4 Invoer: aankoop uit niet-EU lidstaat..................................................................................................................................................................... 19
5.5 AFLOOP VAN DE AANKOOPVERRICHTING: BETALING................................................................................................................................................................................................. 20
5.5.1 Betaling via overschrijving.................................................................................................................................................................................... 20
5.5.2 Betalingen via kas ................................................................................................................................................................................................. 20
5.6 AANKOPEN GEFACTUREERD IN VREEMDE VALUTA .................................................................................................................................................................................................... 21
5.6.1 Negatieve wisselresultaten.................................................................................................................................................................................... 21
5.6.2 Positieve wisselresultaten ..................................................................................................................................................................................... 21
HOOFDSTUK 6 DE VERKOOPCYCLUS ............................................................................................................................................................................... 22
6.1 VERANTWOORDINGSSTUKKEN ..................................................................................................................................................................................................................................... 22
6.2 UITGAANDE FACTUUR EN UITGAANDE CREDITNOTA ................................................................................................................................................................................................. 22
6.2.1 Uitgaande verkoopfactuur .................................................................................................................................................................................... 22
6.2.2 Uitgaande creditnota ............................................................................................................................................................................................ 22
6.2.3 Aankoopfactuur voor kosten van verkoop gepresteerd door derden ................................................................................................................... 23
6.3 KORTINGEN .................................................................................................................................................................................................................................................................... 23
6.3.1 Commerciële kortingen rechtstreeks vermeld op de factuur ................................................................................................................................ 23
6.3.2 Commerciële kortingen achteraf via een creditnota toegekend ........................................................................................................................... 23
6.3.3 Financiële kortingen ............................................................................................................................................................................................. 24
6.4 VERKOPEN EN BIJZONDERE BTW-ASPECTEN .............................................................................................................................................................................................................. 25
6.4.1 Levering van werken in onroerende staat ............................................................................................................................................................ 25
6.4.2 Intracommunautaire leveringen: verkopen aan klanten in EU-lidstaten, andere dan België .............................................................................. 25
6.4.3 Uitvoer: verkopen aan klanten buiten de EU-lidstaten ......................................................................................................................................... 25
6.5 AFLOOP VAN DE VERKOOPVERRICHTING: ONTVANGST ............................................................................................................................................................................................. 25
6.5.1 Ontvangen in kas................................................................................................................................................................................................... 25
6.5.2 Ontvangsten via overschrijvingen ......................................................................................................................................................................... 26
6.6 VERKOPEN GEFACTUREERD IN VREEMDE VALUTA .................................................................................................................................................................................................... 26
6.6.1 Positieve wisselresultaten ..................................................................................................................................................................................... 26
6.6.2 Negatieve wisselresultaten.................................................................................................................................................................................... 27
HOOFDSTUK 7 DE BETALINGS- EN INNINGSCYCLUS ..................................................................................................................................................... 27
7.1 INLEIDING ....................................................................................................................................................................................................................................................................... 27
7.2 FINANCIËLE KORTING VERSTREKT AAN KLANTEN ..................................................................................................................................................................................................... 27
7.3 FINANCIËLE KORTING VERKREGEN VAN LEVERANCIERS ........................................................................................................................................................................................... 28
7.4 OVERDRACHT TUSSEN KAS EN BANK ........................................................................................................................................................................................................................... 28
7.4.1 Overdracht van kas naar bank.............................................................................................................................................................................. 28
7.5 GIRAAL VERKEER: KREDIETINSTELLINGEN ................................................................................................................................................................................................................. 29
7.5.1 Sorting van klanten op de rekening van de onderneming .................................................................................................................................... 29
7.5.2 Cheques door klant uitgeschreven ten gunste van de onderneming ..................................................................................................................... 29
7.5.3 Overschrijving ten gunste van leveranciers .......................................................................................................................................................... 29
7.5.4 Uitgeschreven cheques ten gunste van leveranciers ............................................................................................................................................. 30
7.5.5 Verrichtingen tussen financiële instellingen onderling......................................................................................................................................... 30
7.6 BETAALKAARTEN ........................................................................................................................................................................................................................................................... 31
7.6.1 Ontvangsten van klanten via betaalkaarten ......................................................................................................................................................... 31
7.6.2 Betaling aan leveranciers via betaalkaarten ........................................................................................................................................................ 31
7.7 KREDIETKAARTEN (MASTERCARD, AMERICAN EXPRESS, VISA …)........................................................................................................................................... 32
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 2
, 7.7.1 Boeking bij de kaarthouder................................................................................................................................................................................... 32
7.7.2 Boeking bij de begunstige! .................................................................................................................................................................................... 32
7.8 AFHANDELEN VAN VORDERINGEN EN SCHULDEN IN VREEMD GELD........................................................................................................................................................................ 33
7.8.1 Afhandelen van vorderingen in vreemde valuta ................................................................................................................................................... 33
HOOFDSTUK 8 DE PERSONEELSCYCLUS ......................................................................................................................................................................... 34
8.1 BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................................................................................................................................................................. 34
8.1.1 Berekening bezoldigingeN .................................................................................................................................................................................... 34
8.1.2 Voorschotten op bezoldigingen personeel ............................................................................................................................................................ 35
8.1.3 Bezoldiging van bestuurders en zaakvoerders ..................................................................................................................................................... 35
A. Vennootschap................................................................................................................................................................................................................. 35
B. Handelaar-natuurlijk persoon....................................................................................................................................................................................... 36
8.1.4 Beslaglegging op bezoldegingen ........................................................................................................................................................................... 36
8.2 PERSONEELSADMINISTRATIE WANNEER DE ONDERNEMING BEROEP DOET OP EEN ERKEND SOCIAAL SECRETARIAAT.................................................................................... 38
8.2.1 Wat is een sociaal secretariaat? ............................................................................................................................................................................ 38
8.2.2 Boekhoudkundige Verwerking .............................................................................................................................................................................. 38
8.3 VAKANTIEGELD.............................................................................................................................................................................................................................................................. 38
8.3.1 Basisprincipe ......................................................................................................................................................................................................... 38
8.3.2 Boekhoudkundige verwerking .............................................................................................................................................................................. 39
Boekjaar 20N0.................................................................................................................................................................................................................... 39
Boekjaar 20N1.................................................................................................................................................................................................................... 39
HOOFDSTUK 9 DE INVESTERINGSCYCLUS ...................................................................................................................................................................... 40
HOOFDSTUK 10 DE FINANCIERINGSCYCLUS .................................................................................................................................................................. 44
10.1 EIGEN VERMOGEN .................................................................................................................................................................................................................................................... 44
10.2 SCHULDEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR ....................................................................................................................................................................................................................... 45
10.2.1 Aflossingstabel: gelijke aflossing ........................................................................................................................................................................... 45
10.2.2 Overlopende rekeningen ....................................................................................................................................................................................... 48
A. Overlopende rekeningen van het actief ................................................................................................................................................................... 48
B. Overlopende rekeningen van het passief ................................................................................................................................................................. 49
10.3 SCHULDEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR ................................................................................................................................................................................................................. 49
10.3.1 Ontvangen leverancierskrediet ............................................................................................................................................................................. 49
10.3.2 Bank, voorschotten in R/C..................................................................................................................................................................................... 49
HOOFDSTUK 11 DE JAARLIJKSE AFSLUITING EN OPMAAK VAN DE JAARREKENING .............................................................................................. 50
11.1 INLEIDING ................................................................................................................................................................................................................................................................. 50
11.2 DE VOORLOPIGE PROEF- EN SALDIBALANS ........................................................................................................................................................................................................... 50
11.3 INVENTARISVERRICHTINGEN IN VERBAND MET AANKOPEN EN VERKOPEN ..................................................................................................................................................... 51
11.3.1 Ontvangen goederen of diensten waarvoor de onderneming nog geen factuur voor heeft gekregen.................................................................. 51
11.3.2 Nog te ontvangen creditnota’s op aangekochte goederen.................................................................................................................................... 51
11.3.3 Verkochte goederen waarvoor nog geen factuur opgemaakt is ........................................................................................................................... 52
11.3.4 Nog op te maken creditnota’s ............................................................................................................................................................................... 52
11.4 INVENTARISVERRICHTINGEN I.V.M. VOORRADEN ............................................................................................................................................................................................... 52
11.4.1 In handelsondernemingen ..................................................................................................................................................................................... 52
B. Waardevermindering handelsgoederen ....................................................................................................................................................................... 53
11.4.2 In Productieondernemingen .................................................................................................................................................................................. 53
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 3
, A. Aangekochte voorraden (zie handelsondernemingen) ................................................................................................................................................ 53
B. Geproduceerde voorraden............................................................................................................................................................................................. 54
11.5 UITSTEL EN ANTICIPATIEPOSTEN........................................................................................................................................................................................................................... 55
11.5.1 Algemeen............................................................................................................................................................................................................... 55
11.5.2 Uitstelposten.......................................................................................................................................................................................................... 56
A. Over te dragen kosten ................................................................................................................................................................................................... 56
B. Over te dragen opbrengsten.......................................................................................................................................................................................... 56
11.5.3 Anticipatieposten .................................................................................................................................................................................................. 57
A. Toe te rekenen kosten ................................................................................................................................................................................................... 57
B. Verkregen opbrengsten ................................................................................................................................................................................................. 57
11.6 INVENTARISVERRICHTINGEN IN VERBAND MET VORDERINGEN EN SCHULDEN................................................................................................................................................ 58
11.6.1 Problematiek van de waardering in vreemde valuta ........................................................................................................................................... 58
A. Ontstaan ......................................................................................................................................................................................................................... 58
B. Inning of betaling ........................................................................................................................................................................................................... 59
C. Tussentijdse inventaris .................................................................................................................................................................................................. 59
11.6.2 Twijfelachtige vorderingen en waardeverminderingen........................................................................................................................................ 61
A. Dubieuze vordering ....................................................................................................................................................................................................... 61
B. AFwikkeling ................................................................................................................................................................................................................... 62
Scenario 1: Bewerking op de volgende inventarisdatum ............................................................................................................................................ 62
Scenario 2: Definitieve afwikkeling .............................................................................................................................................................................. 63
Scenario 3: Minnelijk of collectief akkoord ...................................................................................................................................................................63
11.6.3 Schulden ................................................................................................................................................................................................................ 63
11.6.4 Btw ........................................................................................................................................................................................................................ 64
11.7 INVENTARISVERRICHTINGEN IN VERBAND MET VASTE ACTIVA......................................................................................................................................................................... 65
11.7.1 Afschrijvingen........................................................................................................................................................................................................ 65
11.7.2 Waardeverminderingen ........................................................................................................................................................................................ 66
DEEL 2 HOOFDSTUK 12 ................................................................................................................................................................................................................. 66
11.8 RESULTAATBESTEMMING OPMAKEN ..................................................................................................................................................................................................................... 66
11.9 VENNOOTSCHAPSBELASTINGEN ............................................................................................................................................................................................................................. 66
11.9.1 Boekhoudkundige verwerking van de voorafbetaling .......................................................................................................................................... 66
11.10 RESULTAATBEPALING EN RESULTAATVERWERKING ........................................................................................................................................................................................... 68
11.10.1 Extracomptabele berekening van de te bestemmen winst (verlies) ................................................................................................................ 68
11.10.2 Bestemming van het resultaat: de rekeningengroep “14 Overgedragen winst (verlies)” heeft geen beginsaldo ......................................... 69
A. Bij verlies: in de onderneming laten ............................................................................................................................................................................. 69
B. Bij Winst: verschillende mogelijkheden ....................................................................................................................................................................... 70
11.10.3 Bestemming van het resultaat: de rekeninggroep “14 Overgedragen winst (verlies)” heeft een beginsaldo ................................................ 70
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 4
,HOOFDSTUK 1 ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER
1.1 WAT IS BOEKHOUDEN?
= het houden van aantekeningen van feiten van financiële aard die zich in de bedrijfshuishouding voordoen.
= een middel van informatieverschaffing en -verwerking, ook wel accounting genoemd.
De boekhouding: het geheel van mensen en hulpmiddelen die volgens de regels van het boekhouden economische feiten
van een huishouding registreren en verwerken ⟹ voorzien in de informatiebehoeften van de participanten.
1.2 WIE ZIJN DE INFORMATIEVRAGERS?
Informatievragers of stakeholders = een persoon of organisatie die invloed ondervindt of zelf invloed kan uitoefenen op
een specifieke organisatie, een overheidsbesluit, een nieuw product of een project.
Leidinggevenden Schuldeisers
Aandeelhouders Leveranciers
Milieubewegingen, NGO’s STAKEHOLDERS
Concurrenten
Overheden en andere
regulerende instanties Beleggingsvennootschappen
Personeel Klanten
1.3 DE JAARREKENING, EEN ANTWOORD AAN DE INFORMATIEVRAGERS
= rapport dat de vennootschap zal voorleggen (op jaarbasis) ⟹ toont hoe goed/slecht de vennootschap het gedaan heeft =
voor de stakeholders.
Bestaat uit: de resultatenrekening, de balans en de toelichting (= details over balans en resultatenrekening).
⟹ loopt al dan niet samen met het kalenderjaar = kan zelf gekozen worden
⟹ vennootschap kan boekjaar rekken tot 24 maanden – 1 dag.
→ Twee soorten vennootschappen:
1. Vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid
VB.: BV en NV
2. Vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid
WAT? Als het fout gaat wordt de onderneming onbeperkt aansprakelijk gesteld ⟹ bij faillissement moet de
onderneming zelf voor de kosten opdraaien.
VB. VOF (= vennootschap onder firma) – geen verantwoording moet worden afgelegd.
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 5
,1.4 JAARREKENING: VOLLEDIG OF VERKORT MODEL
1.4.1 CRITERIA
• Microvennootschappen ⟹ microschema
• Kleine vennootschappen
o NIET beursgenoteerd ⟹ verkort schema
o WEL beursgenoteerd ⟹ volledig schema
• Grote vennootschappen ⟹ volledig schema
Grote vennootschappen en kleine beursgenoteerde vennootschappen MOETEN een volledig schema voorleggen.
Microvennootschapen MOGEN een microschema voorleggen.
WELKE JAARREKENING – STATUTAIR (= DE ONDERNEMING AN SICH)?
De criteria – EU vs. BE
1. EU:
Micro Klein Middelgroot Groot
Personeel (= FTE’s) 10 50 250 250
Balanstotaal 350.000 4.000.000 20.000.000 20.000.000
Netto omzet 700.000 8.000.000 40.000.000 40.000.000
Voorwaarden:
Lidstaten kunnen de criteria balanstotaal en netto-omzet voor kleine ondernemingen optrekken zonder evenwel
een
– balanstotaal van 6.000.000 EUR en
– netto-omzet van 12.000.000 EUR te
… overschrijden.
2. BE:
Micro Klein Middelgroot Groot
Personeel (=
10 50 250 250
FTE’s)
Balanstotaal 350.000 4.500.000 20.000.000 20.000.000
Netto omzet 700.000 9.000.000 40.000.000 40.000.000
• FTE’s = 50
• Jaaromzet, excl. Btw: 9 miljoen EUR
• Balanstotaal: 4,5 miljoen EUR
⟹ Grote vennootschap = meer dan één van criteria wordt overschreden ⟹ Volledig model
⟹ Kleine vennootschap = niet meer dan één van criteria wordt overschreden ⟹ Verkort model
Nog een onderscheid: in BE maken we niet het verschil tussen middelgrote en grote vennootschappen ⟹ alles wat groter is
dan een kleine vennootschap = één groep ⟹ geen onderscheid tussen middelgrote en grote vennootschappen ⟹ geen
apparte rapportering.
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 6
, Groepen (= moeder en dochteronderneming) → LOOK AT THE BIG PICTURE ⟹ rapportering voor de hele groep. ⟹ Groep
van beperkte omvang = kleine groep → waarom? In EU is er een andere definitie voor een “kleine groep”
Microvennootschappen:
• Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid
• Die op datum van de jaarafsluiting geen dochtervennootschap of moedervennootschap zijn, rekening houdende
met de in de Richtlijn vooropgestelde drempels voor wat betreft
o Het balanstotaal, de netto-omzet en het gemiddelde personeelsbestand gedurende het boekjaar.
• In het geval een vennootschap er kunstmatig zou voor zorgen dat
– op balansdatum zij noch moeder- noch dochtervennootschap is
– maar gedurende het boekjaar wel,
– dient de berekening van de criteria voor de betrokken vennootschap conform het nieuwe art. 15, § 7,
eerste lid, in fine W.Venn. toch te gebeuren op geconsolideerde basis.
• Aangezien de microVennootschappen worden ingevoerd als een subcategorie van de kleine Vennootschappen,
komen de verwijzingen vanuit andere wetgeving naar kleine Vennootschappen niet in het gedrang.
WELKE JAARREKENING – OP GECONSOLIDEERDE BASIS?
1. EU:
Drie categorieën: Moeder- en dochterondernemingen die op geconsolideerde basis twee van de volgende drie
criteria niet overschrijden op balansdatum van de moederonderneming.
Klein Middelgroot Groot
Personeel (=
50 250 250
FTE’s)
Balanstotaal 4.000.000 20.000.000 20.000.000
Netto omzet 8.000.000 40.000.000 40.000.000
2. BE:
Afdeling II. – “Groepen van beperkte omvang”.
→ Een vennootschap samen met haar dochtervennootschappen, of Vennootschappen die samen een consortium
uitmaken, worden geacht een groep van beperkte omvang te vormen, indien deze vennootschappen samen, op
geconsolideerde basis, niet meer dan één van de volgende criteria overschrijden:
Groep van beperkte omvang
Personeel (=
250
FTE’s)
Balanstotaal 17.000.000
Netto omzet 34.000.000
Berekening op geconsolideerde basis:
⟹ moet worden opgemaakt als we minstens 1 criteria van groep van beperkte omvang overschrijden.
Aggregeren = alles optellen, maar de criteria wordt aangepast met 20%
Samenvatting Inleiding Boekhouden – SEM 1 – AJ 2024-2025 7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Handelswetenschapper123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.