Dit is een volledige samenvatting van psychodiagnostiek (alle lessen en powerpoints, alle teksten uit de reader en zelfstudie)
THEMA 1:
- situering van de psychodiagnostiek
- belang van psychodiagnostiek
- tekst 1: psychodiagnostiek als proces
- testontwikkeling (zelfstudie)
THEMA 2:
...
Samenvatting psychodiagnostiek
THEMA 1: INTRODUCTIE IN DE PSYCHODIAGNOSTIEK
DEEL 1: SITUERING VAN DE PSYCHODIAGNOSTIEK
Situering van de psychodiagnostiek
Wat is psychodiagnostiek?
Etymologie:
Psychodiagnostiek vindt zijn oorsprong in de oude Griekse geschiedenis en verwijst naar “het
onderscheiden van psychische eigenschappen”.
Psychè (ziel) + dia (uiteen) + gnosis (kennis)
Basisassumpties psychologische eigenschappen:
1. Individuele verschillen
2. Kunnen gekwantificeerd worden
3. Stabiel
4. Hebben relatie met gedrag
Definities van psychodiagnostiek:
1. De Bruyn (1988): Een systematisch beslissingsproces dat theorie en empirie combineert.
2. De Zeeuw (1983): Gericht op individuele verschillen in persoonlijk of maatschappelijk belang.
3. Van Aarle (1990): Wetenschappelijke methoden om persoon en omgeving in kaart te brengen.
4. Walsh & Betz (2001): Een proces gericht op hulpverlening, advies en interventie.
5. Jager & Petermann (1999): Een aparte wetenschappelijke discipline, met focus op individuen,
groepen, situaties en zelfs voorwerpen.
6. EFPA - Board of Assessment: een systematische methode of procedure voor het vaststellen van de
psychologische kenmerken van een individu of groep individuen, of de prestaties van een individu of
groep individuen. (assessment synoniem voor psychodiagnostiek)
Een psychologische test
Definitie = ?
Niet zo makkelijk
Op vele manieren gebruikt
Vaak circulair
1
,6 centrale kenmerken:
Soort proces of materiaal dat
Informatie oplevert over
Een steekproef van
Gedrag en cognitieve processen
Op systematische, gestandaardiseerde wijze
Resulterend in één of andere kwantificatie
Anatasi (1988): Een psychologische test is “een systematisch onderzoek van gedrag met behulp van
speciaal geselecteerde vragen of opgaven, met de bedoeling inzicht te krijgen in een psychologisch
kenmerk van de betrokkene in vergelijking met anderen”
1.2 Classificatie van psychologische testen
VOLGENS INTRUCTIE EN AFNAME:
Individuele testen Groepstesten
= instructies worden individueel gegeven, en er is = instructies worden collectief gegeven aan
persoonlijk contact tussen tester en cliënt meerdere personen
Snelheidstest Niveautest
= hoe snel werkt iemand? Grote hoeveelheid = hoe goed presteert iemand? Tijdslimieten en
eenvoudige opgaven en strikte tijdslimieten. oplopende moeilijkheidsgraad
Drie soorten niveautesten
1. Algemene niveautesten = peilen naar algemene intelligentie en vaardigheden. Meten meerdere
soorten vaardigheden waar totaalscore voor kan worden berekend.
2. Speciale niveautesten = peilen naar meer specifieke vaardigheden.
o Tower test
o Color word interference test
3. Vorderingentesten = peilen naar in hoeverre de cliënt het doel van een opleiding bereikt heeft
o Achievement test
o Proficiency test
= beïnvloed door culturele factoren zoals taal, = proberen culturele bias te vermijden
gewoonten en context bijvoorbeeld verbale testen bijvoorbeeld Raven Progressive Matrices (visuele
en abstracte patronen)
Directe testen Indirecte testen
= cliënt weet wat er gemeten wordt = doel van de test is niet duidelijk voor de cliënt
2
, Vrije antwoorden test Keuzeantwoorden test
= cliënt formuleert zelf het antwoord = cliënt kiest uit set vooraf bepaalde opties
Opmerking: volledig cultuurvrije testen bestaan praktisch niet, context en interpretatie worden altijd
beïnvloed door de cultuur.
VOLGENS ONDERZOEK NAAR INDIVIDUELE VERSCHILLEN:
S-data Self-reported
Directe informatie maar mogelijks vervorming door sociale wenselijkheid.
O-data Observer-reported
Nieuwe perspectieven maar mogelijks bias van de beoordelaar.
T-data Testgegevens
Zuivere metingen uit prestatietesten of laboratoriumstudies.
L-data Levensgegevens
Data over levensuitkomsten maar privacy kwesties
VOLGENS TESTGEDRAG:
Testen voor prestatieniveau Testen voor gedragswijze
= focus op hoe iemand presteert, duidelijke = focus op hoe iemand een taak uitvoert, geen
goed/fout-criteria bijvoorbeeld intelligentietesten goed/fout-systeem bijvoorbeeld
persoonlijkheidstesten
VOLGENS INHOUD:
Cognitieve vaardigheidstesten Meting van intelligentie en vaardigheden
Prestatietesten Meting van specifieke competenties
Persoonlijkheidstesten Analyse van persoonlijkheidstrekken
Interesse- en attitudetesten Peilen naar voorkeuren en houdingen
Neuropsychologische testen Evaluatie van cognitieve functies zoals geheugen en aandacht
SPECIFIEKE METHODEN:
Observatiemethoden Gedragsobservaties door beoordelaars (in real-life of in een
testomgeving)
Somatofysiologische methoden o Morfologische methoden
= bepaalde psychologische eigenschappen meten door te kijken
naar de fysiologie (wordt vandaag niet meer gebruikt)
o Fysiologische methoden
= metingen lichaamsprocessen zoals hersenscans of huidgeleiding
Zelfbeoordelingen Klassieke vragenlijsten of alternatieve methoden zoals dagboeken of
Q-sorts (= reeks uitspraken en stellingen te sorteren op basis van hoe
goed ze van toepassing zijn op hunzelf)
3
, Projectieve technieken Technieken om onbewuste gedachten, gevoelens, drijfveren of
persoonlijkheidstrekken van een individu te onderzoeken.
Perceptietests (bijv. Deelnemers worden geconfronteerd met ambigue stimuli (bijvoorbeeld
Rorschach) inktvlekken). Ze beschrijven wat ze zien, en de antwoorden geven inzicht in
hun onderliggende gedachten, emoties en persoonlijkheidskenmerken.
Interpretatietests (bijv. De Thematic Apperception Test (TAT) laat deelnemers afbeeldingen van
Thematic Apperception situaties zien en vraagt hen een verhaal te bedenken. De verhalen onthullen
Test - TAT) vaak de innerlijke wensen, motieven of angsten van de persoon.
Expressietests (bijv. Bij expressietests, zoals de Boomtest, wordt de deelnemer gevraagd om een
Boomtest) tekening te maken, zoals een boom. De kenmerken van de tekening worden
geïnterpreteerd om aspecten van de persoonlijkheid of emotionele toestand
van de persoon te begrijpen.
Constructietests (bijv. In constructietests, zoals het Wereldspel, creëren deelnemers een fysieke of
Wereldspel) symbolische constructie (bijvoorbeeld een "wereld" met objecten). Dit biedt
inzichten in hun cognitieve vaardigheden en emotionele verwerking.
Vrije associatietests Bij vrije associatietests, zoals de Zinaanvultest, krijgt de deelnemer onvolledige
(bijv. Zinaanvultest) zinnen en moet deze aanvullen. De ingevulde zinnen reflecteren vaak de
gedachten en emoties van de deelnemer.
Keuzetests (bijv. Szondi- In keuzetests, zoals de Szondi-test, wordt de deelnemer gevraagd om
test) voorkeuren of afkeuren te tonen voor afbeeldingen of opties. Dit biedt inzicht
in diepere motieven en behoeften, vaak gebaseerd op psychoanalytische
principes.
Keuze van specifieke test hangt af van situatie en doel van het onderzoek. Elk type heeft unieke voor- en
nadelen, en vaak is er een combinatie van testen nodig om een volledig beeld te krijgen.
DEEL 2: BELANG VAN PSYCHODIAGNOSTIEK
Psychodiagnostiek = belangrijk
Omdat het zoveel effect kan hebben op het leven van mensen -> belangrijk om geen fouten te maken.
Systematiek in psychodiagnostiek beschermt tegen oordeelsfouten
Beliskunde: kennis over hoe oordelen en beslissingen tot stand komen
-> kan benut worden om de diagnostische praktijk te optimaliseren
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amaura. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.55. You're not tied to anything after your purchase.
