HUISARTSGENEESKUNDE & GERIATRIE
1. GERONTOLOGIE EN GERIATRIE
- Verschil
o Geriatrie = medische zorg voor ouderen
▪ Doel: zorg te bieden aan oudere pt met focus op behandelen van ziekten en
verbeteren gezondheid
▪ Stduent: dit zullen we in klinische stages tegenkomen
o Gerontologie = instelling: WE studie
▪ Doel: onderzoek te doen naar verouderingsproces om het beter te begrijpen hoe
het ouder worde het lichaam, geest, samenleving beinvloed
- Vanaf ‘88: geriatrie als specialisatie die acute of korte zorg opneemt (voordien: interne
geneeskunde)
GERONTOLOGIE
- = WE van het ouder worden
- Al langer mee bezig → voor het eerst beschreven in de oudheid
- Meer aandcht en positiviteit na WOII
- Verschillende disciplines
o Epidemiologisch
o Sociologisch
o Biologisch
o Psychologisch
o Neurowetenschappelijk
EPIDEMIOLOGISCH
- Voorkomen & verspreiding ziekten binnen en tussen populaties
- VOORkomen van ziekte en spreiding = doel
- WHO: wereldbevolking is aan het verouderen
o Meer en meer mensen >60 jaar (2050: 22%)
o De groei gaat als maar sneller → vnl snelst in niet europese omgeving (bv.
india)
- Demografie:
o over de tijd klassieke pyramide met 2 inkepingen: WOII
o 2001: veel 40 jarigen aan het werk
o 2031: al deze mensen op pensioen
- Levensverwachting: nog altijd duidelijk verschil tussen afrikaanse en ontwikkelde
landen
o Maar gem leeftijd neemt wereldwijd toe
o Vrouwen worden ouder, maar curves komen dichter tegen elkaar
o Dit heeft met maatschappelijke welstand, eetgewoonten etc te maken
▪ Dus bv als je in Monaco geboren bent: koploper
levensverwachting
- Oudheid heeft te maken met je algemene fysieke conditie + de manier waarop
je in het leven staat
1
, - Gezond ouder worden
o 36% gedrag → ku we beinvloeden met levensstijladviezen: rookstop, veel bewegen =
preventie
o 24% sociale omstandigheden & psychologische
toestand
o 22% genetica
o 11% zorg → focusgroep: om gezond ouder te
worden start heel vroeg
o 7% omgeving
- Het is wisselwerking: meerdere factoren samen
BIOLOGIE
- = natuurwetenschap die zich bezighoudt met de studie van
het leven en levende organismen, met inbegrip van hun
structuur, mechanisme, functie, groei, oorsprong, evolutie,
verspreiding en taxonomie
- Different shades of grey
- Verschillen tussen oud en jong
o Niet verouderingsgebonden:
▪ Genen
▪ Intrinsiek
• Cumulatieve veranderingen na geboorte
• Entropie (ontaarding van systeem)
• Bestrijdbare kwaal – herstellen van defecten
• Nut van verouderen
• Natuurlijk proces
bv IQ, verschillende blootstellingen, selectieve overleving
o Echte veroudering: verouderingsgebonden
▪ Primaire veroudering
• Intrinsiek: onafhank omgeving
• Extrinsiek: afhank omgeving
▪ Secundaire verouderingen
NIET VEROUDERINGSGEBONDEN
- Biologische verouderingstheorien
o Vrije radicalen theorie (mitochondriaal) → Reactief
oxygen species (ROS) geproduceerd in de
mitochondria, veroorzaakt schade aan andere
macromolecules ( lipiden, proteinen en
mitochondriaal DNA) )
o Telomeer theorie (inkorten)
o Slijtage theorie → DNA slijtage en fouten in mutatie
Waarschijnlijk is het een combinatie van deze theorien
2
,VEROUDERINGSGEBONDEN
- Beinvloedbaar
o Fitheid en functioneren
o Als nu heel fit: later van genieten
- Fysiologische veranderingen
o Afname van spiermassa
▪ Spiermassa afneemt:
mobiliteit vermindert => op
den duur niet meer
zelfstandig veilig bewegen
o Afname van botdichtheid
o Verminderde cardiovasculaire -
pulmonaire functies
o Basis is de cellulaire veranderingen bij veroudering
- Impact op ziekteprocessen
o Hoge prevelantie van chronische ziekten zoals osteoporose, DM, CV aandoeningen
GERIATRISCHE SYNDROMEN
- = klinische condities die vaak voorkomen bij ouderen en worden gekenmerkt door meerdere
oorzaken en complexe zorgbehoeften
- Voorbeelden: Frailty, vallen, incontinentie, cognitieve stoornissen….
- Multifactoriële oorsprong: combi van medische, psychologische en sociale factoren
Frailty: fragiliteit
- Def: Toestand van verminderde reserve en weerstand tegen stressoren, die het risico op slechte
uitkomsten verhoogt
- = gelinkt met Multimorbiditeit: Veel ouderen hebben meerdere chronische aandoeningen die
elkaar beïnvloeden
- Behandeling en management: Holistische benadering, gericht op functioneel herstel en kwaliteit
van leven
o Fragiliteit corrigeren gaat bijna niet => voorvormen fragiliteit ontdekken & aanpakken
o Bv niet sarcopenie aanpakken, maar als je ziet dat spiermassa afneemt, proberen deze
te laten toenemen nog voor je in het stadium van sarcopenie zit
COMPREHENSIVE GERIATRIC ASSESSMENT (CGA)
- = belangrijk om totaalplaatje van patient te krijgen
- Doel: Multidisciplinaire aanpak om de medische, functionele, en psychosociale behoeften van
oudere patiënten te beoordelen
- Onderdelen: Evaluatie van fysieke gezondheid, cognitieve status, mobiliteit, dagelijkse
activiteiten, en sociaal netwerk
- Voordelen: Verbeterde gezondheidsuitkomsten, verminderde ziekenhuisopnames, en betere
kwaliteit van leven
3
, PSCYCHOLOGIE
COGNITIEVE EN EMOTIONELE VERANDERINGEN
- Cognitieve veranderingen: Veranderingen in geheugen, verwerkingssnelheid en probleem-
oplossend vermogen
- Risico op psychische aandoeningen: Hogere prevalentie van depressie, angst, en dementie
- Belang van mentaal welzijn: Impact van sociale isolatie en eenzaamheid op de gezondheid
SOCIOLOGIE
- = studie van sociale relaties tussen mensen
- Sociale uitdagingen
o Veranderingen in sociale rollen: gepensioneerd, verlies van vrienden en fam,
verminderde sociale activiteit
o Belang van sociale integratie: verband tussen sociale steun en gezondheid
o Ageïsme en maatschappelijke percepties van ouderdom
- Verschuivingen in de samenleving: Zorgstaat
o Vergrijzeing: verzorginsstraat onder druk, toegenomen vraag naar zorg
o Gevolgen: afhankelijker van het persoonlijk netwerk
- Veroudering heeft invloed op sectoren in de samenleving
o Consumptie: andere manier consumeren, maatschappij past zich aan aan vergrijzing,
maar zal er ook een stukje van profiteren
o Maatschappelijke deelname
o Zorgverlening
o Woonvoorzieningen: meeste oudjes wonen niet meer alleenstaand maar in kleinere
zorgflats, rusthuizen
- Invloed op samenleving thuis
o Persoonlijke relaties: partner: vraagt deze zorg of helpt deze met zorg
o Contact met fam en omgeving: hulp of mantelzorg: op generatie ertussen komt veel druk,
niet altijd mogelijk en mantelzorgers worden ingeschakelt
o Sociale relaties: vriendenkring
o VEREENZAMING
BELANGRIJKE LEERPUNTEN
- Belang van een holistische benadering van ouderenzorg
- Belang van multidisciplinaire samenwerking: Geriatrische zorg vereist een teamaanpak.
- Open discussie: Wat ku we doen om de zorg voor ouderen verder te verbeteren?
ETHISCHE OVERWEGINGEN IN DE ZORG
- Autonomie en gedeelde besluitvorming
o Belang van respecteren van voorkeuren van oudere pt
- Palliatieve zorg en levenseinde beslissingen
o Morele dilemmas bij het staken of starten intensieve behandelingen
- Ageisme in zorg: ongelijke behandeling van ouderen obv leeftijd
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EllieVanDenEede. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $20.82. You're not tied to anything after your purchase.