Ethisch redeneren
1ste bachelor pedagogie van het jonge kind
2024-2025
,Ethisch redeneren Samenvatting
Samenvatting
Vak: Ethisch redeneren
Docent: Geert Teugels
Academiejaar I – Semester I
Doelstellingen:
- De student is in staat om:
o 10.1: een ethische redenering te herkennen, analyseren en kaderen binnen het
gepaste theoretische ethische denkkader.
o 10.2 + 10.4 + 10.5: een moreel standpunt in te nemen en hierover een moreel
gesprek op te zetten binnen een actief pluralistische basisattitude.
o 10.4: het eigen ethisch standpunt te onderwerpen aan feedback, waardering en
kritiek van de peers.
o 10.3: een ethische (zelf)reflectie uit te werken in de vorm van een (reflectie)paper
(vb. rond het thema opvoedkundige waarden of rond een ethisch boek, ethische
artikels of een deontologische code).
o 10.1 + 10.2: een onderbouwd voorstel voor deontologische code van de pedagogisch
coach op te stellen.
1
Zita Basteleus
1PJK
,Ethisch redeneren Samenvatting
Inhoudsopgave
M1: HET MOREEL GESPREK ................................................................................................ 5
Conceptueel kader: het moreel gesprek ........................................................................................ 5
Vormen van omgaan met de wereld: de 3 brillen ............................................................................ 5
Kennende bril......................................................................................................................... 5
Gevoelsmatige bril.................................................................................................................. 5
Beoordelende bril ................................................................................................................... 6
5 kenmerken van morele vragen en oordelen ................................................................................. 6
Tijd voor een aantal definities........................................................................................................ 7
Het moreel gesprek ...................................................................................................................... 7
Waarom een vak als “ethisch redeneren”, met al die morele vragen en oordelen, wat is het nut
daarvan? ...................................................................................................................................... 8
Wat is een goede morele vraag? .................................................................................................... 9
M2: DEONTOLOGISCHE CODE VOOR DE PEDAGOGISCH COACH ........................... 10
Het begrip ‘verantwoordelijkheid’ ................................................................................................ 10
2 betekenissen van ‘verantwoordelijkheid’ ................................................................................... 10
De onderlinge relatie tussen deugdverantwoordelijkheid & taakverantwoordelijkheid ....................... 10
Evaluatiecriteria voor ‘verantwoordelijkheid’ ................................................................................ 11
Bereid zijn verantwoording af te leggen..................................................................................... 11
Verontschuldigende & verzachtende omstandigheden .................................................................. 11
Individuele en collectieve verantwoordelijkheid ............................................................................ 12
Deontologische code: een inleiding.............................................................................................. 12
Wat is deontologie of “beroepsethiek”? ....................................................................................... 12
Vertrouwelijke informatie aan de deontologie – kind & gezin ........................................................... 12
M3: DE GEVOLGETHIEK ..................................................................................................... 14
Wat is “goed handelen” volgens de gevolgethiek? ........................................................................ 14
Gevolgethiek is best wel een radicale morele theorie – enkele radicale voorbeelden ...................... 14
Voorbeeld uit het strafrecht ........................................................................................................ 14
Voorbeeld uit onze eetgewoonten ............................................................................................... 15
Voorbeeld uit de politieke actualiteit ........................................................................................... 15
Moet je de gevolgen ook afwegen op basis van “kwaliteit” of enkel op “kwantiteit”? ...................... 15
4 kritische vragen en bezwaren met betrekking tot de gevolgethiek ............................................... 16
M4: DE PLICHTETHIEK ....................................................................................................... 17
Wat is de plichtethiek? ................................................................................................................ 17
Wat is nu ‘goed handelen’ volgens de plichtethiek? ...................................................................... 18
Categorische imperatief............................................................................................................. 19
aantal regels waaraan de categorische imperatief moet voldoen ................................................ 19
Een toepassing van dit moreel stappenplan naar een voorbeeld van Kant ...................................... 19
3 kritische vragen & bezwaren met betrekking tot een plichtethische moraal ................................. 20
M5: DE DEUGDETHIEK ....................................................................................................... 21
Wat is de deugdethiek? ................................................................................................................ 21
Onderscheid met de vorige 2 ethische theorieën........................................................................... 21
Voorbeeld & probleemstelling..................................................................................................... 21
De deugdethiek van Aristoteles .................................................................................................... 21
Het teleologisch (doelgericht) ethisch denken van Aristoteles ........................................................ 21
Wat is een deugdzame mens volgens Aristoteles?......................................................................... 22
de algemene deugdethiek ............................................................................................................ 23
Wat is het belangrijkste: dat we deugdzaam zijn of dat we juist handelen? ....................................... 23
Wat maakt een karaktereigenschap tot een deugd? ...................................................................... 23
Enkele kritische bemerkingen bij deze theorie .............................................................................. 24
Klasgesprek: welke deugden staan centraal in onze samenleving/bij de opleiding PJK? .................. 25
Verwerkingsopdrachten ............................................................................................................. 25
M6: DE ZORGETHIEK........................................................................................................... 26
Onderzoek & probleemstelling ..................................................................................................... 26
Onderzoek feminisme-test voor mannen ..................................................................................... 26
Inleiding tot de zorgethiek: over de mannelijke factor en de feministische benadering van de ethiek
................................................................................................................................................... 28
de zorgethiek: een reactie op het mannelijke vooroordeel .............................................................. 29
Wat is de zorgethiek? ................................................................................................................... 30
de zorgethiek: algemeen ............................................................................................................ 30
Enkele kritische bemerkingen bij de zorgethiek............................................................................. 31
Kritiek I..................................................................................................................................... 31
Kritiek II .................................................................................................................................... 31
Kritiek III ................................................................................................................................... 31
M7: HET UNIVERSEEL SUBJECTIVISME, EEN ‘SYNTHESE-THEORIE’ ..................... 32
Actuele relevantie & probleemstelling .......................................................................................... 32
Kader ....................................................................................................................................... 32
Probleemstelling ....................................................................................................................... 32
Wat is het universeel subjectivisme? ........................................................................................... 33
Theorie van het universeel subjectivisme in een notendop – floris van den Berg ................................ 33
3
Zita Basteleus
1PJK
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zitabs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.67. You're not tied to anything after your purchase.