1a. De student heeft inzicht in de verspreiding van het Christelijk geloof in de eerste eeuwen en de
ontwikkeling en groei van de kerk en haar bedreigingen.
100-300 (christenen in de minderheid):
Geraadpleegde bron: ‘Kerkgeschiedenis voor iedereen. Weten waar je vandaan komt.’ Pagina 9-34.
Verspreiding van het christelijke geloof + De ontwikkeling en de groei van de kerk:
- Ondanks de vervolging van de christenen bleef het aantal christenen wel groeien.
- De Joodse en de Romeinse autoriteiten hadden gehoopt dat de kruisiging van Jezus zou
betekenen dat zijn volgelingen hun geloof in Hem zouden opgeven. Dat bleek echter niet het
geval te zijn. De opstanding van Christus, zijn opdracht om het goede nieuws aan iedereen te
vertellen en de komst van de Heilige Geest zorgden voor vele bekeringen. Op de pinksterdag
kwamen ongeveer drieduizend personen tot geloof. Volgens Handelingen waren er rond het
jaar 60 na Chr. vele duizenden christenen in Jeruzalem. Andere bronnen geven aan dat er
rond het jaar 100 in het Romeinse Rijk ongeveer 7000 tot 10.000 christenen waren op een
bevolking van ongeveer 60 miljoen mensen. Die eerste christenen waren voornamelijk Joden
die zich tot het christendom hadden bekeerd. Langzamerhand veranderde dat. In het jaar 70
na Christus werd de tempel in Jeruzalem verwoest en daarna bekeerden steeds meer
heidenen zich tot het christendom. Er ontstonden conflicten tussen Joodse christenen en
heidense christenen over bijvoorbeeld het houden van de wetten en de besnijdenis en doop en
daardoor dreven ze uit elkaar. Door de reizen van Paulus en vele andere apostelen ontstonden
gemeenten in Griekenland, Italië en andere plaatsen rondom de Middellandse Zee. De Kerk
groeide gestaag, vooral onder de armen en verdrukten, maar ook onder welgestelden.
Ondanks hun voorbeeldige leven werden christenen door de autoriteiten vaak gezien als
aanhangers van een sekte die de kop moest worden ingedrukt.
- Omdat er nog geen kerkgebouwen waren, kwamen de volgelingen van Jezus meestal in hun
, huizen bij elkaar. Daar gebruikten christenen het avondmaal en werden mensen gedoopt. Dat
zorgde voor vreemde vooroordelen. Zo verspreidden buitenstaanders het nieuws dat
christenen mensen verdronken (doop) en dan hun bloed dronken en hun lichaam aten
(avondmaal)! Je kunt je voorstellen dat het beeld van christenen daardoor nog negatiever werd
dan het al was. Maar het grootste probleem was, zoals hierboven genoemd, dat christenen
gezien werden als een bedreiging voor de samenleving. Dat ze in een nieuwe of andere god
geloofden, vonden de autoriteiten doorgaans prima, maar ze hadden er een groot probleem
mee dat christenen slechts één God dienden. Het fundament van de samenleving was
tolerantie: het verdragen van andere religies. Zolang men accepteerde dat er ook andere
goden bestonden, waren nieuwe godsdiensten geen bedreiging, maar bij christenen was dat
niet het geval. Christenen werden atheïsten genoemd, omdat ze tegen een veelgodendom
waren, dat het algemeen geldende geloof was. Het woord ‘atheïst’ betekent immers tegen (a)
god (theist). De keizer werd als een van de belangrijke goden gezien en voor de eenheid van
het rijk was het van belang dat iedereen dat zo zag. Degene die dat anders zag, werd ter dood
veroordeeld. Christenen offerden niet aan de keizer omdat ze hem niet als goddelijk zagen en
daarmee ondergroeven ze zijn autoriteit. Dat was een grote bedreiging voor de eenheid van
het rijk.
- Ondanks de vervolgingen bleef het christendom gestaag groeien. Voor een deel was het waar
dat het bloed van de martelaren het zaad van de kerk was, zoals de kerkvader Tertullianus
(160-220) zei. Sommige mensen waren onder de indruk van christenen, die hun leven gaven
omdat ze in Jezus geloofden. Toch was er ook verdeeldheid als het ging om het
martelaarschap. Zo vonden de meeste christenen dat je gerust kon vluchten als er vervolging
dreigde. Maar daar was niet iedereen, zoals Tertullianus, het mee eens. Hij vond dat je je leven
moest geven, zoals Christus dat had gedaan.
Uiteraard waren er ook andere redenen die ervoor zorgden dat het christendom groeide. Zo
betoonden christenen veel hulp aan armen en zieken, terwijl er in het Romeinse Rijk daarvoor
geen ruimte was. Dat maakte indruk.
Aan het eind van de tweede eeuw waren er ongeveer 200.000 christenen. Rondom de
Middellandse Zee bestonden vele christelijke gemeenten. Ook in Engeland en langs de Rijn werd
het christendom gebracht. Aan het eind van de derde eeuw waren er ongeveer zes miljoen
christenen, 10% van de bevolking. Nog geen halve eeuw later waren dat er 32 miljoen, iets meer
dan de helft van het Romeinse Rijk. Hoe dat zo is gekomen, zullen we in het volgende hoofdstuk
bespreken.
- Opwekkingsbewegingen:
Opwekkingsbewegingen die pleiten voor geestelijke vernieuwing zijn geen nieuw verschijnsel. In
onze tijd kom je diverse bewegingen tegen zoals Awake of Opwekking. Zo was er ook aan het
begin van de kerkgeschiedenis een opwekkingsbeweging. De leider daarvan was Montanus (gest.
195), een heidense priester die zich bekeerde tot het christendom. Volgens hem zou Jezus snel
terugkomen en was hijzelf de door Jezus beloofde Geest. Hij had twee profetessen, Priscilla en
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisdijkstra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.77. You're not tied to anything after your purchase.