Samenvatting Levensbeschouwing: religie, atheïsme en wetenschap
9 views 0 purchase
Course
Levensbeschouwing: religie atheïsme en wetenschap
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van elke les waarin de relevante afbeeldingen en informatie gegeven in de slides staan, aangevuld met mijn eigen notities. Inclusief de 3 gastcolleges (Waarom we niet gelukkiger zijn?, Leven zonder God, Onvoorziene filosofie, toeval).
Enkele hoofdstukken zijn samengevat door ChatGPT ...
Table of Contents
Inhoud.......................................................................................................................................................................1
(chatgpt)inleiding: De relatie tussen wetenschap en religie....................................................................................3
inleiding: wetenschap en religie, een spannend duo...............................................................................................4
Science and religion...............................................................................................................................................5
H1: Cognitieve en een zingevende interesse............................................................................................................7
cognitieve interesse (Praktisch belang van kennis)..............................................................................................7
Science is ambivalent..........................................................................................................................................12
(chatgpt)H2: oorlog en vrede..................................................................................................................................14
H2: Oorlog en vrede................................................................................................................................................15
Drie typologische posities...................................................................................................................................15
Nothing in common-posities...............................................................................................................................16
H4: reformatie als achtergrond van het galileiproces............................................................................................25
Galilei (17de eeuw)...............................................................................................................................................25
Turbulenties in de 16de eeuw..............................................................................................................................26
Standpunt van de Kerk........................................................................................................................................32
H5: Nieuw mens- en wereldbeeld...........................................................................................................................33
Nieuwe gemeenschappen...................................................................................................................................36
Mechanische causaliteit Onttovering van mens/wereldbeeld...........................................................................37
Cartesiaanse mens- en wereldbeeld...................................................................................................................37
God blijft meedoen..............................................................................................................................................38
18de eeuw – Deïsme.............................................................................................................................................41
Kritiek op natuurtheologie/design argument.....................................................................................................43
H6: evolutietheorie als uitdaging voor religie.........................................................................................................44
Mokerslag voor natuurtheologie........................................................................................................................46
Darwin zet teleologie op de helling.....................................................................................................................47
Intelligent designers zonder designer.................................................................................................................48
Uitdaging voor het scheppingsgeloof.................................................................................................................49
De mens...............................................................................................................................................................49
Evolutionaire oorsprong van moraal...................................................................................................................53
Mens overstijgt natural building blocks for morality..........................................................................................57
Biologische en culturele evolutie........................................................................................................................58
Analogie met de taal...........................................................................................................................................60
CSR: cognitive study of religion...........................................................................................................................60
God & theological (in)correctness.......................................................................................................................63
Natural history of religion =/ justification...........................................................................................................64
GC1: Waarom we niet gelukkiger zijn? (Michael Vlerick).......................................................................................65
De remedie: Rebelleer tegen je genetische programmering..............................................................................68
GC2: leven zonder God (rik peels)...........................................................................................................................71
GC3: een onvoorziene filosofie, toeval (Jeroen Hopster).......................................................................................72
(CHATGPT)INLEIDING: DE RELATIE TUSSEN WETENSCHAP EN RELIGIE
1. CONFLICT OF SAMENHANG TUSSEN WETENSCHAP EN RELIGIE
Conflictmodel: Atheïsten, zoals Richard Dawkins, zien wetenschap en geloof als tegengesteld. Ze stellen
dat je niet zowel in evolutietheorie als in God kunt geloven.
Samenhang: De John Templeton Foundation onderzoekt hoe wetenschap en religie samen kunnen
bestaan.
NOMA (Stephen J. Gould): Wetenschap en religie hebben niets met elkaar te maken. Wetenschap gaat
over hoe dingen werken, religie over waarom dingen bestaan.
Historisch perspectief: de relatie tussen wetenschap en religie was niet altijd conflictueus; het varieerde door
de tijd. Religie en wetenschap kunnen naast elkaar bestaan, maar ook botsen.
2. WAT IS WETENSCHAP?
Falsificatie: Wetenschap is gebaseerd op het testen van theorieën. Een stelling is alleen wetenschappelijk
als ze weerlegd kan worden.
Contra-intuïtief: Wetenschap vraagt openheid en bereidheid om je eigen ideeën aan te passen, wat tegen
onze natuur ingaat die onze eigen overtuigingen wil verdedigen.
3. WAT IS RELIGIE?
3
, Hannah Collins 2024-2025
Religie richt zich op het overstijgende en geeft betekenis aan het leven. (transcendentie)
Het verandert door tijd en context: vroeg christendom focuste op Jezus' terugkeer, nu op andere thema’s.
Religie kan zowel positieve (liefde, verbinding) als negatieve (oorlogen) gevolgen hebben.
Drie kenmerken van religie:
1. Divers: Verschillende tradities en interpretaties.
2. Dynamisch: Religie verandert met de tijd en cultuur.
3. Ambivalent: Het kan het beste én het slechtste in mensen naar boven brengen.
4. COGNITIEVE EN ZINGEVENDE INTERESSE
Mensen hebben een groot brein en daarmee twee fundamentele interesses:
Cognitieve interesse: Praktische kennis en technologie; zoals onderdak en communicatie, die ons helpt
overleven.
Zingevende interesse: We stellen onszelf diepere vragen over het leven, zoals "Waarom bestaan we?"
Waarom zijn mensen religieus?
1. Angst en vrees: Religie helpt mensen omgaan met de dood en natuurrampen.
2. Functioneel: Religie bevordert samenwerking en sociale binding in groepen.
3. Cognitieve aanleg: Ons brein is geneigd om patronen en bedoelingen te zien, wat leidt tot religie.
5. MYTHE: EEN COMBINATIE VAN VERKLARING EN ZINGEVING
Mythisch denken: Combineert wetenschap en religie; verhaal dat tegelijkertijd een verklaring biedt voor
de werkelijkheid en een richtlijn geeft voor hoe mensen zich moeten gedragen (wetenschap en moraal).
Voorbeeld: Een mythe kan de sterren verklaren én voorschrijven hoe we respectvol met elkaar omgaan.
> Bijbelse scheppingsverhaal (Genesis): wereld en de mensheid werden geschapen door God EN het roept
op tot zorg voor de aarde en moreel gedrag (naleven van regels; niet eten van de boom van kennis).
CONCLUSIE
Wetenschap en religie zijn niet per se tegenstrijdig. Ze vullen elkaar aan door praktische kennis en zingeving te
combineren. Religie is dynamisch en past zich aan tijd en plaats aan, terwijl wetenschap blijft streven naar
objectieve waarheid. Samen helpen ze ons begrijpen wie we zijn en waarom we hier zijn.
Examenvraag:
- De mythe is handboek en wetboek tegelijkertijd: het verklarende & het zingevende: HB,
wetenschappelijke manier verklaren. WB: schrijft voor hoe mensen moeten leven en tov elkaar
moeten verhouden.
- Verschil met wetenschap? Houdt zich enkel bezig met het HB-luik. Onthoudt dat het mythologisch
denken ontzettend lang de manier is geweest waarop men dacht (animistisch bv. Allah, het
christendom is absolute laatkomer).
INLEIDING: WETENSCHAP EN RELIGIE, EEN SPANNEND DUO
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hannah135collins. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.66. You're not tied to anything after your purchase.
