Zorgthema 3: Sensorische functies en pijn
Sensorische functies: prikkels in omgeving te registreren > sterk genogeg
> zenuwstelsel voor verwerking en krijgen van betekenis.
Sensorische prikkels via hersenzenuwen en thalamus naar sensorische
cortex.
Sensorische cortex: perceptie van pijn (aard, locatie, intensiteit)
1. Sensorische functies
Zintuiglijke functies
Zintuigen: organen waarmee de mens prikkels uit de omgeving of uit
eigen lichaamsdelen kan opmerken.
Bevatten sensoren: wekken impulsen in zenuwcellen op > worden pas in
hersenen waargenomen (perceptie)
Exterosensoren: groep die reageert op licht, druk, geluidsgolven,
chemische stoffen.
Propriosensoren: groep die de positie van het lichaam ten opzichte van
de omgeving monitoren.
Interosensoren: groep die de bloeddruk in de bloedvaten, vulling van de
maag, temperatuur van het bloed, glucosespiegel meet. Deze groep
bevindt zich in alle inwendige organen (hart, bloedvaten, darmen, longen)
en reageren op vulling en spiercontracties. Een groot deel gaat naar het
autonome zenuwstelsel (vegetatieve) en leidt meestal niet tot
bewustwording.
Visus, oog (zien)
Gezichtsvermogen: het vermogen om objecten waar licht op valt waar te
kunnen nemen.
Informatie uit het oog wordt gecombineerd met informatie van de
proprioceptie, de tastzin en het evenwichtsorgaan om een compleet beeld
van de plaas van jezelf in de omgeving te kunnen bepalen.
Gehoor, oor (horen)
Gehoorzin is het vermogen om geluiden waar te nemen.
Oor: orgaan waarin geluidsgolven worden omgezet naar actiepotentialen
in de gehoorzenuwen.
Functie: lokaliseren van geluidsbronnen en het herkennen van geluid.
Geluid via gehoorgang en gehoorbeentjes waargenomen, maar ook direct
via de schedel: botgeleiding.
Vestibulair, evenwichtsorgaan (positie)
Evenwichtszin is het vermogen om versnelling, vertraging en draaiing van
het hoofd goed war te nemen. Goed functionerende evenwichtszin volgt ui
de samenwerking van meerdere zintuigen: proprioceptie en
gezichtsvermogen.
Smaak, tong (proeven)
, Smaakzin: het vermogen om bepaalde chemische samenstellingen als
smaken waar te nemen, voornamelijk onder de tong en achter in de mond.
Tastzin: textuur van voedsel invloed op smaakbeleving.
Smaakstoornissen door schade aan aangezichtszenuw of smaakpapillen
ten gevolge van trauma, operatie of infectie.
Reuk, neus (ruiken)
Reukzin: het vermogen om stoffen in de lucht waar te nemen (in
neusholte)
Ruiken: waarnemen met behulp van het reukorgaan.
Door geen reukzin worden alleen de vijf primaire smaken nog geproefd.
Tast, huid (voelen)
Tastzin is het vermogen om aanraking of druk waar te nemen of te voelen,
onder de huid.
Zintuigcellen en zenuwuiteinden in of vlak onder de huid sturen signalen
over de sensatie die ze registreren naar de hersenen.
Thermoceptie: waarnemen van temperatuur.
Nociceptie: waarnemen van pijn.
In vingers veel zenuwuiteinden.
Propriocepsis
Zintuigen in spieren, pezen, gewridchten en vliezen registreren prpikkels
die ervoor zorgen dat de positie van het eigen lichaam en lichaamsdelen
wordt waargenomen.
2. Pijn
Pijnsensatie: optredende pijn die waarschuwt voor een omgeving of
gebeurtenis die ons schade kan toebrengen, toebrengt of heeft
toegebracht.
Akoestische pijngrens: boven een bepaalde sterkte (120 decibel) ervaren
we geluid als pijnlijk.
Functie: het waarnemen van extreme en schadelijke prikkels waarop het
lichaam adequaat kan inspelen.
Nociceptie:
Zintuigcellen brengen bij overprikkeling een pijnsensatie voort.
Pijnsensoren (vrije zenuwuiteinden) in vrijwel alle weefsels.
Pijnbaan:
Pijnbaan: Verbinding tussen vrije zenuwuiteinden/pijnzintuigen, perifere
zenuwen, ruggenmerg en hersenen.
Verwonding activeert vrije zenuwuiteinden > perifere zenuwen bereikt
pijnprikkel ruggenmerg > pijnimpulsen stijgen op via tractus
spinothalamicus > middenbrein wordt het signaal aan het geheugen en
emotioneel geheugen gekoppeld > signaal doorgegeven aan cortex waar
perceptie (waarneming) plaatsvindt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophykevankouterik. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.