3.2 Vertroebelde gesprekken ...........................................................................................................11
3.2.1 Over feiten, vooronderstellingen en morele oordelen ............................................................ 11
3.2.2 Preferenties, smaken en voorkeuren: Over smaken en kleuren valt niet te twisten? ................ 12
3.3 Terug naar de basis: Waarden en normen ...................................................................................13
effect: sociale druk en verdeling van verantwoordelijkheid ................................................................25
4.2.1 Kitty Genovese en het experiment van Darley & Latané ......................................................... 26
4.2.2 Misschien deugen mensen toch? ......................................................................................... 27
4.2.3 Relevantie voor onderwijs .................................................................................................... 28
4.4 De bureaucratie van de gruwel en gehoorzaamheid aan autoriteit ................................................31
4.4.1 De banaliteit van het kwaad ................................................................................................. 32
4.4.2 Stanley Milgram: Obedience to Authority .............................................................................. 34
4.4.4 Over (onbewuste) vooroordelen, wij-zij-denken en verdraagzaamheid ................................... 38
4.4.5 Onbewuste vooroordelen en wij-zij-denken .......................................................................... 41
5.5.1 Dilemma-onderzoek ...............................................................................................................50
5.5.2 Stadia van morele ontwikkeling............................................................................................ 51
5.5.3 methode is een didactische strategie ................................................................................... 53
5.5.4 Dilemma’s en morele stadia ................................................................................................ 55
5.5.5 Lesstrategieen .................................................................................................................... 56
5.5.6 oefening dilemma’s............................................................................................................. 58
6. Filosoferen met Kinderen en Jongeren (FMKJ) ...................................................................... 60
2
, Emina Youssef 2024-2025
Zedenleer
1. Inleiding
De leerkracht niet-confessionele zedenleer (NCZ) begeleidt leerlingen in autonoom denken en handelen
via de methode van vrij onderzoek. Het vak richt zich op het kritisch onderzoeken van meningen, waarden
en normen om zo autonomie en samenleven te bevorderen.
Taken en Doelen
• Onderzoek en waardenverheldering: Meningen worden onderzocht op achterliggende waarden,
normen en aannames.
• Waardenoverdracht en -onderzoek: De leerkracht fungeert als rolmodel door zelfkritisch en
open te blijven.
• Vrij onderzoek: Kernwaarden als autonomie en humanisme worden uitgedragen in lespraktijk en
daarbuiten.
Vakinhoud
1. Ethische Bouwstenen: Inzicht in normen, waarden, ethiek en morele ontwikkeling.
2. Moreel Denken: Theorieën zoals Kohlberg (morele oordeelsvorming) en Selman
(perspectiefwisseling) komen aan bod.
3. Zingeving en Wetenschap: Antwoorden op levensvragen worden beïnvloed door
wetenschappelijke kennis en kritisch denken.
Didactische Methodes
• Filosoferen met Kinderen en Jongeren (FMKJ): De methode bij uitstek om vrij onderzoek te
stimuleren.
• Vraagtechnieken en Klasmanagement: Het structureren van input van leerlingen en het bieden
van een veilige leeromgeving zijn cruciaal.
Een succesvolle les NCZ draait om een veilige, open sfeer waarin leerlingen zichzelf kunnen zijn en vrijuit
kunnen spreken. Door middel van onderzoek en dialoog leren zij hun eigen waarden kritisch te bevragen
en vorm te geven.
1.1 Samenvatting van de powerpoint
1. Lesdoelen en Werkvormen
• Het verband tussen lesdoelen en werkvormen is cruciaal; werkvormen moeten aansluiten bij
specifieke leerdoelen en de beginsituatie van de leerlingen.
• Effectieve werkvormen:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eminazerelliyoussef. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.19. You're not tied to anything after your purchase.