Dit is een samenvatting van het boek en de notities uit de les over hoofdstuk 2 en 3. Dit zijn volgens de prof de belangrijkste hoofdstukken. Het bevat: het milieu, ruimtelijke ordering, het beleid, de onteigening, eigendomsbeperkingen en rechten van voorkoop en voorkeur.
TOENEMENDE AANTASTING DOOR DE MENS:
- Natuurlijke gebieden, in de zin van ‘niet aangetast’ door de mens, treft men in
Europa bijna niet meer aan.
- De evolutie in de relatie tss de mens en natuur:
o Nomadische samenleving => aanpassing van de mens aan de natuur
o Landbouwsamenleving => onderwerping van de natuur aan de mens
o Industriële revolutie => verstoring van het milieu/leefomgeving door de
mens
- Door de hoge bevolkingsdichtheid:
o Ruimte = een schaarsgoed geworden
- Al deze dingen = uiteindelijk ook nadelig voor de mens
NADELIG JURIDISCH STATUUT VAN HET MILEU
- Tragedy of the commons:
o De vrijemarkt economie weerhouden concurrenten niet van de
overexploitatie van natuurlijke rijkdomen, sterker nog => het wordt
beloond
- Art 714 oud bw = een illustratie van deze tragedie:
o Meeste natuurlijke rijkdommen zijn zaken waarvan het gebruik
gemeen is
o Dit artikel bevat geen verbod op overexploitatie, dus bij afwezigheid
overheidsoptreden => kon de vermelde tragedie onbelemmerd spelen
- Art 544 BW:
o dit artikel gaf aan de eigenaar het recht om vrij met zijn zaak te
doen wat hij wilt
geen verbod op een nadelige beïnvloeding van het milieu op
zich
probleem => personen streven naar winstmaximalisatie
o bv: omzetten van woeste gronden in bouwgronden
- boek 3 goederen => brengt verbetering:
o art 3.43 => gemene goederen moeten in het algemene belang
worden gebruikt, met inbegrip van het belang van toekomstige
generaties
o ‘op de meest volstrekte wijze’ bij art over eigendom wordt geschrapt
o Art 3.39 => dieren hebben een gevoelsvermogen en biologische noden
- Probleem:
o Het gebrek aan een juridisch statuut van het milieu
De verbeteringen in het privaatrecht, zijn niet genoeg om de
aantasting van de omgeving door de mens te kunnen tegenhouden
,MILEUBEILEID EN RUIMTELIJKE ORDERING… ZIJN NODIG!
- Milieubeleid:
o Inzicht van de mens in de werking van de natuur is gegroeid, houding tov
milieu is gewijzigd => milieubescherming nodig, voor overleving
menselijke soort
o Als tegengewicht voor de verstoring van het milieu:
De overheid is een milieu beleid gaan ontwikkelen, met als
doel:
Milieu in positieve zin beïnvloeden
Minstens nadelige beïnvloedingen te:
o Voorkomen, beperkingen of herstellen
- Ruimtelijke ordening
o de mens is tot besef gekomen dat:
met ruimte => zuinig moet omspringen
het ruimtegebruik => moet plannen
nodig voor een efficiënt ruimtegebruik en om diverse
gebruiksfuncties verenigbaar te maken
o doel: oog op het beschermen van de leefomgeving
LEGITIMATIE VAN HET OMGEVINGSBELEID (ZIE NOG DIA’S OP DE PWP)
- art. 3.50 en 3.43 (en 3.39) nieuw BW verwijzen naar regulerend optreden
van de overheid t.a.v. eigendom, gemene zaken en dieren
o zie vorige
- art. 23, 4° Grondwet: recht op bescherming gezond leefmilieu (als
sociaaleconomisch grondrecht)
o dit grondrecht strekt zich uit tot:
natuurbescherming
ruimtelijke ordening
monumentenzorg
o GwH voegt het volgende eraan toe:
Impliceert dan de burgers ter zake ook ‘overeenkomstige’
plichten hebben
- art. 7bis GW: streven naar een duurzame ontwikkeling
o = een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige
generatie zonder de mogelijkheden in gevaar te brengen voor
toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien
o Is op verschillende niveaus uitgewerkt door ‘soft law’
Bv: tot 2030 => ‘sustainability goals’ vastgelegd door de VN
- sociale verzorgingsstaat
o zorgt voor een goede ordening van ruimtegebruik
o zorg voor het onroerend erfgoed
o zorgt voor de milieubescherming doelstellingen van algemeen belang
- milieuwetgeving = door de overheid gereguleerd
, o ter compensatie van het nadelige juridische statuut van het milieu en het
ontbreken van een algemene milieubeschermingsverplichting in hoofde
van elke burger
FUNCTIES VAN HET OMGEVINGSRECHT
- een van de manieren om het omgevingsbeleid gestalte te geven is het gebruik
van juridische instrumenten
- het omgevingsrecht vorm dus een middel tot verwezenlijking van:
o een goede ruimtelijke ordening
o het onroerenderfgoedbeleid
o (bepaalde aspecten) van het energiebeleid
- HET OMGEVINGSRECHT BEVAT 3 FUNCTIES
o De regulering van het menselijk handelen
bv: het oprichten van bouwwerken = verboden behoudens met een
vergunning
o De organisatie van de besluitvorming binnen de overheid en de
rechtsbescherming van de burger tegen de overheid
Bv: er wordt bepaald in de vergunningsprocedure, welke adviezen
de overheid moet inwinnen en welke inspraakmogelijkheden de
burger heeft
o De organisatie van de handhaving (met inbegrip van het herstel van
schade)
Bv: er wordt bepaald dat en hoe de oprichting van een illegaal
bouwwerk kan worden stilgelegd door de overheid
- Sommige instrumenten => vervullen meerdere functies tegelijk
o Bv: een vergunningsplicht:
Regulerend van aard, want verbied bepaalde activiteiten zonder
vergunning
Bevat ook de organisatie vd besluitvorming en de
rechtsbescherming
Wie verleent de vergunning, welke zijn de adviserende
instanties, wleke inspraakmogelijkheden heeft de burger…
INSTRUMENTEN VAN HET OMGEVINGSBELEID
DIRECTE EN INDIRECTE REGULERING:
- Regulerende instrumenten van het milieubeleid kunnen ingedeeld worden
naargelang zij directe dan wel indirecte regulering beogen
o Directe regulering of ‘Command and control’ of fysieke regulering
Het gewenste gedrag wordt op een dwingende wijze en vrij
nauwkeurig voorgeschreven door middel van:
Verbods- en gebodsbepalingen
o Kunnen zeer gedetailleerd of open normen zijn
o Indirecte regulering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jarivanoverberghe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.
