Dit is een samenvatting van alle hoofdstukken die te kennen zijn voor het vak Recht en onderneming (1ste bachelor TEW/SEW/HI, 1ste semester 2024) aan de Universiteit Antwerpen gegeven door professor Hendrik Vanhees. Dit is een samenvatting van de cursus, aangevuld met zelfgemaakte notities uit de l...
Wat is recht? 1
Indeling van het recht 1
Nationaal recht 1
Privaat recht 2
Publiek recht 2
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht 3
Internationaal recht 4
Internationaal privaat recht 4
Internationaal publiek recht 4
Europees recht 4
Wat is recht?
- Recht =
- Confrontatie
- Onvermijdelijk en fundamenteel → vermijden dat de samenleving geen strijd
van allen tegen allen zou worden
- 3 componenten nodig
- Gedrag ordenen → u moet betalen als u iets koopt
- Afdwingen → kunnen sanctioneren
- Er is geen rechtsregel als deze niet afgedwongen kan worden
- Bestaande regels wijzigen of afschaffen
- Het recht evolueert en past zich aan aan de maatschappij
→ Vb abortus
- Soorten recht
- Objectief recht
- Het recht zoals het bestaat en zoals men het kan vaststellen
- Subjectief recht
- De rechten die u ontleed aan het objectief recht → rechtssubject
- Concretisering of individualisering van objectief recht
- Vb: foto nemen van een persoon → niet online zetten zonder
toestemming → u heeft het recht om naar de rechtbank te stappen, en
een bestaand objectief recht aanhalen (het portretrecht)
Indeling van het recht
Nationaal recht
→ Recht dat voortkomt van nationale wetgevers
1
, Vb: federaal parlement, gemeenteraad
Privaat recht
- Relaties tussen burgers onderling
1. Het burgerlijk recht
- Fundamentele regels voor iedere burger
- Alles wat gekoppeld is aan jou vanaf je geboorte, het overspant heel de leven
→ BW → burgerlijk wetboek: basisboek
- Is volledig herschreven geweest, in stukken (per onderdeel)
- Bestaat uit verschillende boeken (Boek 1, Boek 2, …)
Vb: Boek 6 - aanspraakbaarheid
- Boek 6 is nog niet volledig herschreven geweest → “oud BW”
- Niet alle wetten staan in BW, er zijn ook veel afzonderlijke wetten
2. Het ondernemingsrecht
- Voor ondernemingen die behoefte hebben aan soepeler recht
- Moet soepeler gaan dan in het burgerlijk recht
→ WER: wetboek van economisch recht
- Boek XX (gebruik romeinse cijfers): over faillissement
- Ook een aantal afzonderlijke wetten
→ WVV: wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Techniek om handel te drijven → zodat bij faillissement al het
persoonlijk bezit niet wordt aangetast
3. Privaatrechtelijk procesrecht
- Het volstaat niet enkel een recht te hebben, men moet het ook kunnen
effectueren → daarom invoer privaatrechtelijk procesrecht
→ Gerechtelijk wetboek: geeft oa aanwijzingen om burgerlijk recht af te dwingen
→ Ook nog afzonderlijke wetten
- Gerechststructuur → rechtscolleges: welke inrichting en bevoegdheid?
(geven aan naar welke rechter je moet)
- Welke procedures toepassen?
- Procedures kunnen sneller worden toegepast
Publiek recht
- Relaties tussen burgers en de overheid
- Relaties tussen de overheden onderling
1. Grondwettelijk recht
→ Grondwettelijk wetboek + afzonderlijke wetten
- Staatsstructuur (federale overheid, Vlaamse overheid, …)
- Fundamentele beginselen (scheiding der machten)
- Fundamentele rechten (vrijheid van meningsuiting, onderwijs, verenigingen)
2. Bestuursrecht
- Inrichting en werking uitvoerende macht → zij voeren de regels uit
- Vb: vergunningen, stedenbouw, gemeenten en provincies, …
3. Fiscaal recht
→ BTW wetboek, wetboek inkomstenbelastingen, …
2
, - Regelt de staatsinkomsten: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting,
BTW, …
- Overheid heeft middelen nodig → via fiscaal recht
4. Strafrecht
→ SW: strafwetboek + afzonderlijke wetten
- Geheel van normen:
- Worden tot behoud van openbare orde en veiligheid uitgevaardigd
- Bepalen misdrijven en straffen
- Gedragingen die niet op die manier worden gerespecteerd in de maatschappij
- Vb: huur niet betalen
- Afgedwongen door de overheid → vb max. alcoholpercentage tijdens rijden
5. Strafprocesrecht
→ Wetboek van strafvordering
- Stelt de dader tegenover de gemeenschap, vertegenwoordigd door Openbaar
Ministerie
- Andere wijze van procederen dan in procesrecht (privaat recht)
- Voor daden die wèl gesanctioneerd moeten worden
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht
Privaat recht
- Aanvullend / suppletief recht
- Zelf overeenkomst maken, burgers mogen afwijken van regels / zelf bepalen
- Vb: koop en verkoop
- Huwelijksvermogensstelsel (suppletief)→ gemeenschap van aanwinsten, …
- Dwingend recht
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Belang veiligstellen van particulieren
- Vb: consument krijgt bedenktijd na aankoop → Zo niet? Beroep doen
- Regels van openbare orde
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Welke rechten zijn voor welk geschil bevoegd?
- Als ze geschonden worden, kunnen meerdere mensen beroep doen
Publiek recht
- Regels van openbare orde
1. Onderscheid: relativeren!
a. Ondernemingsrecht
- Economisch recht → publiek recht
- Vb: mededingingsregels: kartels
Microsoft maakt misbruik van machtspositie (door verplicht meerdere
programma's tegelijk te moeten kopen)
- Ondernemingsrecht in de enge zin van het woord → privaat recht
b. Sociaal recht
- Arbeidsrecht
- Individuele arbeidsrecht: relatie werknemer en werkgever → privaat
recht
- Collectief arbeidsrecht: relatie werknemers als groep en werkgever
3
, → publiekrecht: want overheid komt er tussen
- Sociaal zekerheidsrecht: relatie verzekerden en instellingen sociale zekerheid
- Vb: weinig moeten betalen bij dokter door de overheid
2. Overlegging
- Problemen: onderscheid verschillende rechtstakken
- Politieke onderneming: raakt meerdere aspecten van het recht
- Vennootschap / WN / Fiscaliteit / Erfrecht
3. Europees recht
- Maakt geen onderscheid → geen formele indeling, maar focust op reële situatie
4. Overheid
- Privaatrecht
- Vb: Overheid gaat steeds meer grond kopen met contract ipv grond te ontreinigen
met vergoedingen
Internationaal recht
→ Internationale bron: België neemt besluiten met internationale wetgevers
Vb: Europees parlement
Internationaal privaat recht
- Recht dat bepaalt welke wetgeving toegepast moeten worden als u een juridisch
probleem hebt waarin een internationale factor zit
- Regels?
- Wetboek IPR: internationaal Privaat Recht (Belgische wetgeving)
→ Bestaat uit aanknopingspunten om juiste (Belgische of internationale)
wetgeving te bepalen
- Internationale verdragen op Europees vlak: landen spreken dezelfde regels af
Internationaal publiek recht
- Recht dat de relaties bepaald tussen landen en internationale organisaties, landen
tussen landen, en de relaties tussen internationale organisaties onderling
- Regels? → verdagen
- Publiek recht: vb afspraken over defensie
- Privaat recht: vb handelsverdragen
Europees recht
- EU (Europese economische gemeenschap)
1. Bevoegdheden overdragen (aan supranationale instellingen → EU)
2. Primauteit / voorrang van Europees recht
→ Is er iets strijdig? Europees recht heeft voorrang op nationaal recht
3. Directe werking van Europees recht
→ Creëert rechtstreeks rechten en plichten, maar de lidstaten of burgers
kunnen erop beroep doen!
→ Als je naar rechter gaat moet je een juridische grond hebben
(reden waarom je aanklaagt en waarop je je baseert)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esteedejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.30. You're not tied to anything after your purchase.
