Methodiek en design van
klinische studies
Inhoud
1. Onderzoeksvraag : Anatomie en fysiologie van klinisch wetenschappelijk
onderzoek....................................................................................................2
1.1 Anatomie van klinisch wetenschappelijk onderzoek: Studie...............4
1.1.1 Onderzoeksvraag..........................................................................4
1.1.2 Betekenis van de studie................................................................4
1.1.3 Design van de studie....................................................................5
1.1.4 Studiepopulatie.............................................................................6
1.1.5 Variabelen: metingen....................................................................6
1.1.6 Statistische methodologie............................................................7
1.2 Fysiologie van klinisch wetenschappelijk onderzoek...........................7
1.2.1 Ontwerpen van een klinische studie: design en implementatie. . .7
2. Selectie van studiepopulatie en uitkomsten............................................9
2.1 De selectie van de onderzoekspopulatie............................................9
2.1.1 Populatie.......................................................................................9
2.1.2 Selectiecriteria: inclusie- en exclusiecriteria.................................9
2.1.3 Sampling.....................................................................................10
2.1.4 Rekrutering.................................................................................10
2.2 Uitkomsten (outcomes / endpoints)..................................................11
2.2.1 Primaire versus secundaire uitkomsten......................................11
2.2.2 Surrogaat versus klinisch uitkomsten.........................................11
2.3 Metingen...........................................................................................12
2.3.1 Gezondheidsregisters en patiëntendossiers...............................12
2.3.2 Vragenlijsten...............................................................................12
3. Interventionele studies: RCT..................................................................14
3.1 Randomized controlled trials (RCTs)..................................................14
3.1.1 Fases van klinische studies.........................................................14
3.2 Randomisatie....................................................................................15
3.2.1 Clinical trials (RCT)......................................................................15
1
, 3.3 Blinderen...........................................................................................17
3.3.1 Placebo versus no-intervention..................................................17
3.4 Pragmatische trials...........................................................................18
3.4.1 Registratiestudies versus klinische praktijk................................18
3.5 Voordelen en nadelen van RCTs........................................................20
4. Observationele studies..........................................................................21
4.1 ‘Cross-sectional’ studies...................................................................22
4.2 Cohorte studies.................................................................................22
4.2.1 Prospectieve cohorte studie.......................................................24
4.2.2 Wanneer cohorte design?...........................................................24
4.3 ‘Case-control’ studies.......................................................................24
4.3.1 Odds ratio...................................................................................26
4.4 Nested case-control studie...............................................................27
5. Rapporteren van klinische studies ; Bias................................................28
5.1 Meedelen van onderzoeksresultaten................................................28
5.1.1 Publicatie in peer-reviewed tijdschriften.....................................29
5.1.2 Elementen van een artikel..........................................................29
5.1.3 Wat kan men publiceren?...........................................................30
5.2 STROBE richtlijnen............................................................................30
5.3 CONSORT richtlijnen..........................................................................30
5.4 Methods: Outcomes..........................................................................32
5.5 Publication bias / Reporting bias.......................................................33
6. Practicum klinische studies: hoe een paper beoordelen?......................34
6.1 Coping with confounders in obervational studies.............................35
6.2 Hoe een paper beoordelen?..............................................................35
1. Onderzoeksvraag : Anatomie en
fysiologie van klinisch wetenschappelijk
onderzoek
Wetenschappelijk onderzoek (vb global warming)
Probleem staat centraal
2
, 1. Tot goede diagnose komen : vb. temp van lucht, water meten en
vergelijken met 100 jaar geleden temp stijgt
2. Impact? Gevolgen? : vb. meer extremen van droogte,
overstromingen, bosbranden …
3. Etiologie? Oorzaak? : vb. broeikasgassen
4. Interventie:
- Therapie: nadat het probleem zich voordoet
- Preventie: voordat het probleem zich voordoet
Klinisch wetenschappelijk onderzoek
1) Diagnose : liefst zo snel mogelijk
2) Prognose : hoe verloopt de ziekte in
de tijd?
3) Etiologie of oorzaak:
4) Als patiënt al ziek is -> therapie
5) Maar best preventie : bv
vaccinaties
Therapie:
Indeling onderzoekstypen
Bv. Nieuwe aandoening
beschrijvend explorerend
onderzoek
Niveau van evidentie wordt bepaald door het soort studie dat je doet!!!
2 soorten:
3
, - Als onderzoeker toekijken =
observationele studies laag niveau
van evidentie (C)
- Patienten met aandoening gaan
randomiseren in 2 groepen: ene krijgt
actieve behandeling en andere placebo
pacient volgen kijken naar de
uitkomsten: bv overleving evidentie minstens niveau B
RCT= randomized controlled trials: studies die men moet doen als men
nieuw geneesmiddel ontwikkelt als men het op de markt wil brengen
Intervenieert door te randomiseren en je hebt een controlegroep: Je
doet interventionele studies waarbij je gaat randomiseren en waarbij
je kan vgl hoe nieuwe behandeling het doet tov placebo of oudere
behandeling
1.1 Anatomie van klinisch wetenschappelijk onderzoek:
Studie
Studie (protocol): onderzoeksvraag, betekenis van de studie, design,
onderzoekspopulatie, variabelen (metingen), statistische methodologie
1.1.1 Onderzoeksvraag
FINER criteria voor een goede onderzoeksvraag:
Feasible: Haalbaar
Interesting
Novel: (ver)nieuw(end)
Ethical
Relevant : bv Wat betekent je onderzoek? Verandert het iets aan de
diagnose of behandeling van een aandoening?
Je moet de vraag ‘So what?’ kunnen beantwoorden
1.1.2 Betekenis van de studie
Wat is gekend?
- Literatuuronderzoek
Welke vraag zal het geplande onderzoek beantwoorden?
Welke is de betekenis van dit antwoord voor de klinische wetenschap
en de gezondheidszorg?
Wat is reeds bekend over het te onderzoeken probleem?
- Voorkomen van duplicatie van onderzoek
- Voorkomen dat onnodige fouten worden gemaakt bij de opzet en
uitvoering van het eigen onderzoek
- Leren uit fouten van anderen
1. Goede richtlijnen?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dentalstudentlvd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.89. You're not tied to anything after your purchase.