Summary
Samenvatting Recht en Criminologie - volledig
- Course
- Institution
Een volledige samenvatting van het vak Recht en Criminologie. De samenvatting bevat alle lessen uit het semester en is dus een volledige samenvatting van het vak.
[Show more]
Seller
Follow
sterre50
Reviews received
Content preview
Recht en CriminologieSamenvatting
Constitutioneel strafrecht = Strafrechtelijke regels die in “constituties” verankerd zijn (zowel op vlak
van materieel strafrecht als formeel strafrecht)
➔ Constituties = basisregels vd samenleving (grondwetten)
MODULE 1: constitutionele basisbeginselen
vh straf(proces)recht
1.(Constitutioneel) strafrecht is publiek recht
(in zin van overheidsrecht, niet van ‘openbaar recht’), is geen privaat recht !
Publiek recht Privaat recht
● Verticaal: tussen burgers en overheid ● Horizontaal: tussen burgers
(overheid weegt door)
● Algemeen belang ● Privaat belang
● Openbare orde/dwingend recht: ● Aanvullend recht (enkel bij problemen)
strafrechtelijke actoren zweren
“gehoorzaamheid aan de GW” ● Vbn.: burgerlijk recht, contractenrecht,
● Vbn.: strafrecht, fiscaal recht, verzekeringsrecht
bestuursrecht, constitutioneel recht
Twee takken vh publieke strafrecht :
Materieel strafrecht Formeel strafrecht
● geheel v rechtsregels waardoor ● geheel vd procedurele spelregels van
bepaalde gedragingen strafbaar hoe materieel strafrecht wordt
worden gesteld + straffen die daarop toegepast
volgen
● Misdrijven (= strafbaarstellingen) ➔ Welke rechtscolleges bevoegd?
● Straffen ➔ Hoe bewijzen verzamelen en misdrijf
● ook: strafrechtelijke bewijzen?
verantwoordelijkheid, beginselen over ➔ Hoe straf vorderen + Wie vordert?
poging, deelneming, rechtvaardiging, ➔ Rechtsmiddelen van burgers
etc.
➢ Doelgroep: burger, hele bevolking ➢ Doelgroep: overheid (politie, parket,
➢ Inhoudelijke “vanzelfsprekendheid”: rechters)
veiligstellen vd essentiële waarden ➢ “spelregels” om waarheid te vinden met
➢ Sanctie: straf (maar geen doodstraf) respect voor grondrechten /
mensenrechten
➢ Sanctie (als procedureregels niet
gevolgd): nietigheid, onrechtmatig
bewijs, onontvankelijke strafvordering
1
, 2.Strafrecht moet legaal zijn!
⇒ Legaliteitsbeginsel : straf alleen ingevoerd + geldig als het in wet staat (art 12+14 GW)
“Nullum crimen, nulla poena, sine lege”
➔ Bescherming burger tegen willekeur overheid!
Straf rechtsregels: gedragingen
opgenomen in Strafrecht
Relatie sociale normen/regels en (straf)rechtsnormen/regels
➢ Rechtsnorm is niet altijd sociale norm
➢ Sociale norm is niet altijd rechtsnorm
➢ Rechtsnorm is niet altijd strafrechtsnorm
➢ Strafrechtsnorm is niet altijd constitutioneel
➢ Kenmerkend aan strafrechtsnorm is dat overtreding vd rechtsnorm aanleiding geeft tot
negatieve reactie (= STRAF)
Strafrecht = duidelijke omschrijving in wet van normoverschrijdend gedrag (= delictomschrijving,
strafbaarstelling of incriminatie) + straf die volgt (geen expliciete normen)
➔ SR is normhandhavend recht (want te handhaven norm is impliciet aanwezig)
Misdrijf = gedrag of verzuim waar wet een straf voor voorziet
Vier belangrijke gevolgen vh legaliteitsbeginsel:
a) Niet retro-activiteit vd strafwet
= strafwet heeft nooit terugwerkende kracht
b) Wetgevende macht beslist (volksvertegenwoordigers)
↳ bepaalt strafbaarstellingen, straffen en procedures
(niet UM of RM bepaalt)
➔ Link tussen legaliteit, scheiding der machten en
democratie
Rechters (RM) moeten SW strikt interpreteren wat
parlement beslist (verbod op analoge interpretatie)
2
, c) Wet als “enige” bron vh Belgische straf(proces)recht
1) Belgische Grondwet
- Rechten & vrijheden
- Scheiding der machten (ook in straf(proces)recht)
2) Wet
- Strafwetboek & Wetboek van strafvordering
- Complementaire en bijzondere wetten
- Ook: decreten & ordonnanties zijn wetskrachtige bronnen!!!
3) Internationale & Europese verdragen & regelgeving
- Mensenrechten (VN en Raad v Europa) & recht vd Europese Unie
➔ UITZONDERING voor strafprocesrecht, naast “wet”, ook :
◆ Gewoonte (praetoriaanse praktijken; OM kan seponeren)
◆ Ministeriële richtlijnen
d) Wet bepaalt wanneer iets niet in SR hoort
➢ Bv: Asiel en migratie procedure niet in rechtbank behandelt
➢ Bv: Jeugdrecht: geen straffen, maar sancties en maatregelen + jeugdRB geen
normale RB
➢ Bv: Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS)
3.Straf is lijden ter vergelding van schuld =
“leedtoevoeging”
“Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet.” art 14
➔ = Rechtszekerheid & democratisch beginsel
Sociale norm = gedragsregel die in maatschappij geldt
Rechtsregel = regel behorend tot rechtssysteem
Strafrechtsregel = regel behorend tot strafrechtssysteem
➔ Schending strafrechtsregel => negatieve reactie = STRAF!
Nietzsche
Wezen/doel vd straf:
= gekanaliseerde wraak vd gemeenschap (en SLO) als herstel voor misdrijf
= compenserend leed
= Vergelding
= nieuwe schendingen gemeenschapsnorm norm tegengaan door normbevestiging
➔ Preventie
◆ speciale preventie: nieuw misdrijf overtreder voorkomen
◆ algemene preventie: misdrijf door rest vd gemeenschap voorkomen)
3
, Leedtoevoeging om “essentiële” normen te handhaven
● SR als “legitiem geweld” om normconform gedrag af te dwingen
○ Nood aan legitieme actoren (aanvaarding van gezag van actor door burgers door
overtuiging)
● Subsidiariteitsbeginsel vh SR = SR om “essentiële normen” te handhaven
● SR is “schuldstrafrecht”, geen “pechstrafrecht” (belang moreel element)
○ Materieel element: uiterlijke vorm vh misdrijf = gedrag of verzuim
○ Moreel element: schuldvorm vh misdrijf (“Wetens willens” misdrijf plegen)
● Nood aan procedurele rechtvaardigheid bij toepassing SR
○ = middel om legitimiteit te bereiken
○ T. Tyler: Visie op strafrecht en actoren bepaald obv interacties met autoriteiten en
andere burgers → bepaalt medewerking & aanvaarding gezag door burgers
○ Daarom 4 dingen belangrijk:
■ burger moet indruk hebben dat die stem heeft
■ actor moet neutraal, transparant, accountable zijn
■ burger behandelen met respect
■ vertrouwen hebben in motieven vd actor (politie bv)
GOVERN BY CONSENT (⇔ BY FORCE)
Vandaag: diverse functies straf
Evoluties in strafrechtstheorieën en invulling vd straf
1) Klassieke leer (eind 18de eeuw –19de eeuw)
○ Straf is verdiende leedtoevoeging en zorgt voor preventie
2) Sociaal verweer (eind 19de eeuw – WO2)
○ Maatschappij moet zich beschermen door uitschakeling en resocialisering
3) Nieuw sociaal verweer (na WO2 – heden)
○ = mix klassiek SR+sociaal verweer maar met respect voor individu (mensenrechten)
● Hedendaagse trends
○ Herstelrecht en aandacht voor SLO
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sterre50. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now