Romeins recht
Inleiding: de wetenschap van het Romeins recht
1.1 De bedoeling vd studie van het Romeinse
recht
1. Romeins recht helpt om te verklaren/begrijpen waarom het
recht vandaag is zoals het is
2. Romeins recht is een component van het universitaire
denken
Faculteit van de artes daar moest je eerst aan gestudeerd hebben voordat
je aan de faculteit van kerkelijk recht of aan een andere faculteit;
civielrecht, theologie of geneeskunde kon studeren.
Deze faculteiten h elkaar ook beïnvloed Romeins recht is beïnvloed door
o Joods-christelijke theologie
godgeleerde elementen speelde mee in het Romeins Recht
o Griekse wetenschappelijke logica
Pas vanaf de 13de eeuw doet het Griekse denken intrede in
het Romeins recht dankzij werken van Aristoteles
Aristoteles zijn werken zijn geschreven in het Grieks. Maar in
Noord-Italië in de 6de eeuw was er Boëthius die in het rijk van
de Ostrogoten leefde en hij maakte Latijnse vertalingen van
Aristoteles zijn werken maar alsnog is het niet via Boëthius
gegaan aangezien dat zijn teksten vernietigd zijn geweest
Al-Kindi en Al-farabi vertaalde teksten van de griekse oudheid
naar het arabisch in de stad Bagdadin de 9 de eeuw. In de 10de
en 11de eeuw bestudeerde Avicenna die teksten en plaatste er
ook commentaren bij. Hij was in Perzië (nu Iran) actief en
ontwikkelde het aristocratische denken
Averroes ging in de 12de eeuw verder aan de slag met
de teksten van Avicenna en via Averroes zijn de
teksten naar het Latijn vertaald (want hij leefde dicht
bij het Christelijke Europa)
Uiteindelijk kwam het aristocratische denken aan bij
Thomas v Aquino (13de eeuw), hij integreerde
Aristocratische denken in het rechtsdenken
o Oosters wiskundige denken
Werden in de 5de en 6de eeuw overgenomen en verder
ontwikkeld door o.a. Arybhata hij schreef in het sanscriet en
was in India actief. Die teksten werden ook door Al-Kindi en
Al-Farabi vertaald en becommentarieerd, maar ook Al-
1
, Chwarizmi vertaalde en becommentarieerde die teksten van
Arybhata
3. Het Romeinse recht brengt ons tot onze gemeenschappelijke
wortels
De studie van het Romeinse recht brengt heel veel verschillende studies
samen omdat er wortels van elk van het Romeins recht in veel
verschillende rechten zit
o Zoals bvb in het Russische, Litouwse, Franse,… Recht
Je kunt met juristen uit andere landen erover kunnen praten
Evolutie
o 15de a 16de eeuw: vorsten streefden naar centralisatie Romeinse
model ius commune dat werd ondersteund door de vorstelijke
rechtbanken
Werd drager vorstelijk absolutisme
o 17de eeuw: natuurrecht counterde vorstelijk absolutisme
o 18de eeuw: privaatrecht werd vastgelegd in burgerlijke wetboeken
moeilijker te wijzigen dan rechtspraak soevereine staten
o 19de eeuw: Duitse juristen zochten een burgerlijk recht dat
gemeenschappelijk was voor alle gewesten inspiratiebron:
Romeins recht
Fetha Nagast
o Vertaling van Romeins rechtelijke teksten naar het Ge’ez (= taal van
toen in Ethiopië)
De Ethiopische keizer had gevraagd om deze vertaling
o is ook 1 van de oudst bekend codici van het romeins recht
Osaka: experten van romeins recht over de hele wereld verzamelen in
Japan.
o In de 19de eeuw toen de Japanse overheid hun economie wou
versterken enzo implementeerde die veel zaken van het Duitse en
Franse privaatrecht (hun handelspartners toen) en hun recht is
grotendeels gebaseerd op het Romeins recht Japan kreeg ook
Romeins rechtelijke elementen in hun recht
Kolonisering romeinsrechtelijke elementen in gekoloniseerde landen
o De universiteit Lovanium is in Congo opgericht toen dat onze kolonie
was en Romeins Recht was één van de opleidingsonderdelen
4. Romeins recht is ook een inleidend vak
Het is belangrijk kennis te maken met basisbegrippen van het recht zoals
vruchtgebruik, pand,…
2
,1.2 Romeins recht als wetenschap
Verzameling van het civiele recht = juridische verzameling van de zesde-
eeuwse Oost-Romeinse keizer Justinianus
1.2.1 Een juridische wetenschap
Aan de Leuvense rechtsfaculteit werd van 1425 tot 1797 enkel Romeins
recht onderwezen
o De leer van het Romeins recht werd ingevoerd om het plaatstelijke
recht te hervormen
Het Romeinse recht stond bekend als het Europese gemeenschappelijke
recht
Applicative legal history
= Romeins rechtelijke teksten bestuderen voor het hedendaagse recht
vorm te geven
Guillaume Durand (13de eeuw)
o Clericus uit Fr die actief was aan het hof van de paus
o kreeg bevoegdheid om daar hoogste pauselijke rechtbank te doen
functioneren
Voor het opstellen van de regels van procesrecht ging hij
kijken naar het Romeinse recht (bij de teksten dat Justinianus
had laten opstellen in de 6de eeuw en telkens als hij in die
teksten iets tegenkwam schrijf hij dat op bundeling
Romeins procesrecht
Bartolus de Saxoferrato
o Doceerde Romeins recht aan de universiteit
o Werd gezien als groot expert in Italië en er was de pest er w
vragen aan hem gesteld en hij beantwoorde de vragen door te
verwijzen naar het Romeinse recht
Hugo Grotius (= een advocaat)
o Werd levenlsang gevangengezet maar hij is daar kunnen
ontsnappen naar Parijs gevlugd werd ambassadeur van de
Zweedse koningin
o Schreef enkele heel belangrijke werken
De vrije zee
Pleite hierin voor vrije doorgang vd zee door te
verwijzen naar Romeins recht
Over het recht van oorlog en vrede
Hij probeert recht diplomatie te bespreken en geeft
principes die gelijk zijn aan alle tijden, alle volkeren en
de inspiratie komt weer uit het Romeins recht
Contemplative legal history
= Romeins rechtelijke teksten bestuderen om de geschiedenis te begrijpen
Bv. humanisten
3
, o Lazen teksten Justinianus om de tijd van Justinianus en het Oude
Rome te kennen en ze gingen de romeinse termen bestuderen
Verlichtingsfilosofen bv. Kant gaven reactie tegen humanisten
o Zei we moeten geen aandacht geven aan de geschiedenis en er is
gewoon 1 recht dat altijd geld voor overal en voor altijd nl. het
Vernuftrecht en dit hing nauw samen met het natuurrecht
Reactie Historische school tegen verlichtingsfilosofen
o Grondlegger: Friederich Carl von Savigny
Grijpt deels terug naar de verlichtingsfilosofen
o En zegt we moeten het oude recht kennen om het hedendaagse
recht te begrijpen (begrijpen niet vormgeven)
1.2.2 De klassieke filologie
= een hulpwetenschap die we meenemen om het Romeins recht te
bestuderen
= de studie van het Latijn
o Belangrijk want tot rond 1800 werden zo goed als alle juridische
teksten en commentaren in onze streken in het Latijn geschreven
Ook archeologen helpen ons
o Bv. stenen die gevonden zijn met inscripties over het stadsrecht van
een klein stadje
1.2.3 Handschriftenkunde en tekstkritiek
Handschriftkunde
o = paleografie
o = een andere hulpwetenschap
o Als we handschriften kunnen ontcijferen kunnen we bv. weten van
wanneer de tekst is
o 9de eeuw: geschrift is veranderd (door de Karolingers die een
makkelijker, meer plaatsbesparend geschrift hadden ontwikkeld)
bijna alle oude handschriften zijn getranslitereerd (= proces waarbij
teksten van één alfabet in een ander worden omgezet) en het
perkament werd daarna gerecycleerd
Littera florentina van de Digesten heeft de translatie wel
overleefd dus dat Romeinse handschrift hebben we wel nog
Codicologie
o = hoe schriften/papieren uit elkaar gebonden zijn
Tekstkritiek
o = je gaat op zoek naar de oorspronkelijke tekst
Want veel teksten zijn kopieën en niet de oorspronkelijke
tekst
o Interpolatiekritiek
Begin 20ste eeuw
Romeinsrechtelijke teksten werden gezuiverd van latere
inlassingen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller estheragten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.27. You're not tied to anything after your purchase.