Sociologie: sociologische
verbeelding als kracht
Inhoud
Inleiding.......................................................................................................5
Over de vissen en het water.....................................................................5
Is sociologie nuttig?..................................................................................6
Wetenschap en professionaliteit...............................................................6
Deel 1: Het vizier: de sociologische kijk.......................................................6
Inleiding....................................................................................................6
Hoofdstuk 1: Wat bestudeert de sociologie?................................................7
Wat onderzoekt sociologie.....................................................................8
Definitie van sociologie.............................................................................8
Sociale constructie: het actor perspectief (Weber)...................................8
Typologie van sociaal handelen bij Weber.............................................8
Actor- analyse van het sociale..................................................................9
Sociale bepaaldheid: sociaal systeem perspectief (Durkheim).................9
Structuur bepaalt sociaal handelen.....................................................10
Cultuur bepaalt sociaal handelen........................................................11
Structuur en cultuur bepalen sociaal handelen...................................11
Circulaire causaliteit...............................................................................12
Hoofdstuk 2: Gelaagdheid van de sociale context.....................................12
Twee brillen om naar de gelaagdheid van soc context te kijken.............12
1. Systeem als analyse en interventiekader........................................13
2. Niveaus van analyse en interventies: micro, meso, macro..............13
3. Sociologisch denken op de verschillende analyseniveaus:
toepassingen.......................................................................................14
4 Ecologische en atomische fouten.....................................................17
Hoofdstuk 3: sociologie is een wetenschap...............................................18
Ontstaan van sociologie als wetenschap................................................18
Soorten kennis: geloof, wijsheid en wetenschap....................................19
Kennis op basis van geloof of opvatting = geloofskennis....................19
1
, Wijsheid, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid........................19
Wetenschappelijke kennis....................................................................20
Empirische cyclus................................................................................20
Evoluties in menswetenschappelijk denken............................................20
Toepassen van menswetenschappen = sociale technologie?.................21
Sociologische vragen en sociale problemen...........................................21
Deel 2: de lenzen: basisconcepten uit de sociologie..................................22
Inleiding..................................................................................................22
Hoofdstuk 1: Sociaal structuur...................................................................23
Sociale actoren en sociale positie...........................................................23
Allocatieprincipe.....................................................................................23
Sociale relaties........................................................................................24
Communicatie, interactie.....................................................................24
Sociale netwerken en sociale groeperingen............................................25
Groepen...............................................................................................25
De collectiviteit....................................................................................27
Togetherness situation.........................................................................27
Categorieën.........................................................................................27
Macht.....................................................................................................28
Sociale ongelijkheid, sociale stratificatie en sociale mobiliteit...............29
Van sociale ongelijkheid naar sociale stratificatie...............................29
Sociale mobiliteit.................................................................................30
Sociale stratificatie: van ongelijke rechten naar ongelijke kansen......30
Hoofdstuk 2: Cultuur..................................................................................32
Inleiding..................................................................................................32
Nature vs Nuture..................................................................................32
Een veelvoud aan definities.................................................................33
Componenten van cultuur......................................................................34
Cultuur als ui- model............................................................................34
Cultuur als 3 componenten..................................................................34
Cultuur als gedeelde referentiekader: waarden en normen....................36
Waarden...............................................................................................36
Normen................................................................................................37
2
, Doeleinden...........................................................................................37
Verwachtingen.....................................................................................38
Gedeelde waarden en normen: sociale controle..................................38
Sociale rollen...........................................................................................39
Herhaling deel 2, hoofdstuk 1 sociale structuur..................................39
Herhaling deel 2, hoofdstuk 1, cultuur.................................................39
Wat zijn sociale rollen..........................................................................40
Rolvoorschriften...................................................................................40
Rolbepaling..........................................................................................41
Rolconflict............................................................................................41
Sociale status.......................................................................................42
Statuscongruentie................................................................................42
Socialisatie..............................................................................................43
Wat is socialisatie................................................................................43
Primaire socialisatie.............................................................................44
Secundaire socialisatie........................................................................44
Tertiaire socialisatie.............................................................................44
Differentiële socialisatie.......................................................................45
Diversiteit...............................................................................................46
Intraculturele diversiteit......................................................................46
Interculturele diversiteit.......................................................................46
Acculturatie en enculturatie.................................................................47
Culturalisering.....................................................................................47
Cultural en structural lag........................................................................47
Hoofdstuk 3: Institutionalisering en instituties...........................................48
1 Institutionalisering en instituties: proces en resultaat.........................48
Primaire en secundaire instituties (Malinowski)...................................49
2 Reïficatie, institutionele discriminatie..................................................49
Interpersoonlijke discriminatie en institutionele discriminatie.............50
Voorbeelden van instituties.....................................................................50
Gezin....................................................................................................50
Zorgsysteem........................................................................................53
Religie..................................................................................................54
3
, Functies van religie..............................................................................56
Deel 3: perspectieven: stromingen binnen de sociologie...........................56
Inleiding..................................................................................................56
1. Een veelheid aan scholen, stromingen en paradigma’s..................56
2. Een oriëntatiemodel voor sociologische stromingen.......................58
Hoofdstuk 1: het symbolisch interactionisme............................................58
George Herbert Mead: grondlegger symbolisch interactionisme............59
Ons denken/ bewustzijn (mind)...........................................................59
Het zelfbewustzijn (self).......................................................................60
Sociale werkelijkheid (Society)............................................................61
Bulmer: het symbolisch interactionisme.................................................61
Goffman..................................................................................................61
Algemene situering..............................................................................61
Het toneelspel van het dagelijks leven................................................61
Stigma.................................................................................................62
Totale instituties...................................................................................63
De relevantie van Goffmans inzichten op vandaag.............................63
Howard Becker........................................................................................64
Afwijkend gedrag volgens Becker en voorgangers..............................64
De bijdragen aan het bestuderen van afwijkend gedrag.....................65
Hoofdstuk 2: sociale ruiltheorie.................................................................66
1. De sociale ruiltheorie (en de rationele keuze)....................................66
2. Belangrijke vertegenwoordigers van de sociale ruiltheorie................67
Homans (1960)....................................................................................67
Blau......................................................................................................68
Toepassingen op microniveau.................................................................69
Verklaring voor onder bescherming of non-take-up.............................69
Verklaring voor criminaliteit en sancties – Gary Becker.......................69
De speltheorie en het gevangenisdilemma.........................................69
Solidariteit en ruil op macroniveau.........................................................70
Uitdaging en aanvulling op de sociale ruiltheorie...................................70
Rationaliteit en de dagelijkse concrete handelingen...........................70
Is criminaliteit een rationeel gegeven?................................................71
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lvanhedent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.20. You're not tied to anything after your purchase.