Rechtsfilosofie VOLLEDIGE SAMENVATTING: inclusief lesopnames en cursus
6 views 0 purchase
Course
Filosofie en rechtsfilosofie
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Dit document bevat een samenvatting voor het vak rechtsfilosofie, gebaseerd op de lesopnames en cursus. Bij onduidelijkheden is er extra informatie toegevoegd om het zo eenvoudig mogelijk te begrijpen.
Hoofdstuk 1
Waarom is recht noodzakelijk? → zorgt voor ordening in de samenleving
(ordening noodzakelijk: conflicten)
4 voorwaarden voor een conflict
→ Veelheid: De interactie tussen meerdere personen maakt conflicten mogelijk. In een wereld met slechts
één persoon kunnen er geen conflicten ontstaan.
→ Diversiteit: Verschillende ideeën en doelstellingen onder mensen kunnen leiden tot conflicten, vooral
wanneer ze dezelfde middelen willen.
→ Schaarste: Wanneer middelen beperkt zijn, kunnen niet alle mensen tegelijkertijd hun doelstellingen
bereiken. Dit vergroot de kans op conflicten.
→ Vrije toegang: Wanneer mensen onbeperkt toegang hebben tot schaarse middelen, kunnen zij in strijd
met elkaar handelen, wat kan leiden tot conflicten.
=> indien ze alle 4 op hetzelfde moment voorkomen → conflict
Strategieën om conflicten te voorkomen / oplossen:
1. Uitschakelen veelheid → Focus op eenheid: door individuen samen te voegen tot 1 collectiviteit,
waarbij 1 enkele leider / instantie alle beslissingen neemt over het gebruik van middelen.
2. Uitschakelen diversiteit → Consensus: ervoor zorgen dat iedereen dezelfde waarden en meningen
heeft over het gebruik van middelen.
3. Uitschakelen schaarste → overvloed: Zorg ervoor dat er genoeg middelen zijn voor iedereen. Dit
kan door: Alleen de basisbehoeften te vervullen, zodat mensen minder willen. Of nieuwe
technologieën en betere productie te gebruiken om meer te maken
4. Uitschakelen vrije toegang → recht: regels maken ipv vrije toegang
Functie van het recht:
→ Het recht maakt het mogelijk dat verschillende mensen met diverse achtergronden samenleven,
zelfs in een wereld met beperkte middelen.
→ nadruk ligt op vrijheid, zelfrealisatie en individualiteit
→ Hoewel vrijheid belangrijk is, moet deze soms beperkt worden. Het recht beperkt deze vrijheid
alleen door toegang tot schaarse middelen te reguleren. Zorgt voor eerlijke verdeling en gebruik van
middelen, zonder onnodige beperkingen op andere vrijheden.
→ Kant: “het geheel van de voorwaarden waaronder de vrijheid van de ene persoon kan worden
verenigd met de vrijheid van de andere persoon.” = het recht respecteert de vrijheid van individuen,
zolang dit niet ten koste gaat van anderen.
1
, Verhouding recht en moraal:
→ Moraal is vrijblijvend: afhankelijk van persoonlijke overtuigingen en keuzes, en daardoor niet
verplicht.
→ Sommige morele normen, zoals het verbod op moord en diefstal, zijn belangrijk voor het functioneren
van de samenleving. Deze normen moeten vaak worden afgedwongen door het recht, dat sancties kan
opleggen bij niet-naleving
→ morele opvattingen vaak heterogeen en gedetailleerd: morele overtuigingen verschillen sterk
tussen individuen en groepen → moeilijk om universeel afdwingbaar te maken.
=> “ Het recht omvat de morele normen die zo belangrijk worden gevonden dat men van mening is dat
deze gewaarborgd moeten worden door de staat met juridische sancties.”
Kenmerken van het rechtssysteem:
1. regulering van gedrag → ordening van de samenleving: d.m.v. normen
→ bepaalt wat juridisch juist of onjuist is in interacties tussen mensen.
2. Een geheel van regels en voorschriften: bepalen wat wel en niet mag → zijn formeel
vastgelegd en omvatten vrijheden, verplichtingen en aanspraken.
3. uitgevaardigd door of krachtens het maatschappelijk gezag: het recht wordt uitgevaardigd
door een autoriteit die de macht heeft om regels op te leggen.
4. afdwingbaar door of krachtens het maatschappelijk gezag: de naleving van de regels kan
worden afgedwongen, bijvoorbeeld door de politie of rechtbanken. Wie de regels overtreedt, kan
worden gestraft of gedwongen om zich aan de regels te houden.
Opbouw van het rechtssysteem:
- Recht is enige realistische manier om, met respect voor veelheid en verscheidenheid mensen in
schaarste te doen samenleven
- Dit kan je enkel doen door vrijheid van burgers af te bakenen
→ vastleggen wat je mag doen met schaarse middelen
- Hiervoor heb je normen nodig die burgers beperken of machtigen
1. Orgaan dat bevoegd is om regels en voorschriften te formuleren → wetgevende macht
2. Orgaan dat ervoor zorgt dat de regels en voorschriften worden uitgevoerd en toegepast →
de uitvoerende macht
3. Orgaan dat de naleving van de regels en voorschriften afdwingt en conflicten oplost →
de rechterlijke macht.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RechtenUantwerpen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.42. You're not tied to anything after your purchase.
