Summary
Samenvatting Personenbelasting accountancy fiscaliteit
- Course
- Institution
Samenvatting personenbelasting tweede jaar bedrijfsmanagement in Accountancy fiscaliteit. Lesnotities aangevuld met het boek.
[Show more]
Seller
Follow
nmvl
Reviews received
Content preview
BASISBEGINSELENWetgeving personenbelasting
WIB 92 – Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992
KB/WIB 92
Regelgeving personenbelasting – geen wetgeving, doch toe te passen
• Commentaren
• Circulaires = Administratieve richtlijnen = omzendbrief (interpretatie hoe wetgeving moet worden toegepast)
• Rechtspraak (arresten en vonnissen)
• Parlementaire vragen (parlement vraagt aan ministers)
1. BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTING
Ontwikkeling van belastingen hangt samen met de maatschappelijke evoluties in de samenleving
• Afstaan van vee of graan (v.C.)
• Bewoners betaalden grondbelasting voor het gebruik van grond (Romeinse Rijk)
• Accijnzen op typische levensmiddelen en tol (Middeleeuwen)
• Centraal georganiseerd belastingstelsel (1805): belastingen op inkomen en rijkdom werd belangrijker dan
belastingen op het gebruik van bepaalde goederen
- Aantal ramen, dienstboden, …
- Belasting op luxegoederen
• Ontstaan personenbelasting en vennootschapsbelasting (loop van de 19e eeuw)
• Btw (1971)
Begrip ‘belasting’
• Geen wettelijke definitie maar wel een juridische omschrijving
• De belasting is:
- een bijdrage; (iets doen in geld)
- volgens bepaalde rechtsregels;
- opgelegd door de overheid;
- met als doel;
- het verzamelen van financiële middelen;
- nodig om uitgaven te doen in het algemeen belang
• Belasting moet bij wet of decreet als belasting worden erkend
Kenmerken van een belasting
1. Financieel doel: overheidsuitgaven financieren – geen tegenprestatie!
2. Dwingend karakter: sancties mogelijk (strafrechtelijk OF administratief)
3. De fiscale wet is van openbare orde: de wetten worden geacht de essentiële belangen van de staat/gemeenschap
te treffen of ze berusten op economische of juridische grondslagen van de samenleving
o Belastingontduiking is niet hetzelfde als belastingvermijding
Zijn geen belastingen:
• Bepaalde overheidsinkomsten (vb. inkomgelden musea, concessie openbare domeingoederen)
• Retributies
- Vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening à er is een tegenprestatie
- De overheid beschikt over een monopolie
- Vb. Vuilniszak, tolgelden, parkeerretributies, …
• Parafiscale heffingen (sociale bijdragen) à komt niet in de begroting terecht
,2. WIE MAG BELASTINGEN HEFFEN?
Heffende overheid
• Federaal (Decroo)
• Regionaal (Jambon)
- Gewesten (Vlaams, Waals, Brussels Hoofdstedelijk)
- Gemeenschappen (Vlaams, Frans, Duitstalig)
• Lokaal
- Provincies & gemeenten
• Publiekrechtelijke instellingen
- Opdracht van algemeen belang
- Vb: instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk welzijn
• Supranationale overheden
- EU
- Vb: douane aan buitengrens; btw
3. GRONDWETTELIJKE BEGINSELEN VAN DE BELASTINGHEFFING
1. Het legaliteitsbeginsel = wettelijkheidsbeginsel
Art. 170 lid 1: Geen belasting ten behoeve van de Staat kan worden ingevoerd dan door een wet
• Bescherming van de burgers tegen al te buitensporige belastingen
• Vaststelling van:
- het belastingsubject + grondslag
- het tarief
- de modaliteiten van de heffing
• Principiële belastingvrijdom: Alles is vrij van belasting, tenzij de wet anders bepaalt (decreet of besluit van de
gemeente- of provincieraad voor de regionale en lokale bevoegdheden)
• Gebonden bevoegdheid van de administratie: zij moet de fiscale wetten toepassen zoals zij zijn
• Het voorzienbaarheidsbeginsel: men moet het kunnen weten, inschatten (geen retroactieve werking)
2. Het eenjarigheidsbeginsel = annualiteitsbeginsel
Art. 171: Over de belastingen ten behoeve van de Staat, de gemeenschap en het gewest wordt jaarlijks gestemd. De
regelen die ze invoeren, zijn slechts voor een jaar van kracht indien zij niet worden vernieuwd.
• Belastingen worden jaarlijks gestemd
• Ingevoerde regels zijn slechts voor een jaar van kracht als zij niet worden vernieuwd
• In de praktijk: uitvoerende macht moet elk jaar opnieuw de uitdrukkelijke machtiging krijgen om belastingen te
heffen op basis van de de bestaande wetgeving.
Gevolgen:
• Elk jaar een nieuwe aangifte
• Beroepskosten enkel aftrekbaar in het belastbaar tijdperk waarin zij zijn gedaan/gedragen
• Jaarlijkse indexatie fiscale bedragen
3. Het gelijkheidsbeginsel
Art. 10 GW: Er is in de Staat geen onderscheid van standen. De Belgen zijn gelijk voor de wet; zij alleen zijn tot de
burgerlijke en militaire bedieningen benoembaar;
Art. 172: Inzake belastingen kunnen geen voorrechten worden ingevoerd. Geen vrijstelling of vermindering van belasting
kan worden ingevoerd dan door een wet
• Alle Belgen zijn gelijk voor de wet
• Geen voorkeursbehandelingen
• Relatief karakter
- Alle personen die zich in dezelfde feitelijke toestand bevinden moeten op gelijke wijze worden belast
- Objectieve en redelijke verantwoording voor het verschil in behandeling
• Elke fiscale wet kan door het Grondwettelijk Hof worden getoetst aan het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel
,4. De fiscale wet is van openbare orde
Belastingontduiking is niet toegelaten
• Vrije keuze van de minst belaste weg op voorwaarde geen wettelijke verplichtingen te overtreden
• De belastingplichtige mag belastingen ontwijken op een legale manier. Hij mag geen wettelijke verplichtingen
schenden.
• Belastingontwijking = toegelaten
- Vb. een vennootschap oprichten i.p.v. zelfstandige te zijn zodat hij minder personenbelasting betaalt
• Belastingontduiking = niet-toegelaten
- Vb. fraude (data, namen veranderen), zwartwerk, valse facturen, …
MAAR belastingontwijking mag niet gebruikt worden voor fiscale redenen
Algemene antimisbruikbepaling
Art. 344, §1 WIB 92 (wetboek ter inkomstenbelastingen)
• Belastingplichtige moet bewijzen dat de keuze voor zijn rechtshandeling(en) door andere motieven is ingegeven
dan het vermijden/ontwijken van inkomstenbelastingen
• Krachtig middel om belastingvermijding tegen te gaan
• Zal pas gebruikt worden als andere middelen uitgeput zijn
Voorbeelden zijn:
• Cash geld vragen als garagist à geen inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting etc.
5. Het non bis in idem-beginsel
• Eenzelfde belastingplichtige (bp) kan voor eenzelfde belastbaar tijdperk maar 1 keer door dezelfde belasting (of
belastingen met eenzelfde doel), op dezelfde materie, getroffen worden
• Staat niet in de wetgeving
• Moet vermeden worden, maar in de praktijk is een dubbele belasting toch mogelijk
• Alleen indien een wettekst expliciet in een vermijding tot dubbele belasting voorziet, zal dit daadwerkelijk het
geval zijn
- Bv. de verkoop van een gebouw kan niet tegelijk aan btw en registratiebelasting worden onderworpen
• Juridische vs. economische dubbele belasting
- Juridische dubbele belasting: 1 belastingsplichtige meerdere malen over dezelfde materie belast
(getemperd door dubbelbelastingsverdragen)
- Economische dubbele belasting: verschillende belastingsplichtigen
(DBI-aftrek = definitieve belaste inkomsten à Zie vennootschapsbelasting)
6. Het territorialiteitsbeginsel
Elke staat kan vrij belastingen heffen
• Belastingsubject/-object moet wel op Belgisch grondgebied aanwezig zijn
- Personele aanknoping: woonplaats
- Zakelijke aanknoping: lokalisatie van de inkomsten
4. DE INDELING VAN DE BELASTINGEN
Onderscheid directe en indirecte belasting
• Directe belasting
• Schuldenaar ook de drager
• Aanhoudende toestand wordt belast
• Inkomstenbelastingen: personenbelasting, vennootschapsbelasting, …
• Met inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen: verkeersbelasting, belasting op
inverkeerstelling, …
• Rechtspersonenbelasting
• Belasting der niet inwoners/pb en vennb
• Indirecte belasting
• Schuldenaar niet noodzakelijk de drager
• Toevallige of voorbijgaande gebeurtenissen
• Verbruik van goederen: btw, douane, accijnzen, milieuheffing
• Rechtsverkeer/juridische feiten: btw, erfbelasting, registratiebelasting, diverse taksen…
, INLEIDENDE BEGRIPPEN
1. Belastingplichtigen onderworpen aan de personenbelasting
2. Wereldwijd inkomen
3. Belastbaar tijdperk en aanslagjaar
4. Individuele aanslag of gemeenschappelijke aanslag
5. Volledige decumul
6. Berekening van de belasting (per belastingplichtige)
7. Progressieve belasting
8. Buitenlandse inkomsten
9. Gemiddelde aanslagvoet
10. Aangiftetermijn
• ZIE FISCALE PROCEDUREREGELS INZAKE DE AANGIFTE EN AANSLAG
11. Voorstel van vereenvoudigde aangifte
12. Kladversie versus definitieve aangifte
13. Mogelijke gevolgen bij een laattijdig ingediende aangifte of bij niet-aangifte
• ZIE FISCALE PROCEDUREREGELS INZAKE DE AANGIFTE EN AANSLAG
Aangifte op papier: Voorbereiding (kladversie) Aangifte op papier: Aangifteformulier (definitieve aangifte)
1. WIE IS AAN DE PERSONENBELASTING ONDERWORPEN? Art. 3 WIB92
A. Rijksinwoner: natuurlijke personen, met woonplaats OF zetel van fortuin in België
• Art.2, § 1, 1° eerste lid a, b, c en d WIB 1992
• Woonplaats = werkelijk in het land wonen Domiciliefraude:
- Criterium woonplaats primeert op zetel van fortuin Men plaatst zijn domicilie ergens anders
zoals Monaco, waar men de facto niet
- Ingeschreven in Rijksregister: weerlegbaar vermoeden
woont. Bv. water loopt 340 dagen in België
- Gehuwden/wettelijk samenwonenden: onweerlegbaar
en nauwelijks in Monaco. Hun vermogen
vermoeden:
wordt in België beheerd en zo omzeilen ze
§ Woonplaats = woonplaats waar gezin gevestigd
hun belastingen die ze moeten betalen.
• Zetel van fortuin
- indien GEEN woonplaats in België
- echter, vermogen wordt beheerd vanuit België
B. De Belgisch diplomatiek ambtenaar en consulaat beroepsambten in het buitenland en hun inwonende gezinsleden
C. De andere leden van Belgisch diplomatiek zendingen en consulaire posten (de kok, hun nanny…)
D. De andere ambtenaren, vertegenwoordigers van de Belgische staat, van de gewesten,… voorwaarden:
• De Belgische nationaliteit bezitten
• Geen duurzaam verblijf in de verblijfstaat
voorbeeld
Kim en Sam zijn wettelijk samenwonend. Ze hebben 2 kinderen ten laste. Sam woont in de week in Kortrijk (België),
waar hij ook werkt. In het weekend keert hij telkens terug naar Rijsel (Frankrijk), waar Kim continue verblijft. De kinderen
lopen school in Rijsel en Kim is daar aan de slag. Sam is gedomicilieerd in België, Kim en de kinderen in Frankrijk.
Is Sam Belgisch rijksinwoner? Nee, hij is gehuwd dus er is een onweerlegbaar vermoeden dat de woonplaats in Rijsel is
,2. WERELDWIJD INKOMEN (ART. 5 WIB 92)
De personenbelasting die een rijksinwoner verschuldigd is, wordt berekend op zijn wereldwijd inkomen.
Het belastbare inkomen van een rijksinwoner:
1) Onroerende inkomsten
2) Roerende inkomsten
3) Beroepsinkomsten
4) Diverse inkomsten
3. BELASTBAAR TIJDPERK EN AANSLAGJAAR
ALGEMENE REGEL: art. 359 en 360 WIB 92 + Art. 200 KB/WIB 1992
• Belastbare tijdperk = kalenderjaar waarin de inkomsten werden verdiend/verkregen (N)
• Aanslagjaar (= AJ) = jaar waarin de verdiende/verkregen inkomsten belast worden. (N+1)
= jaar dat volgt op belastbaar tijdperk.
UITZONDERING art. 203 KB/WIB 1992
Het belastbaar tijdperk = gedeelte van het kalenderjaar
• Bv. bij geboorte of immigratie (hier komen wonen)
o Datum waarop die persoon hier komt wonen tot einde van dat jaar is het BT
o Bv. 25/09/2024 hier komen wonen als Italiaan
§ AJ 2025 op basis van belastbaar tijdperk 25/09/2024 - 31/12/2024
• Bv. bij emigratie (verhuizen)
o AJ = BT
o op aangifte aanslagjaar speciaal (papieren aangifte met daarop in stylo ‘Aanslag speciaal’)
Beperking van de Federale voordelen art. 129/1 + 174/1 WIB 1992
• Federale voordelen slechts “prorata temporis” indien belastbaar tijdperk ≠ volledig kalenderjaar
• Duur belastbaar tijdperk in maanden bepalen: als de 15e dag van de maand tot het belastbaar tijdperk behoort,
dan wordt de volledige maand in aanmerking genomen
o bv. 01/01/24 – 20/06/24 à 6 maanden
o bv. 25/09/24 – 31/12/24 à 3 maanden (oktober, november, december)
• Moet ingevuld worden in VAK II nummer 1199
Oefening:
Erkan is in 2023 en 2024 Belgisch rijksinwoner.
Belastbaar tijdperk? Aanslagjaar?
01/01/2023-31/12/2023 2024
01/01/2024-31/12/2024 2025
Phil vestigt zich vanaf 1 maart 2023 definitief in België. Gedurende heel het jaar 2024 is zijn woonplaats in België
gevestigd.
Belastbaar tijdperk? Aanslagjaar?
01/03/2023-31/12/2023 2024
01/01/2024-31/12/2024 2025
Carl emigreert naar Portugal op 1 oktober 2024. Hij verkrijgt na die datum geen inkomsten meer uit België (noch
beroeps, divers, onroerend of roerend).
Belastbaar tijdperk? Aanslagjaar?
01/01/2024-30/09/2024 Speciaal 2024
, 4. GEMEENSCHAPPELIJKE OF INDIVIDUELE AANSLAG
Algemene regel
• Gehuwden + wettelijk samenwonenden = Gemeenschappelijke aangifte (Art. 126, § 1 WIB 1992)
o 2 kolommen: oudste linker kolom en de jongste rechterkolom
o met elk hun eigen inkomsten = 2 aanslag-BASISSEN
o maar met 1 gemeenschappelijke belasting-AANSLAG op naam vd gehuwden
• Wettelijk samenwonend?
o Overeenkomst tussen 2 personen bij ambtenaar van de burgerlijke stand
o Allebei meerderjarig
o Niet verbonden door een huwelijk of andere samenwoningsverklaring
o Ze hoeven niet verliefd te zijn (koppels, broers en zussen)
o op fiscaal gebied volledig gelijkgesteld met gehuwden (Art. 2, § 1, 2° WIB 1992)
Afzonderlijke aangifte
Fiscaal gezien worden volgende personen ook als “alleenstaanden” beschouwd (Art. 126, § 2-3 WIB 1992): linkerkolom
1. Fiscaal alleenstaande
- ‘Echte’ alleenstaande
- Feitelijk samenwonende
2. Jaar van huwelijk of verklaring van wettelijke samenwoning
3. Jaar van echtscheiding of beëindiging wettelijke samenwoning
4. Jaar na jaar van feitelijke scheiding
o Feitelijke scheiding = toestand waarbij de echtgenoten de samenwoningplicht niet meer nakomen. Het
huwelijk/de wettelijke samenwoning blijft echter wel voortbestaan.
o in de feiten niet meer gehuwd, maar officieel zijn de papieren nog niet rond
5. Jaar van scheiding van tafel en bed
o Gehuwd blijven maar apart slapen en eten
6. 1 van de echtgenoten is een internationaal ambtenaar (beroepsinkomen > 6.700,00 (niet-geïndexeerd bedrag))
o Worden apart belast in een ander systeem
7. Jaar van ontbinding van het huwelijk/ wettelijke samenwoning door overlijden
o keuze al dan niet gemeenschappelijk!
o Indien je datzelfde jaar hertrouwt: kan je niet voor gezamenlijk kiezen met je overleden partner
Inkomsten van (minderjarige) KINDEREN
Wettelijk genot van bepaalde inkomsten is voor de OUDERS (nooit voor een voogd) Art. 126, § 4 WIB 92:
• Roerende inkomsten
• Onroerende inkomsten
• Diverse inkomsten (met uitz. v/d ontvangen onderhoudsgelden)
Wettelijk genot van bepaalde inkomsten is voor de KINDEREN:
• Beroepsinkomsten uit bijvoorbeeld een studentenjob
• Onderhoudsgelden
Oefening:
Carine en Eddy zijn gehuwd sedert 08/03/1984. Op 14/08/2023 beslissen zij echter om uiteen te gaan. Eddy beslist om
de echtelijke woning te verlaten en naar een eigen appartement te verhuizen. De procedure m.b.t. de echtscheiding is
in gang gezet, maar de definitieve echtscheiding wordt pas op 25/02/2024 uitgesproken.
1. Welk soort aangifte dienen Eddy en Carine in voor aanslagjaar 2024?
Gemeenschappelijk: feitelijke scheiding
2. En voor aanslagjaar 2025?
Afzonderlijk: Jaar na jaar van feitelijke scheiding
3. Indien ze niet gehuwd maar wettelijk samenwonend waren, zouden jouw antwoorden anders zijn?
Neen, op fiscaal gebied volledig gelijkgesteld met gehuwden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nmvl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now