Summary
Samenvatting - recht
- Course
- Institution
samenvatting recht - cursus + PowerPoint
[Show more]
Seller
Follow
jitskedaneels
Content preview
RECHTDEEL 1: ENKELE BASISBEGINSELEN UIT HET RECHT
1.1. ZIJN REGELS NOODZAKELIJK?
- Afspraken en regels om samen te kunnen leven
- Onuitgesproken, gesproken, niet-geschreven, geschreven
o Vb. trouw of ontrouw, huishoudelijke taken, hoe vrienden met elkaar
omgaan,…
- Regels zijn dynamisch:
o Samenleving veranderd → nieuwe problemen, omgangsvormen
o Ideale situatie = iedereen vindt de regels billijk en rechtvaardig
- Consensus over een aantal fundamentele mensenrechten o Universeel,
internationaal verbod op slavernij, genocide, foltering,…
- Meningsverschillen en conflicten over de interpretatie van de regels → UVRM
- Praktijkgerichte orthopedagoog: regels beïnvloeden je handelen ten aanzien van je
cliënten op micro-, meso- en macroniveau
1.2. HET ONTSTAAN EN DE ONTWIKKELING VAN RECHT
- Ongeschreven regels + gewoonteregels → traditie
- Geschreven regels sinds de uitvinding van het schrift (3500 v.C.)
- Het ‘wetboek’ van koning Hammoerabi:
o Slavernij, misdaad, huwelijk
o Oog om oog, tand om tand
- Het recht was van goddelijke oorsprong
o “Gods wil, is wet”
o Farao’s, sultans, koningen, keizers,… hielden hun onderdanen voor dat zij
hun macht rechtstreeks van de goden ontvingen
o Hoe de onderdanen met elkaar moesten omgaan
- Mensen hebben nood aan een bepaalde vormgeving om samen te kunnen leven
- Regels → geordend samenleven
- Rechtsregels formuleren, uit te voeren, te handhaven en eventueel af te dwingen
→ politieke, administratieve en gerechtelijke instellingen
NA WOII:
- Van nationaal niveau naar internationaal niveau
- Ontstaan van mensenrechten
- Recht is dynamisch MAAR ook complex!!! → Weerspiegeling van wat er leeft in de
samenleving + onderhevig aan verandering
- 8 miljard mensen in de wereld → globalisering
- Een juridisering van de samenleving:
o Belang van recht en regels neemt toe
o Zorg - en hulpverleningssector: toenemende regulering van
maatschappelijke verhoudingen
o Nadeel: abstractie van concrete omstandigheden
o Voordeel: rechtsbescherming + mogelijkheid tot emancipatie
o Cliënt bevindt zich in een onevenwichtige ongelijke machtsverhouding en
situatie!!!
1
, → kwetsbare doelgroepen
ALS PRAKTIJKGERICHTE ORTHOPEDAGOOG
- Kennis van juridisch systeem en rechten → empowerment van cliënten
- Bewust worden van ethische dimensies van het recht → doing things right
VERSCHIL TUSSEN RECHT EN GODSDIENST
Regels in de godsdienst
- Goddelijke oorsprong
- Gods aan de mensen geopenbaarde wil
- Voorschriften mbt de verhouding tussen mensen onderling en tussen de mens en
God
- Sanctie = ultieme goddelijke rechtvaardigheid
- Geen scheiding van Kerk en Staat
- Geen strikte scheiding tussen rechtsregels en godsdienstige reg
Regels in een geseculariseerde samenleving
- Opgelegd van overheidswege
- 10 geboden - Scheiding van Kerk en Staat
- Vb. België
- MAAR geen absolute scheiding tussen Kerk en Staat → voorzien van belangrijke
financiering van de erkende diensten (katholieke, protestantse, israëlitische,
anglicaanse, islamitische, orthodoxe)
- In de Grondwet
o → vrijheid van levensbeschouwing
o → niemand kan worden verplicht een bepaalde godsdienst te belijden
VERSCHIL RECHT EN MORAAL
Recht
- Rechtsnorm geldt voor alle burgers in een gelijkaardige situatie (= algemeen)
- Recht is steeds een consensus
- Afgedwongen en gesanctioneerd
- Geschreven en afgekondigd
- Kan in overeenstemming zijn met de moraal, maar niet met eenieders moraal
- Kan een burger verplichten tot wat hij immoreel vindt
o Vb. belastingen betalen voor de aankoop van wapens
Moraal
- Morele norm kan ook louter persoonlijk-individueel zijn
- Bron = de mens zelf
- Geen sancties
- Ethisch pluralisme
o Vb. verschillende opvattingen over abortus of euthanasie
2
,1.3. EEN DEFINITIE VAN HET RECHT
- Geen universele definitie
- Recht is het product van een samenlevingsverband in een bepaalde gemeenschap
- Recht ->
o Geheel van bindende regels
o Opgesteld door de samenleving
o Het doel van het recht is de samenleving ordenen en in stand houden
o Het is afdwingbaar
1.3.1. EEN GEHEEL VAN BINDENDE REGELS
- Geschreven, ongeschreven, nationale en internationale regels
- Rechtsregels formuleren:
o Een verbod vb. diefstal, moord
o Een gebod vb. schade vergoeden, iemand in nood helpen
o Laten een handeling toe vb. schenking
- Geen suggesties of aanbevelingen
- Hoe het moet, niet hoe het is
1.3.2. OPGESTELD DOOR DE SAMENLEVING
- Systeem van vrije verkiezingen → we kunnen niet met iedereen samenkomen om
regels op te stellen
- Vertegenwoordigers (stellen de regels op)
- De Staat = een rechtsgemeenschap
o Wetgevende macht
De Staat maakt nieuwe rechtsregels via wetgeving
o Uitvoerende macht
De Staat maakt de toepassing van de rechtsregels mogelijk dmv
een regering en een administratief apparaat
o Rechterlijke macht (= juridisch)
De Staat past de rechtsregels toe in zijn rechtbanken voor de
beslechting van geschillen
Kiesrecht → burgers nemen deel aan het staatsbestuur + de creatie van recht
- Evolutie kiesrecht:
o 1. Rijke klassen
o 2. Algemeen stemrecht (= 1 man 1 stem)
o 3. Vrouwen krijgen ook stemrecht in 1947
- Wij kiezen wie er in het parlement zetelt en de wetten maakt
- Democratie (Gr. Demos = volk, Kratein = heersen) = het volk heerst
- Stemplicht (uitzondering lokale verkiezingen → stemrecht)
1.3.3. HET DOEL EN FUNCTIES VAN HET RECHT
- Recht (L. directum) ~ leiding geven aan
- Het samenleven van de mens met andere mensen leiden
- Nood aan organisatie, evenwicht tussen conflicterende belangen
3
, - Geen regels → chaos, rebellie, anarchie
- Natuurtoestand wanneer mensen zonder toezicht zouden komen te zitten
o Kan leiden tot het nastreven van eigenbelang
o Oorlog van allen tegen allen
- Maatschappelijk verdrag of sociaal contract
o Collectieve beslissing om macht af te staan aan overheid
- Nood aan regels die duidelijk zijn + rechtszekerheid bieden
- Kwaliteitsvereisten:
o Rechtszekerheid bieden
o Rechtvaardig + doeltreffend zijn
1.3.4. AFDWINGBAARHEID VAN RECHT
- Rechterlijke macht
- Sanctionering van de overtredingen van rechtsregels
Vroeger = Taliowet
o wraak en weerwraak
o Kende al een begrenzing
o Vb. 1 tand uitgeslagen bij jezelf → 1 tand uitslagen bij de ander
o Escalatie van geweld Vb. burgeroorlogen
Middeleeuwen
- Feodale oversten nemen recht op sanctionering over
- geweld, foltering,…
nu
- Democratische samenleving
- Oprichting van rechterlijke macht die oordeelt over conflicten
- Invoeren van bestraffende maatregelen
- Essentieel element van het recht
- Oplossing conflict door overheid
1.4. INDELING VAN HET RECHT
1.4.1. PRIVAAT EN PUBLIEK RECHT
Privaatrecht:
- Regelt ->
o de verhoudingen tussen burgers onderling
- het omvat het burgerlijk recht, handelsrecht, arbeidsrecht, personen en
familierecht,…
- Burgers regelen het zelf
Publiekrecht:
- Regelt ->
o de verhouding tussen de burger en de overheid,
o de interne organisatie van de overheid,
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jitskedaneels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now