HOORCOLLEGES: PSYCHOLOGISCHE INTERVENTIES
H1: REVALIDATIEMODELLEN EN SPONTAAN HERSTEL NA HERSENLETSEL VAN NEUROLOGISCHE AANDOENINGEN
→ Maak de vertaalslag naar andere ziekten
International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)
is een heel bruikbaar model om te gebruiken in de praktijk. Het is een
raamwerk van classificaties. Gestandaardiseerd begrippenapparaat
om het menselijk functioneren te beschrijven en de problemen die
daarin kunnen ontstaan. Internationaal model, je kunt patiënten
doorsturen naar andere landen, omdat zij het ook kunnen gebruiken.
Je bekijkt het menselijk functioneren vanuit verschillende
perspectieven:
1. Perspectief van het menselijk organisme. Kijken naar cognitieve functies, als het hier mis gaat
spreek je over cognitieve functiestoornissen. Een klacht is niet direct een stoornis.
a. Functies: fysiologische en mentale eigenschappen van het mentale organisme
b. Anatomische eigenschappen: onderdelen van het menselijk lichaam (organen, orgaanstelsels,
onderdelen van organen)
→ Stoornissen: Afwijkingen in of verlies van functies of anatomische eigenschappen.
2. Perspectief van het menselijk handelen. Activiteiten: onderdelen van iemands handelen.
→ Beperkingen: de moeilijkheden die iemand heeft met het uitvoeren van activiteiten.
3. Perspectief van deelname aan het maatschappelijk leven. Bijv. bij werk/familiefeestjes. Participatie:
is iemands deelname aan het maatschappelijk leven
→ Participatieproblemen (vroeger ‘handicaps’): zijn de problemen die iemand heeft met het
deelnemen aan het maatschappelijk leven.
a. Externe en persoonlijke functies die van invloed zijn op het menselijk functioneren
i. Externe factoren: de fysieke en sociale omgeving waarin mensen leven
ii. Persoonlijke factoren: de individuele achtergrond van het leven van het individu die geen deel
uitmaken van de functionele gezondheidstoestand (bijv. leeftijd, opleiding, persoonlijkheid,
beroep, etc.)
2, 3, extern en persoonlijk goed in kaart hebben voor je begint aan een behandeling. Model erbij pakken
bij de therapie en invullen met de patiënt. Je begint met de diagnostiek (1) en bij behandeling kijk je wat
je kunt bereiken (2+3). Er is geen relatie tussen 1 en 2+3, verschillend per cliënt.
Stoornissen na centraal neurologische aandoeningen:
- Stoornissen in senso-motoriek: bijv. halfzijdige verlamming. (TTV) Niet drie op zichzelf staande,
maar relatie tussen allemaal. Bij CVA is het veel of weinig (bijv. bij emotie), de balans lijkt verstoort.
Je kunt je indeling gestructureerd maken erdoor.
- Cognitieve stoornissen
- Stoornissen in emotie en gedrag
Revalidatiepsychologie (algemeen): preventie en reductie van beperkingen en participatieproblemen,
met als doel een optimale invoeging van de gehandicapte persoon in de maatschappij. In de revalidatie
ga je de focus leggen op de beperking i.p.v. de functiestoornis. Je gaat focussen op het compenseren
van de functie. Tegenwoordig wel weer iets meer op verbeteren van de functie ook gericht.
(TTV) Belangrijke modellen (zijn er wel meer dan deze, maar deze het belangrijkste)
1. Diagnostiek. (Hetero-)anamnese: beeldvorming hulpvraag, klachten, levensomstandigheden en
het netwerk van de relaties die dreigen verstoord te worden. Systematische al dan niet
gestandaardiseerde observatie. Gestandaardiseerde tests en vragenlijsten. Kijk of het probleem in
, Pagina 2 van 47
de aandacht, geheugen of tempo ligt. Rollen veranderen na hersenletsel (bijv. vader van drie
kinderen).
2. Vroeg behandeling (o.a. informatie). Informatievoorziening patiënt, begeleiding systeem, eerste
diagnostiek, acute interventie, eerste opvang psychologische problemen en aansturing andere
teamleden. Kleine rol, maar wel aanwezig. Veel verward gedrag na hersenschade. De duur van de
Post Traumatische Amnesie is voorspellend voor de latere prognose.
3. Stimulatietherapieën of aanleren van compensatiestrategieën. Uitgebreid neuropsychologisch
onderzoek. Vooral de compensatoire strategie wordt toegepast.
a. Restauratieve benadering: cognitief-neuropsychologische revalidatie), sterke link met
cognitieve neuropsychologie en gericht op restauratie van een beschadigde cognitieve
architectuur. Geïnspireerd door theorieën over neuroplasticiteit en hebbian learning en
connectionistic modeling.
b. Compensatoire benadering: externe en interne compensatiestrategieën.
4. Leren omgaan met blijvende beperkingen. Toepassen strategieën op langere termijn, informeren
omgeving (gevolgen aandoeningen) en psychosociale problematiek (dag opvulling, ontspanning,
sociale relaties, eventuele studie of werkhervatting). Verwachtingen bijstellen van patiënten
5. Verwerken van verlies. Handicap verwerking heeft niet alleen “zijn tijd nodig”, het kan geanalyseerd
worden als manier waarop iemand omgaat (coping) met een bedreigende situatie (stress);
cognitive appraisal (schatting van mate waarin iets bedreigend is) en secondary appraisal (schatting
oplosbaarheid probleem alsook middelen tot oplossing) Plaatje is handig voor
uitleggen problemen, maar ook vragen waar ze denken dat ze staan. Vergelijking met
rouwproces:
a. Ontkenning (vormen: kan niet vs. alles komt goed)
b. Boosheid-frustratie (opstandigheid)
c. Depressie-bitterheid (erkenning)
d. Aanpassing (zelfrespect)
6. Aanpassen aan de omgeving. Belangrijker dan men algemeen denkt, informeren naastbetrokkenen
stoornissen-beperkingen en omgangsvormen, als leerbaarheid patiënt te gering is en denk aan
“sociale” haalbaarheid. Omgeving aanpassen i.p.v. de persoon, bijv. glazen kastjes zodat ze kunnen
zien wat erin ligt.
Cognitieve revalidatie ≠ neuropsychologische revalidatie. Vraagt een andere
behandeling. Zelfs professionals zijn verward. Klinische neuropsychologie zijn alle
werkzaamheden van de neuropsycholoog binnen de revalidatie van neurologische
patiënten; diagnostiek, wetenschappelijk onderzoek en behandeling.
Neuropsychologische revalidatie zijn interventies van de neuropsycholoog binnen de
revalidatie van patiënten met neurologische aandoeningen op het gebied van
behandeling, deze neurologische patiënten hebben meestal cognitieve problemen, maar
ook emotionele, psychosociale en gedragsproblemen. Cognitieve revalidatie zijn specifiek
op het cognitief functioneren gerichte interventies binnen de neuropsychologische
revalidatie, zoals psycho-educatie, omgevingsaanpassingen, voorlichting omgeving en
cognitieve training (het verminderen van directe beperkingen van cognitieve stoornissen, zoals vooral
het aanleren van compensatiestrategieën; gestructureerde wijze leren om te gaan met de cognitieve
beperkingen).
Soms denk je spontaan herstel te zien, maar het is ervaringsonafhankelijk (patiënten training zichzelf
door de eisen van het dagelijks leven of informele training) of er is sprake van gedragscompensatie. Bij
herstel zijn er drie processen:
1.) Diaschise: er is een tekort aan activiteit of er is functionele stilstand van neuronen in gebieden op
een afstand van het letsel. Dit is een dynamisch proces, omdat het na verloop van tijd herstelt. Ook
minder activiteit in andere delen van de hersenen buiten het deel van het hersenletsel, gevolgd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xIngenious. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.