Samenvatting Algemene Pathofysiologie (revalidatiewetenschappen en kinesitherapie)
0 view 0 purchase
Course
Algemene pathofysiologie (D000829)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Dit document is samenvatting van de cursus algemene pathofysiologie dat gegeven wordt in het eerste jaar revalidatiewetenschappen en kinesitherapie. Met deze samenvatting haalde ik een 17/20 voor mijn examen.
Dit is een beknopte samenvatting waar toch nodige alle info info in verwerkt staat ver...
Algemene pathofysiologie
DEEL 1 : INLEIDENDE BEGRIPPEN OMTRENT GEZONDHEID EN ZIEKTE
1. definitie van gezondheid
- gezondheid = ‘afwezigheid van ziekte’
- ‘gezondheid is een toest v volkomen lich, geestelijk en sociaal welzijn. Ziekte is afwijking ve normale functie of structuur vh lich
2. pathofysiologie (ziektemechanismen)
- genetisch defect, ischemie, infectie, auto-immuun, toxische factoren, kanker, tramata, metabool, nutritioneel verourdering, psychogeen
3. karakteristieken ve ziektebeeld
3.1 etiologie
- etiologie = oorzaak of geheel v factoren die ziekte veroorzaken
- we onderscheiden bij oorzaken versch mogelijkheden:
- er kan 1 oorzaak zijn (unifactorieel) of meerdere oorzaken (multifactorieel)
- de oorzaak kan exogeen of endogeen zijn
- oorzaak kan idiopathisch zijn (= (nog) niet bekende oorzaak)
- kan ook iatrogeen zijn (= veroorzaakt dr medische interventie)
3.2 pathogenese
= wijze wrop ziekte tot stand komt
- 3 factoren spelen hierin rol:
- schadelijke invloed v buitenuit; infectie, trauma, intoxicatie, overbelasting…
- terrein: vatbaarheid ve pers om ziekte te krijgen-> w bep dr genetische ondergrond, algemene gezondheidstoest, leeftijd..
- reactievermogen: integriteit vd beschermingsmechanismen ih lich
3.3 symptomatologie
- symptoom is uiting vd ziekte
-> ze knn subjectief zijn (klacht) of objectief (wrnmbaar dr derden)
-> ze knn aspecifiek zijn ( symptoom kan bij veel ziektebeelden passen) of pathognomonisch (symptoom kenmerkend)
3.4 verloop vd ziekte
- latente periode = periode tss begin ziekte en optreden symptomen
- bij infecties: vaak incubatieperiode (periode tss infectie en optreden vd symptomen) of prodromale periode (1e periode na infectie waarin #
aspecifieke tekenen optreden)
3.5 diagnose
- diagnose stellen -> combinatie v elementen:
- symptomen, afwijkingen bij h klinisch onderzoek, afwijkingen bij beeldvorming, bloed- of urineafwijkingen of
weefselonderzoek (biopsie)
3.6 prognose
= verloop en uiteindelijke resultaat vd ziekte
- kan versch kanten uitgaan -> 1) genezing, 2) genezing met restletsels, 3) evolutie nr chronische aandoening of 4) dood
4. behandeling van ziekte
- kan ingedeeld w volgen doel en methode
- volgens doel:
- causale behandeling: neemt oorzaak weg
- symptomatische behandeling: symptoombestrijding
- proefbehandeling: therapie w ingesteld met diagnostisch doel (= na te gaan of aandoening geneest onder behandeling)
, - experimentele behandeling: nut v ingestelde behandeling is (nog) nt aangetoond in wetenschappelijke studies
- bovenstaande handelingen zijn curatieve behandelingen (= patiënt zal genezen)
- palliatieve behandeling: symptomen zoveel mogelijk bestrijden, mr ziekte kan nt genezen w
- volgens methode:
- heelkundige behandeling: chirurgische ingreep wrbij bep lich-deel hersteld, weggenomen of getransplanteerd w
- conservatieve behandeling: niet heelkundig:
- medicamenteuze behandeling: toediening v geneesmiddelen
- oraal: tabletten, siroop, gellule...
- lokaal / topisch: zalf, gel, crème ...
- anaal: suppo
- parenteraal: intraveneus, intramusculair, subcutaan,...
- fysische behandeling: beweging, elek stroom, water, radioactieve stralen
- psychotherapie: psychologische behandeling vr psychosomatische of psychiatrische aandoeningen
5 Evidence Based Medicine (EBM)
- standard v alle proeven is de gerandomiseerde, dubbelblind, placebogecontroleerde studie (RCT = Randomized Controlled Trial)
-> hrbij w min 2 groepen vgln wrbij die groepen zo goed mogelijk op elkaar moeten lijken (geslacht, leegtijd,…)
-> experimentele groep en een controle- of placebogroep.
- bij dubbelblind onderzoek; weet noch onderzoek, noch patiënt wie tot welke groep behoort.
- wnr uitkomst tss groepen statistisch significant is (p<0,05) -> dan reeël versch, dwz, versch nt te wijten a toeval
- placebo toedienen kan bij patiënt ook gunstig effect hebben = placebo-effect
6. sterfte
6.1 sterfterisico
- sterfterisico = kan dat iemand sterft op bep leeftijd. Sterfterisico vooral hoog ih 1e levensjaar en vanaf 50j
- bij mannelijke adolescenten (15-34j) is er relatieve oversterfte gevolg v zelfdoding en verkeersongevallen
6.2 doodsoorzaken
- tot 39j vooral dr: aangeboren afwijkingen, verkeersongevallen en suïcide
- tss 40j en 69j: vrouwen vooral dr borstkanker, mannen door (40-49) suïcide en (50-79) dr longkanker
- vanaf 70j vooral hartaandoeningen
7. kanker
7.1. voorkomen
- meer bij mannen dan vrouwen
- vooral mensen boven de 60j
- meest voorkomende bij mannen: (1) prostaatkanker, (2) longkanker en (3) dikkedarmkanker
bij vrouwen: (1) borstkanker, (2) dikkedarmkanker en (3) longkanker
7.2. terminologie
- kanker= kwaadaardig = maligne -> veroorzaakt dr kwaadaardige tumor of neoplasie
- als stof of agens als oorzaak w aangewezen vr deze tumor, dan spreken we v carcinogeen
- behandeling v kanker kan curatief of palliatief zijn.
7.3 ontstaansmechanisme van kanker
- bij celdeling -> oude cellen sterven af (= apoptose) en w vervangen.
- bij normale celdeling: 2 gentypes; oncogenen en tumorsuppressorgenen (niet met kanker te maken)
-> komen allebei in elke normale gezonde cel voor.
- als oncogen geactiveerd-> DNA begint dubbelen en delen.
- tumorsuppressorgen doet omgekeerde: als geactiveerd, stopt cel aanmaak v DNA en delen
-> als orgaan bv volgroeid is of als er onvoldoende bouwstoffen aanw zijn
- kanker ontstaat als er iets misgaat ie cel, wrdr normale groei vd cel ontregeld w
, -> gevolg v mutatie in essentiële genen die instaan vr regulatie celdeling
- bij mutatie v oncogen blijven cellen delen
- bij mutatie v tumorsuppressorgen zal cel niet stoppen met DNA verdubbelen en delen
-> fouten leiden tot vorming kankercel
- kankercel = ontspoorde cel met gemuteerde oncogenen en/of tumorsuppressorgenen die meer, sneller en agressiever deelt
- kanker ontstaat dr opstapeling meerdere mutaties = meerstappenproces bij ontstaan v kanker
- kankercellen knn migreren en binnendringen in normale omliggende weefsels en organen.
-> verstoring normale verhouding met naburige gezonde cellen en de barrières tss cellen w doorbroken
-> = invasieve tumor -> tumor die binnendringt in organen en weefsels
- symptomen ontstaan wanneer tumor > 1cm
- kankercellen invaderen verder lymfevaten en bloedvaten en knn zo op afstand v oorsprong tumor verspreiden.
-> noemen we lymfogene en hematogene uitzaaiing of metastasering
Goedaardige tumor Kwaadaardige tumor
Begrenzing Goed, mooi afgelijnd Slecht, onregelmatig
- goedaardig = benigne
Omringd kapsel Meestal wel Zelden
- kwaadaardig = maligne (= kanker)
Groeiwijze Geen invasie invasie
Groeisnelheid Laag Hoog
Mitotische activiteit Laag Hoog
Differentiatie Goed Slecht
Metastasering Neen Ja
7.4 oorzaken
- fout in celdeling – via herhaalde mutaties – tot ontspoorde kankercel kan op 3 manieren ontstaan:
1) spontane fout i celdeling;
2) erfelijke afwijkingen; fout i DNA overgeërfd (bv borstkanker)
->20e eeuw: mutaties in BRCA1- en BRCA2-gen ontdekt: beide zijn tumorsuppressorgenen (BReast CAncer)
3) uitwendige invloeden die h celdelingsproces verstoren; (grootste groep/oorzaak v ontstaan tumoren)
- aantal externe factoren:
Tabak Long, slokdarm, keel
Uv-licht Huid
Asbest Long, mesotheel (long- en buikvlies)
Alcohol Slokdarm, keel
Humaan Papilloma virus Baarmoederhals
Hepatitis B- en C-virus lever
7.5 symptomen van kanker
- afh vh orgaan, bv knobbel in borst, bloedverlies uit darm, pijn thv bot...
7.6 stagering
- vóór behandeling: zekerheidsdiagnose v kanker moet verkregen w. gebeurt dr microscopisch onderzoek v tumor verkregen via
weefselstaal of biopsie.
- zodra zekerheidsdiagnose gesteld, stadium herkennen -> bepalend vr behandeling.
-> essentieel is weten of er al uitzaaiing zijn nr lymfeklieren of andere organen.
-> we spreken v TNM-classificatie (Tumor Nodus Metastase)
-> hrvr gebruikt gemaakt v echografie, CT-scan en NMR
7.7. prognose
- in oncologie -> prognose uitgedrukt met 5jaars- 10jaarsoverleving id vorm v %
-> bv: 5jaarsoverling v 75%, dwz dat na 5 jaar nog gem 75 vd 100 mensen in leven zijn
- 5jaarsoverlevig beter naarmate tumor vroeg ontdekt w
- tabel : 5jaarsoverling (%) oh moment vd diagnose vr tumoren onder de huidige optimale behandeling
, Tumor Geen metastasen Metastasen id buurt (klieren) Metastasen op afstand
Dikkedarmkanker 90% 60% 10%
Prostaatkanker 98% 90% 30%
Borstkanker 95% 78% 20%
Longkanker 45% 20% <5%
- recidief of relaps of herval= wnr na behandeling toch tumorcellen achterblijven en jaren later opnieuw manifesteren
7.8 behandeling
- chirurgische ingreep
- chemo- en radiotherapie: om sneldelende kankercellen te doden
-> maar; soms goede cellen onderdrukt -> drdr bijwerkingen optreden in snel delende weefsels; slijmvliezen, bloedcellen...
-> bijwerkingen chemo gevreesd dr al fel verzwakte patiënten -> misselijk, braken, haarverlies...
-> zodra middel stopt, hervat de haargroei
- beenmergonderdrukkingen -> daling #rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes
-> bloedarmoede, gevaarlijk vr infectie en bloedingen
- soms chemo- en radiotherapie aanvulling bij chirurgie om effecten op lang termijn te beteren
-> = adjuvante therapie -> doel: kans op lokale herval te verkleinen
- soms ziekte al uitgezaaid (metastasen) -> gn genezing meer
-> met radio- en chemotherapie wel symptomen (pijn) onderdrukken
-> = palliatieve therapie
7.9 preventie
A. primaire preventie
-> behelst voorkomen kanker dr oorzaken vermijden (nt roken, matig alcohol...)
- bijzondere vorm v primaire preventie is de profylactische vaccinatie
- profylactische kankervaccins = gericht tegen oncogene virussen
- momenteel vaccins tegen HPV, hepatitis B, baarmoederhalsvaccin (tegen infectie met HPV)
- profylactisch vaccin voorkomt kanker, behandelt het niet
B. secundaire preventie
-> opsporen v voorlopers kanker of kanker in vroeg stadium
Tumor Bevolkingsstrategie Opsporingsmethode
Borstkanker Mammografie vrouwen 50-70j Radiologisch onderzoek vd borsten ter
om de 2j opsporing v kleine tumoren
Baarmoederhalskanker Baarmoederhalsuitstrijkje bij vrouwen Microscopisch onderzoek baarmoederhalscellen
25-64j om de 3à5j op afwijking die wijzen op evolutie nr kanker
Darmkanker Stoelgangonderzoek (man en Opsporen microscopisch hvlhd bloed id stoelgang,
vrouw) v 50-74j om de 2j indien +: coloscopie
Prostaatkanker Bloedafname mannen vanaf 50j Bep v tumormerker PSA, mr gn optimale
voorspellende waarde; indien gestegen:
beeldvorming en prostaatbiopsie
Longkanker CT-scan Toekomst; meer en meer evidentie om
bij rokers te doen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hannevanthournout. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.09. You're not tied to anything after your purchase.
